ΟΥΚΡΑΝΙΑ: το πρωτείο της Δημοκρατίας και το ανεξέλεγκτο του αυταρχισμού

Αντώνης Δημόπουλος 20 Μαρ 2022

1…Το θέμα και η ουσία της Δημοκρατίας εχει υποτιμηθεί τα τελευταία τριάντα χρόνια από την επέλαση μιας  παγκοσμιοποίησης, χωρίς κανόνες , καλυμμένης  σε ένα μανδύα κοσμοπολιτισμού ατομικισμού και αυτάρκειας των ευνοημένων. Η αποιδεολογικοποιημενη   επικράτεια της  μέσα από ένα ξέφρενο και άγριο ανταγωνισμό μεγάλων εταιριών σε όλη την υφήλιο συνοδευόταν μέχρι σήμερα με συνέχεις πολιτικές προσπάθειες δημιουργίας διακρατικών οικονομικών ζωνών ,υπόγειων διεισδύσεων  και αποκλεισμών .Αυτή η φρενήρης κούρσα οικονομικού ανταγωνισμού μεταξύ των δυτικών πολυεθνικών με την προσθήκη  της Κίνας πρόσφατα ,άμβλυνε η περιόριζε τις  πολιτικές παρεμβάσεις  σε περιφερειακές συρράξεις ελάσσονος κεντρικής σημασίας  και συχνά με συμπράξεις των μεγάλων (πχ Συρία, Λιβύη) Με την ταχεία αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και  τον AUCUS (συμμαχία ΗΠΑ, Αυστραλίας, Μ. Βρετανίας )σαν απάντηση στην  RCEP(οικονομική συμφωνία ΝΑ Ασίας) το κεντρικό ενδιαφέρον οικονομικής αναμέτρησης στον ανταγωνισμό Δύσης- Κίνας έδειχνε να μετακινείται στην νότιο ανατολική Ασία 

Αντίστοιχα στην Ευρώπη ο  διεκπεραιωτικος ρόλος του ΝΑΤΟ με την σταδιακή αργόσυρτη επέκταση προς Ανατολας ακολουθούσε  μια Ευρωπαϊκή Ένωση -τζαμπατζή σε εξοπλισμούς, με τον επικρατούντα  Μερκελικό οικονομισμό, και την δικη του αντίστοιχη  επιχειρηματική διείσδυση  . Η πίεση των δυσαρεστημένων Ευρωσκεπτικιστών  έχοντας ενταθεί  μαζί με τις ανισότητες αλλά και την αυξανομένη ανεργία  εκτονωνόταν σε διάφορες χώρες  με εσωτερικές συσπειρώσεις επιθετικού  εθνολαικισμου (από Brexit έως  Afd και Γαλλική ακροδεξιά ). Η επιβίωση και διαιώνιση  απολυταρχιών  (Πούτιν, Σιτσι πιγκ, Ερντοαν) με υποστολή κάθε αιτήματος  δημοκρατίας γινόταν ωστόσο  ένα αποδεκτό δεδομένο από την Δύση  όσο το διεθνές εμπόριο αυξανόταν αλλά και ο ανεξέλεγκτος  χρηματοπιστωτισμός είχε ιλιγγιώδη κέρδη. Αποτέλεσμα ήταν  ότι «μικρο συμβάντα» (Γεωργία, Κριμαία) περνούσαν  χωρίς συνέπειες με μικρής κλίμακας σχεδόν εικονικές κυρώσεις και προσωπικότητες (Σρεντερ, Ρεντζι, Όουεν) να επιβραβεύουν με το κύρος τους τις καλές προθέσεις.

2..Ξαφνικά αυτή η σιωπηλή συναίνεση δείχνει να παραβιάζεται βάναυσα από αυτό το ανεξέλεγκτο ενός ολοκληρωτισμού ,που δεν λογοδοτεί και δεν διαβουλεύεται ,που δεν προβλέπεται και δεν ελέγχεται. Το πρωτοφανές της τωρινής ολέθριας εισβολής δεν είναι μόνο το μέγεθος και η σφοδρότητα της επίθεσης σε όλη την επικράτεια της Ουκρανίας -και όχι μόνο στην αμφισβητούμενες περιοχές -αλλά και η απειλή χρήσης πυρηνικών. Είναι χαρακτηριστική η άρνηση εμπλοκής των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην εμπόλεμη ζώνη και ο μονόδρομος των οικονομικών κυρώσεων με την συναίσθηση της ασύμμετρης απειλής για ένα τρίτο -πυρηνικό -παγκόσμιο πόλεμο.  Από που προέκυψε λοιπόν ο απόλυτος αιφνιδιασμός  με την εισβολή στην Ουκρανία, και γιατί  προκάλεσε τέτοιο σεισμό στη δυτική αλλά κα την παγκόσμια κοινή γνώμη ? Μήπως επι πολλά χρονια η αγνόηση της έντασης αναμεσά στην παγκοσμιοποίηση τα εθνικά κράτη και την Δημοκρατία ,που είχε επισημάνει ο Ροντρικ ,εξέθρεψε το ανεξέλεγκτο  ολοκληρωτισμων,στην αποδοχή της οικονομικής μεγέθυνσης χωρίς κανόνες ?  

 Αυτό το  ανεξέλεγκτο του ολοκληρωτισμού -από τον αυταρχικό καπιταλισμο της Ανατολής-  έρχεται να δοκιμάσει τα όρια  αυτής της παγκοσμιοποίησης, αντιπαραθέτοντας στο ουκρανικό έδαφος  τα κέρδη με τα ανταλλάγματα που αυτή συνεπάγεται . Η γιγαντιαία επέκταση  του κινεζικού οικονομικού θαύματος την τελευταία εικοσαετία -ένα πραγματικό Ελντοράντο για πολυεθνικές-νομιμοποίησε  για πολλούς ένα μίγμα κρατικού καπιταλισμού με ασφυκτικό όμως έλεγχο και απόλυτη επιτήρηση των πάντων από τον κομματικό μηχανισμό  .Η σταθεροποίηση της παρακμαζουσας ρωσικής οικονομίας επετεύχθη με μια σύνθεση  του συστήματος Πούτιν σε συμμαχία νέων ολιγαρχων και γιγαντιαία  καταλήστευση κρατικών πόρων, με την πρόθυμη συστηματική διευκόλυνση και αρωγή από δυτικές τράπεζες  και εξωχωριες . Είναι χαρακτηριστική η ασυλία αλλά και η ενθάρρυνση και αποδοχή αυτής της κλεπτοκρατικης νέας ελίτ από τις ηγεσίες αλλα και τους τραπεζίτες της δυτικής Ευρώπης και ιδιαίτερα τους Βρετανούς και το Σίτυ( Αμπραμοβιτς , Χοντορκοφσκυ, Λεμπεντεφ,Μπερεζοφσυ και πολλοί άλλοι)

 3..Αυτό  το ανεξέλεγκτο του ολοκληρωτισμού εκτρέπεται τώρα απρόσμενα για την εφησυχασμένη Ευρώπη  σε ολέθρια εισβολή ενός δικτάτορα  σε κυρίαρχο κράτος για πρώτη φορά μεταπολεμικά στην δική της επικράτεια- και όχι στην μακρινή Υεμένη -.Η επιστροφή και αναθεώρηση της ιστορίας κατά βούληση και η χρήση του υπερεθνικισμου σαν μετάλλαξη του κομμουνισμού είναι το προσχηματικό όχημα μιας νέας αντιπαράθεσης ισχύος. Αυτή την φορά παίρνει προσχηματικά την μορφή ενός  εθνικιστικού μεγαλοϊδεατισμού  προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί μνήμες μεγάλης Ρωσίας. Είναι αυτή η εισβολή στην( Πολωνία)-Ουκρανία η συνέχεια μετα την( Σιλεσια) -Γεωργία και την προσάρτηση της (Αυστρίας)- Κριμαίας η απάντηση στο μήνυμα κατευνασμού που εκπέμπουν οι  ανήσυχοι και ανίσχυροι ευρωπαίοι ηγέτες, οι νάνοι όπως τους αποκαλεί ο Φερχοφσταντ? Μπορεί ένας νέος Αξονας της αναγκαίας υπαρξιακά επέκτασης του αυταρχισμού -Ρωσίας Κίνας- να ενεργοποιήσει παλι ένα συνδρομο ζωτικού χώρου? 

 Χωρίς πολιτικούς κανόνες αναμεσά στον αυταρχισμό των υπερδυνάμεων και την βουλιμία του άγριου παγκόσμιου ανταγωνισμού των πολυεθνικών  το μέλλον γίνεται περισσότερο αβέβαιο  Η  δύση είχε άπειρες ευκαιρίες μέχρι σήμερα να δημιουργήσει η να απαιτήσει συνθήκες ανάσχεσης αυτών των ολοκληρωτισμών και κυρίως  να διαπραγματευθεί έγκαιρα κανόνες υπερεθνικής συνεννόησης .Αυτό όμως  απαιτούσε  ισχυρές παρεμβάσεις και μεγάλες πολιτικές , αντίστοιχες της μεταπολεμικής περιόδου, άλλα οι δυτικές κυβερνήσεις προσέβλεπαν κυρίως σε βουλιμικη άντληση κερδών ,στην κούρσα των εσωτερικών τους επιδιωξεων

4…Μπορούν έστω τώρα οι  πρωτοφανείς ,τόσο εκτεταμένες παγκόσμιες αντιδράσεις  να μετασχηματισθούν σε ισχυρές ανεπίστρεπτες πολιτικές  πράξεις, η ο οικονομισμός των εταιριών και των πολιτικών εταίρων  τους θα ανατρέψει σταδιακά τις κυρώσεις σαν να μην συνέβη τίποτα ? Θα χρειαστεί άραγε ένας Τσώρτσιλ ξεκάθαρος απέναντι στον δικτάτορα πριν ξεκινήσει η μάχη της Αγγλίας ,η θα περιορισθούμε στους πολλούς αδυνάμους Τσάμπερλεϊν των Βρυξελλών εν αναμονή περαιτέρω εξελίξεων ? Μήπως η δημιουργία πολυεθνικού ευρωστρατου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για ένα δημοκρατικό ευρωπαϊκό πατριωτισμό ? Μήπως είναι η ώρα απογαλακτισμού της ΕΕ  από τις ΗΠΑ και απόκτησης αυτονομίας αλλά και ουσιαστικής παρέμβασης με κανόνες δικαίου για όλους ,στην παγκόσμια διακυβέρνηση ? 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια οικονομική υπερδύναμη όταν λειτουργεί σαν ένωση κρατών, όχι συμφερόντων, και μια πολιτική υπερδύναμη όταν λειτουργήσει με κοινή αμυντική και εξωτερική πολιτική, πέρα από μικροσκοπιμοτητες. Εχει ακόμα ένα τεράστιο πολιτισμικό εκτόπισμα  στην ενεργό μνήμη και παιδεία ολου πια του πλανήτη, στην εποχή του Διαδικτύου και της διαρκούς ροής της ελεύθερης γνώμης .Είναι αυτός ο Ορίζοντας  που αναδύει συνεχώς την από κάτω πίεση εκατομμυρίων πια ανθρώπων για ελεύθερη έκφραση, για ουσιαστική Δημοκρατία και  αποτυπώνει ορισμένα από τα μεγαλύτερα πετάγματα της ανθρώπινης σκέψης, γόνιμης δημιουργίας και  έμπνευσης αξιών 

Στην Ουκρανία σήμερα  κρίνεται το μέλλον και το είδος της Ευρώπης που θέλουμε αλλα και του κόσμου  που έρχεται  

ΥΓ. ο όρος «πρωτείο της Δημοκρατίας «αναφέρεται στο ομότιτλο βιβλίο του Γ.Σιακανταρη