Μπορεί το ενδιαφέρον στην επικοινωνιακή παρουσίαση της πραγματικότητας να επικεντρώνεται στο ασταθές και συγκρουσιακό κλίμα, που δρομολόγησε η εισβολή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία και η ευρύτερη γεωπολιτική του διαχείριση ή στο θλιβερό γεγονός των παρακολουθήσεων από την ΕΥΠ στην Ελλάδα, όμως στο κοινωνικό πεδίο γίνονται εμφανή η απουσία αξιών με σημείο αναφοράς το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον και οι συνθήκες παρακμής, που διαπερνούν την παγκόσμια κοινότητα.
Δεν παράγονται πλέον κοινωνικές αξίες, που οριοθετούνται από το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και καλύπτουν τις ανάγκες των ανθρώπων στο πλαίσιο της συμβίωσης στις τοπικές κοινωνίες, όπως είναι η ενσυναίσθηση (να μπαίνει ο πολίτης στη θέση του άλλου και να κατανοεί τις ανάγκες του) και η κοινωνική συνείδηση και ευθύνη, τα οποία προσδίδουν νόημα στη ζωή των ανθρώπων.
Για αυτό αντί για κοινωνική ενεργοποίηση με στόχο την καλυτέρευση των συνθηκών η προτεραιότητα του σύγχρονου ανθρώπου στα μαζοποιημένα μεγάλα αστικά κέντρα είναι η ατομική βελτιστοποίηση στο πλαίσιο μιας μονοδιάστατα καταναλωτικής οπτικής και υλικής ευημερίας, χωρίς να συνυπολογίζονται οι αρνητικές παρενέργειες, όταν λαμβάνονται οι αποφάσεις για την ακολουθητέα πορεία. Οι επιπτώσεις τους βιώνονται στην προοπτική του χρόνου.
Η προσέγγιση και ανάλυση της πραγματικότητας είναι αποκαλυπτική. Δείχνει εμφατικά, ότι δυστυχώς, ακόμη και όταν γίνονται εμφανείς οι πολύ αρνητικές επιπτώσεις, η ταχύτητα αντίδρασης είναι πολύ αργή και δεν αίρει τον υψηλό βαθμό διακινδύνευσης, που προκαλείται. Θετικό είναι, ότι ένα τμήμα των κοινωνιών ενεργοποιείται και αναλαμβάνει την κοινωνική του ευθύνη.
Βέβαια η μεγάλη ταχύτητα της εξέλιξης συρρικνώνει την αποτελεσματικότητα αυτών των κοινωνικών αντιδράσεων, διότι τα προβλήματα και οι ανισορροπίες πληθαίνουν με ευθύνη των θεσμών, οι οποίοι ακόμη δεν ελέγχουν την δυναμική της εξέλιξης με προσανατολισμό το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον.
Για παράδειγμα στο φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum) στο Davos ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Antonio Guterres είπε, ότι «ορισμένοι παραγωγοί ορυκτών πηγών ενέργειας γνώριζαν απολύτως στη 10ετία του 1970, ότι το βασικό προϊόν τους θα κατάκαιγε τον πλανήτη. Όμως όπως και η καπνοβιομηχανία αγνόησαν την ίδια την γνώση τους. Ορισμένοι πετρελαϊκοί γίγαντες διακίνησαν το μεγάλο ψέμα».
Η ExxonMobil το γνώριζε πριν από 40 χρόνια. Επίσης είπε, ότι «η μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές αερίων πρέπει να βασίζεται σε πραγματικές μειώσεις και να μην εξαρτάται από πόντους άνθρακα και σκιώδεις αγορές».
Ανεξάρτητα από τις επισημάνσεις και τις προειδοποιήσεις του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ την ίδια χρονική περίοδο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην Ελλάδα ήταν αισιόδοξος για τις έρευνες της ExxonMobil στην θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης και τις γεωλογικές ενδείξεις για την ύπαρξη κοιτάσματος, το οποίο μπορεί για μια 10ετία να καλύψει την απουσία ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Εάν όλα εξελιχθούν ομαλά, η παραγωγή θα αρχίσει το 2029.
Η κλιματική αλλαγή «προελαύνει» και απειλεί την βιωσιμότητα της ανθρωπότητας και της βιοποικιλότητας και η διαχείριση της στο θεσμικό και στο πολιτικό επίπεδο δεν έλαβε υπόψη σε επαρκή βαθμό τις γνώσεις της επιστημονικής προσέγγισης ως προς τις παρενέργειες των ορυκτών καυσίμων στο κλίμα και τις συνθήκες ζωής, ώστε να δρομολογήσει άμεσα την μετάβαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Ακόμη χειρότερο είναι, ότι στην Γερμανία ο όμιλος εταιρειών RWE (Rheinisch-Westfälisches Elektrizitätswerk) με έδρα το Essen δια του εκπροσώπου τύπου Guido Steffen ανακοίνωσε στην εφημερίδα Neue Osnabrücker Zeitung, ότι «πρέπει όλοι οι καταστροφείς να υπολογίζουν, πως θα πληρώσουν αποζημιώσεις», επειδή ακτιβιστές για την προστασία του κλίματος προσπάθησαν να αποτρέψουν την εξόρυξη άνθρακα στο Lützerath (αρχές του 2023).
Ισχυρίζεται δε ο όμιλος RWE, ότι οι ακτιβιστές προκάλεσαν ζημιές σε αυτοκίνητα και υποδομές του ομίλου. Εκείνο, που δεν κάνει όμως το RWE είναι η ανάληψη της ευθύνης για την καταστροφή του κλίματος και των επιπτώσεων στην ζωή του ανθρώπου και στην βιοποικιλότητα.
Η παρακμή δεν καταγράφεται μόνο στην διαχείριση του τομέα της ενέργειας αλλά και στην καθημερινότητα της ζωής των ανθρώπων. Το 2022 κυκλοφόρησε στην αγορά στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ένα ημιαυτόματο τουφέκι σχεδιασμένο αποκλειστικά για παιδιά. Ζυγίζει λιγότερο από 1 κιλό, ενώ ρίχνει πραγματικές σφαίρες και συνοδεύεται με γεμιστήρα, που περιέχει από 1 ή 5 μέχρι και 10 σφαίρες διαμετρήματος 22 χιλιοστών. Κοστίζει δε από 389 δολάρια και πάνω.
Είναι τραγικό, ότι η εταιρεία WEE 1 Tactical το χαρακτηρίζει ως «ένα μικρό κομμάτι αμερικανικής ελευθερίας», το οποίο κατασκευάζεται για «ερασιτέχνες μικρού μεγέθους». Προβάλλεται δε και μια εικόνα με ένα κοριτσάκι στα χιόνια, που κοιτάζει μέσα από το στόχαστρο του τουφεκιού.
Η πλήρης παρακμή σε κοινωνικές αξίες είναι, ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής το δικαίωμα για την κατοχή όπλου είναι κατοχυρωμένο και από το σύνταγμα.
Η παγκόσμια κοινότητα αδυνατεί να παράγει και ακόμη περισσότερο να προσανατολίζει την δραστηριοποίηση της σε αξίες με ηθικό φορτίο, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής και να αυξάνει τον βαθμό διακινδύνευσης των κοινωνιών.
Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επισήμανση του επικεφαλή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization) Tedros Abhanom Ghebreyesus, ότι «τα επεξεργασμένα λίπη είναι τοξικές ουσίες».
Σύμφωνα με έκθεση αυτού του οργανισμού στα βιομηχανικά επεξεργασμένα λίπη οφείλονται σε ετήσια βάση 500.000 πρόωροι θάνατοι, διότι προκαλούνται καρδιακές παθήσεις. Μαζί με τα οξέα, που περιέχουν, χρησιμοποιούνται στα έτοιμα τρόφιμα, στα γλυκίσματα, καθώς και σε είδη αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής.
Και όμως στο χώρο της πολιτικής, στον οποίο, υποτίθεται, αναδεικνύεται και εκφράζεται το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον, «δεν κινείται φύλλο» για την αντιμετώπιση αυτής της επικίνδυνης ανισορροπίας.
Σε ανάλογο «μήκος κύματος» κινείται και η πραγματικότητα στον τομέα της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα. Στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ασθενών τον Νοέμβριο του 2022 η εκπρόσωπος της Επιτροπής Ψυχικής Υγείας του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) είπε, ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια ασθενείς με ψυχικές διαταραχές.
Τον Ιανουάριο του 2023 η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, η οποία είναι αρμόδια για την ψυχική υγεία, ανέφερε, ότι το 22,8% του πληθυσμού αντιμετωπίζει κάποιο θέμα υγείας, δηλαδή πάνω από 1 στα 4 άτομα. Εκείνο, που δεν επεσήμανε κανείς, είναι, ποια είναι τα κοινωνικά αίτια για την πρόκληση ψυχικών διαταραχών και ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την αναίρεση τους, διότι είναι πολύ πιο λειτουργική η αντιμετώπιση τους στον τομέα της πρόληψης.
Φαίνεται, ότι θέματα, όπως είναι οι παρακολουθήσεις πολιτικών προσώπων (και όχι μόνο αυτών) από την ΕΥΠ, τα οποία καταδεικνύουν το μέγεθος της διαφθοράς, δεν αφήνουν περιθώρια για ενασχόληση με την άρση της παρακμής τουλάχιστον στο εθνικό πεδίο.
Μετά από πρόταση δυσπιστίας, που κατέθεσε στη Βουλή ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, οι διάλογοι στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης για τις παρακολουθήσεις είναι αποκαλυπτικοί των ποιοτικών χαρακτηριστικών της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος.
Στόχος είναι η φθορά των αντιπάλων λόγω διαφθοράς, χωρίς όμως να κατατίθεται ολοκληρωμένος σχεδιασμός με χρονοδιάγραμμα για την απαλλαγή της ελληνικής κοινωνίας από αυτήν, η οποία αποτελεί πλέον δομικό στοιχείο του κοινωνικού οικοδομήματος.
Οι μεν κατηγορούν τους δε για επιχείρηση συγκάλυψης του σκανδάλου και οι δε τους μεν για προσπάθεια να πληγεί η κυβέρνηση και να παραιτηθεί με την χρησιμοποίηση ψευδών ειδήσεων (Fake news). Σε αυτά ολοκληρώνεται και εξαντλείται το πολιτικό ενδιαφέρον των διεκδικητών της διαχείρισης κυβερνητικής εξουσίας.
Τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο οι κοινωνίες βιώνουν την παρακμή, ενώ παράλληλα τουλάχιστον μέχρι τώρα οι θεσμοί και τα διάφορα κοινωνικά συστήματα δεν αντιδρούν στην καθοδική πορεία. Αυτές οι συνθήκες στην προοπτική του χρόνου θα λειτουργήσουν ως καταλύτες για την εκδήλωση έντονων αναταράξεων σε γενικευμένο βαθμό.
Ιδιαιτέρως οι νέοι θα αντιδράσουν, διότι η δυναμική της εξέλιξης θα τους πλήξει πολύ περισσότερο, χωρίς να στηρίζουν τις ενέργειες τους σε αξίες με ηθικό φορτίο. Αυτή η γενιά «κουβαλάει» στην πλάτη της πολύ περισσότερο την οπτική της κοινωνίας του θεάματος και του βραχυπρόθεσμου ευδαιμονισμού ως μέσων πρόσδωσης νοήματος στη ζωή. Για αυτό και επενδύει στην λογική της ατομικής βελτιστοποίησης στους διάφορους τομείς δραστηριοποίησης της και κυρίως στον οικονομικό, χωρίς να την συνδέει με την γενικότερη κοινωνική ευημερία, η οποία θα είναι αποτέλεσμα ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού με κοινωνική αποδοχή και πολιτική έκφραση.
Όταν όμως η πραγματικότητα λόγω μεγάλης μείωσης των φυσικών πόρων ή της εξάντλησης των ορίων για συνεχή ανάπτυξη δεν αφήνει περιθώρια διασφάλισης ανάλογων συνθηκών ζωής, αλλά συμβάλλει στην αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, θα αντιδράσουν έντονα και χωρίς προσανατολισμό με προοπτική. Το «σήμερα» και η βίωση του «μετράει» πολύ περισσότερο στο πλαίσιο των ορίων του βιολογικού χρόνου. Το αποτέλεσμα βέβαια θα είναι η διάσπαση των κοινωνιών και η δημιουργία μορφωμάτων χωρίς συνοχή.
Το σύστημα οργάνωσης των κοινωνιών και τα πρότυπα, που καλλιεργεί στους πολίτες η λειτουργία του, οδηγούν σε συνθήκες επικίνδυνης γενικευμένης κρίσης