Η σύγχρονη πραγματικότητα οριοθετείται από ένα μίγμα παραμέτρων, οι οποίες δεν συμπορεύονται με το ανθρώπινο συμφέρον, ενώ ταυτοχρόνως διαμορφώνουν αντιφατικές συνθήκες πολύ δύσκολα διαχειρίσιμες με βιώσιμη προοπτική.
Από το ένα μέρος η ανθρώπινη νόηση στο πλαίσιο της επιστημονικής λειτουργίας και των τεχνολογικών της εφαρμογών παρέχει στον άνθρωπο την δυνατότητα κατανόησης της πραγματικότητας και της εξέλιξης, ενώ παράλληλα προσδίδει μεγάλη ταχύτητα στη ροή του χρόνου, με αποτέλεσμα η μεγάλη συσσώρευση δεδομένων να δημιουργεί συνθήκες πολυπλοκότητας, οι οποίες δεν είναι εύκολα κατανοητές από τον απλό πολίτη ούτε και εύκολα διαχειρίσιμες στο πολιτικό πεδίο.
Από το άλλο μέρος η κοινωνική λειτουργία και η συμβίωση των ανθρώπων στα σύγχρονα μαζοποιημένα μεγάλα αστικά κέντρα δεν συμβάλλουν στην παραγωγή αξιών με σημείο αναφοράς το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον, ώστε να αποφεύγεται η λήψη αποφάσεων χωρίς βιώσιμο φορτίο τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Οι κοινωνικές αξίες έχουν υποκατασταθεί από πρότυπα, τα οποία διοχετεύονται μαζικά από επικοινωνιακούς μηχανισμούς (π.χ. Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, διαφημίσεις κ.λ.π.) και προωθούν μονοδιάστατα το οικονομικό και το συστημικό συμφέρον, ενώ παράλληλα εργαλειοποιούν την ανθρώπινη οντότητα.
Η εμπειρική προσέγγιση και αποτύπωση της πραγματικότητας είναι αποκαλυπτική. Σύμφωνα με έρευνα, που έκαναν επιστήμονες από το Imperial College London με επικεφαλή την κλιματολόγο Mariam Zachariah οι καύσωνες, που πλήττουν την Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και την Κίνα, οφείλονται στην κλιματική αλλαγή, την οποία έχει προκαλέσει η ανθρώπινη δραστηριότητα.
Εάν δεν σταματήσει πολύ σύντομα η καύση ορυκτών καυσίμων, οι καύσωνες θα είναι πολύ πιο συχνοί. Επίσης εάν η αύξηση της θερμοκρασίας κυμανθεί στους 2 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, τότε οι καύσωνες θα εμφανίζονται κάθε 3 έως 5 χρόνια.
Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus, τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (World Meteorological Organization) και το Πανεπιστήμιο στη Λειψία στην Γερμανία ο Ιούλιος του 2023 ήταν ο πιο ζεστός μήνας από την έναρξη καταγραφής των καιρικών συνθηκών.
Ο διευθυντής του Copernicus Carlo Buontempo είπε, ότι αυτό το θερμοκρασιακό επίπεδο «στην ιστορική διαδρομή της ανθρωπότητας στα τελευταία 1.000 χρόνια δεν έχει ανάλογο παράδειγμα». Ίσως αυτό να ισχύει για τα τελευταία 100.000 χρόνια.
Ακόμη πιο χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Antonio Guterres, ότι «η εποχή της παγκόσμιας υπερθέρμανσης τελείωσε, η εποχή του παγκόσμιου βρασμού άρχισε».
Γενικά τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ως παράγωγα της κλιματικής αλλαγής πληθαίνουν με πολύ ολέθριες επιπτώσεις. Στην Κίνα ο τυφώνας Doksuri τον Ιούλιο του 2023 προκάλεσε πλημμύρες, οι οποίες έπλξαν 700.000 ανθρώπους και ανάγκασαν 100.000 να φύγουν από τα σπίτια τους. Πιο πριν έπληξε τις Φιλιππίνες και στην πρωτεύουσα της χώρας Manila έχασαν την ζωή τους 26 άνθρωποι από κατολισθήσεις και πλημμύρες.
Η κλιματική αλλαγή προχωρά ακάθεκτη. Οι καύσωνες, οι ξηρασίες και οι πλημμύρες είναι σε πολλές περιοχές καταστροφικές. Επίσης η άνοδος της θερμοκρασίας στις θάλασσες στρεσάρει τα θαλάσσια οικοσυστήματα (π.χ. τροπικά κοράλλια) και οδηγεί στην μείωση του οξυγόνου στους ωκεανούς, ενώ παράλληλα υπάρχει κίνδυνος μείωσης της απορρόφησης διοξειδίου του άνθρακα από τους ωκεανούς, με αποτέλεσμα την επιτάχυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Σύμφωνα με το Copernicus στο τέλος Ιουλίου η μέση παγκόσμια θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας έφτασε τους 20,96 βαθμούς Κελσίου. Αυτό θα έχει ακόμη περισσότερες αρνητικές επιπτώσεις, όπως λιώσιμο των παγετώνων και μετακινήσεις ψαριών σε πιο δροσερά νερά με παρενέργειες στις τοπικές οικονομίες (π.χ. αλιεία).
Η άνοδος της θερμοκρασίας στις θάλασσες καταγράφεται και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με επεξεργασμένα δορυφορικά δεδομένα από το Meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών η διαφορά της θερμοκρασίας πριν και μετά τον καύσωνα (δηλαδή πριν από την 5η Ιουλίου και μετά την 21η του ίδιου μήνα του 2023) ήταν:
4 έως 5 βαθμοί Κελσίου αύξηση στο Νότιο Ιόνιο, 3 έως 4 βαθμοί Κελσίου αύξηση στο Βορειοδυτικό Αιγαίο, 1 έως 2 βαθμοί Κελσίου αύξηση στο Κεντρικό Αιγαίο.
Και ενώ η διαχείριση της πραγματικότητας τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των ανθρωπογενών γενεσιουργών αιτίων της κλιματικής αλλαγής, αλλά εξαντλείται κυρίως στην διαχείριση των επιπτώσεων της, οι παρακμιακές συνθήκες σε σχέση με την ανθρώπινη λειτουργία έχουν και άλλες διαστάσεις λόγω της κυρίαρχης οπτικής αξιοποίησης της επιστημονικής γνώσης και των τεχνολογικών της εφαρμογών.
Για παράδειγμα στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματος HIVEOPOLIS έχει αναπτυχθεί ένα ρομποτικό σύστημα, που μπορεί να αλληλεπιδρά με μια αποικία μελισσών και να διαμορφώνει την θερμοκρασία της κυψέλης. Με αυτό τον τρόπο παρέχεται βοήθεια στις μέλισσες για να επιβιώσουν από τις πιέσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ακόμη πιο αποκαλυπτικό της ανθρώπινης παρακμής είναι η χρησιμοποίηση της επιστήμης για την παραγωγή τεχνητών ανθρώπινων εμβρύων. Δυο ερευνητικές ομάδες ανακοίνωσαν, ότι με την βοήθεια βλαστοκυττάρων κατασκεύασαν συνθετικά ανθρώπινα έμβρυα, χωρίς να χρησιμοποιήσουν ωάρια και σπερματοζωάρια.
Η μια ομάδα ενεργοποιείται στο Kalifornia Institute Technology στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής με επικεφαλή την βιολόγο Magdalena Zernicker-Goetz και η άλλη στο Weizmann Institute of Science στο Ισραήλ με επικεφαλή τον Jacob Hanna. Περιμένουν δε να τους δοθεί άδεια για να πειραματισθούν σε ανθρώπους.
Εύλογα θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί, εάν ο άνθρωπος έφτασε στο σημείο της αυτοεργαλειοποίησης του και της δημιουργίας συνθηκών αποστασιοποίησης από την σχέση του με την φύση και την ιστορική του διαδρομή.
Τελικά η προσέγγιση και ανάλυση της σύγχρονης πραγματικότητας δείχνει εμφατικά, ότι ο άνθρωπος δεν λειτουργεί πλέον προσδίδοντας βιώσιμη προοπτική στην δυναμική της εξέλιξης και στην πορεία του προς το μέλλον, αν και διαθέτει αρκετά επιστημονικά εργαλεία για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.
Μετατρέπει τον εαυτό του σε ενεργούμενο στο πλαίσιο του συστήματος κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας, ενώ παράλληλα καταστρέφει τις φυσικές ισορροπίες, στο πλαίσιο των οποίων διασφαλίζεται η ζωή και η βίωση της με σημείο αναφοράς το ηθικό φορτίο, που εμπεριέχει το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον χωρίς διακρίσεις και ανισότητες.
Αν δε ληφθεί υπόψη, ότι σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και υψηλού βαθμού πολυπλοκότητας οι διάφορες διαστάσεις της παρακμιακής ανθρώπινης πορείας δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμες, διότι η ροή του χρόνου είναι πολύ γρήγορη και υπερβαίνει την ταχύτητα νοητικής επεξεργασίας τους και λήψης αποφάσεων από το πολιτικό σύστημα σε λειτουργικό χρόνο, τότε το πρόβλημα γίνεται πολύ επικίνδυνο. Σε αυτό συμβάλλουν και η οπτική των κοινωνικών προτύπων και ο τρόπος ζωής των πολιτών, που διαπερνώνται από παρακμιακό φορτίο.
Μόνο η ανάπτυξη διαλόγου σε παγκόσμιο επίπεδο τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό (κοινωνία πολιτών) και επιστημονικό πεδίο και η λήψη αποφάσεων για την πραγματοποίηση ριζικών αλλαγών στον τρόπο σκέψης και ζωής των ανθρώπων θα μπορούσε να δρομολογήσει ελπίδες για την υπέρβαση των συνθηκών παρακμής.
Είναι αυτό εφικτό σε λειτουργικό χρόνο;