Τον περασμένο Δεκέμβριο ο ΟΟΣΑ ανακοίνωσε τα αποτελέσματα του Διεθνούς Προγράμματος για την Αξιολόγηση των Μαθητών, PISA 2022. Η Ελλάδα συμμετέχει στο PISA από την αρχή της υλοποίησής του, δηλαδή από το 2000. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διεθνή εκπαιδευτική έρευνα, τα στοιχεία της οποίας κανένας ερευνητής και καμία χώρα μόνη της δεν θα μπορούσε να συλλέξει. Η διαΝΕΟσις, κρίνοντας ως ιδιαίτερα σημαντική αυτή την έρευνα για το εκπαιδευτικό γίγνεσθαι της χώρας, έχει μελετήσει τα αποτελέσματα προηγούμενων κύκλων τόσο του PISA 2015 με δύο αναλύσεις, όσο και του PISA 2018.
Η έρευνα PISA 2022 είχε κύριο γνωστικό αντικείμενο τα Μαθηματικά, ενώ η Κατανόηση Κειμένου και οι Φυσικές Επιστήμες αξιολογήθηκαν ως δευτερεύοντα αντικείμενα και η Δημιουργική Σκέψη ως καινοτόμο αντικείμενο αξιολόγησης. Το 2022 περίπου 690.000 μαθητές συμμετείχαν στην αξιολόγηση, αντιπροσωπεύοντας περίπου 29 εκατομμύρια 15χρονους από σχολεία των 81 συμμετεχουσών χωρών. Στην Ελλάδα, 6.403 μαθητές σε 230 σχολεία πήραν μέρος στην αξιολόγηση στα Μαθηματικά, στην Κατανόηση Κειμένου, στις Φυσικές Επιστήμες και στη Δημιουργική Σκέψη, αντιπροσωπεύοντας περίπου 98.100 15χρονους μαθητές (περίπου 91% του συνολικού πληθυσμού των 15χρονων).
Οι μαθητές συμμετείχαν σε δύο ωριαία τεστ. Σε διαφορετικούς μαθητές δόθηκαν διαφορετικές ερωτήσεις και διαφορετικοί συνδυασμοί θεμάτων. Τα θέματα του γνωστικού τεστ ήταν ένας συνδυασμός ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής και ερωτήσεων που απαιτούσαν από τους μαθητές να διατυπώσουν τις δικές τους απαντήσεις. Οι μαθητές απάντησαν, επίσης, σε ένα ερωτηματολόγιο που αφορούσε το κοινωνικό και δημογραφικό υπόβαθρο του καθενός, η συμπλήρωση του οποίου διήρκεσε περίπου 35 λεπτά. Το ερωτηματολόγιο ζητούσε πληροφορίες για τους ίδιους τους μαθητές, τις στάσεις και τις πεποιθήσεις τους, το σπίτι τους και τις σχολικές και μαθησιακές τους εμπειρίες. Οι διευθυντές των σχολείων συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τη διοίκηση, την οργάνωση και το μαθησιακό περιβάλλον του σχολείου.
Η πανδημία
Ηπανδημία Covid-19 εξανάγκασε, κατά περιόδους, πολλά σχολεία σε όλο τον κόσμο να κλείσουν. Χιλιάδες σχολεία λειτουργούσαν εξ αποστάσεως. Οι μαθητές έπρεπε να προσαρμοστούν γρήγορα σε νέες τεχνικές διδασκαλίας και μάθησης, ενώ σημειώθηκαν ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό, προβλήματα ψυχικής υγείας και μεγάλος αριθμός απουσιών. Η επίδοση στα Μαθηματικά και την Κατανόηση Κειμένου μειώθηκε σε σύγκριση με προηγούμενους κύκλους του PISA. Σε πολλές περιπτώσεις, η μείωση υπερέβη τους 20 βαθμούς –μέγεθος το οποίο αντιστοιχεί περίπου στη διαφορά μιας σχολικής χρονιάς. Για παράδειγμα, στα Μαθηματικά, στη Δανία, στη Γαλλία, στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία και στη Σουηδία, ο μέσος 15χρονος το 2022 σημείωσε την επίδοση που αναμενόταν από έναν 14χρονο. Σύμφωνα με τα συνολικά αποτελέσματα φαίνεται ότι η πανδημία και οι συνθήκες λειτουργίας των σχολείων είχαν μεγάλη επίδραση στις επιδόσεις. Το ίδιο έχει καταγραφεί διεθνώς και στις κατά τόπους αντίστοιχες εθνικές αξιολογήσεις.
Η ανάλυση των επιπτώσεων του κλεισίματος των σχολείων στους μαθητές είναι σύνθετη. Πολλοί παράγοντες επηρέασαν τη μάθηση κατά την περίοδο αυτή, όπως η ποιότητα της εξ αποστάσεως διδασκαλίας και ο βαθμός υποστήριξης των μαθητών που αντιμετώπιζαν δυσκολίες. Σύμφωνα με τα δεδομένα, οι περισσότεροι μαθητές στις χώρες του ΟΟΣΑ ανέφεραν ότι σπάνια αντιμετώπισαν τεχνικά προβλήματα κατά την εξ αποστάσεως διδασκαλία. Ωστόσο, σχεδόν ένας στους δύο μαθητές ανέφερε ότι αντιμετώπισε προβλήματα κινητοποίησης για να κάνει τη σχολική εργασία του τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Ένας στους τρεις μαθητές δυσκολεύτηκε να κατανοήσει τις σχολικές εργασίες κατά την ίδια περίοδο. Και η ίδια αναλογία μαθητών ανέφερε ότι δεν λάμβανε τακτικά επιπλέον υποστήριξη από τους εκπαιδευτικούς τους.
Σημειώνεται, επίσης, ότι τα αποτελέσματα του PISA 2022 είναι δύσκολα συγκρίσιμα μεταξύ των χωρών, δεδομένου ότι πολλές χώρες (μεταξύ αυτών και κάποιες που είναι ψηλά στην κατάταξη) δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τον απαιτούμενο αριθμό μαθητών στην έρευνα.
Οι μακροπρόθεσμες τάσεις
Οι μακροπρόθεσμες τάσεις είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας προς εξέταση, και οι επιδόσεις στην Κατανόηση Κειμένου και στις Φυσικές Επιστήμες παρουσιάζουν μείωση εδώ και καιρό. Η μέση επίδοση του ΟΟΣΑ σε αυτά τα γνωστικά αντικείμενα έφτασε στην κορύφωσή της μεταξύ του 2009 και του 2012. Σε πολλές χώρες, οι βαθμολογίες άρχισαν να πέφτουν πολύ πριν από την αναταραχή που προκάλεσε η πανδημία το 2020. Για παράδειγμα, αρνητικές τάσεις στην επίδοση στα Μαθηματικά ήταν ήδη ορατές πριν από το 2018 στο Βέλγιο, στον Καναδά, στην Τσεχία, στη Φινλανδία, στη Γαλλία, στην Ουγγαρία, στην Ισλανδία, στην Ολλανδία, στη Νέα Ζηλανδία και στη Σλοβακία.
Οι επιδόσεις στην Ελλάδα
Ο μέσος όρος των επιδόσεων του 2022 ήταν χαμηλότερος σε σύγκριση με του 2018 στα Μαθηματικά, την Κατανόηση Κειμένου και τις Φυσικές Επιστήμες. Μάλιστα, το 2022, οι επιδόσεις ήταν χαμηλότερες κατά μέσο όρο και στα τρία γνωστικά αντικείμενα σε σχέση με οποιαδήποτε προηγούμενη αξιολόγηση: η απότομη πτώση του μέσου όρου των επιδόσεων μεταξύ 2018 και 2022 επιβεβαίωσε και ενίσχυσε μια πτώση που είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα.
Οι μαθητές στην Ελλάδα σημείωσαν χαμηλότερες επιδόσεις από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ στα Μαθηματικά, την Κατανόηση Κειμένου και τις Φυσικές Επιστήμες. Μικρότερο ποσοστό μαθητών στην Ελλάδα απ' ό,τι στις χώρες του ΟΟΣΑ είχαν υψηλές επιδόσεις (επίπεδο 5 ή 61) σε ένα τουλάχιστον γνωστικό αντικείμενο. Ταυτόχρονα, ένα μικρότερο ποσοστό μαθητών απ' ό,τι στις χώρες του ΟΟΣΑ πέτυχε ένα ελάχιστο επίπεδο επάρκειας (επίπεδο 2 ή υψηλότερο) και στα τρία γνωστικά αντικείμενα.
Συνέχεια στη σελίδα της ΔιαΝεοσις