Όπως τονίστηκε σε προηγούμενο κείμενο για την Ανάπτυξη, η αυτορρυθμιστική ικανότητα και η προσαρμοστικότητα ενός συστήματος είναι δύο βασικοί συντελεστές που προσδιορίζουν τη βιωσιμότητα και τη λειτουργική αυτοδυναμία ενός συστήματος. Στο ίδιο κείμενο, ανεφέρθη πως οι κυριότερες παράμετροι που επηρεάζουν το επίπεδο της αυτορρυθμιστικής ικανότητας ενός συστήματος είναι:
Ο αριθμός των επιλογών που έχει το σύστημα
Ο τρόπος και η έκταση που αυτές οι επιλογές είναι διαθέσιμες
Η ευκολία μετάβασης από τη μια επιλογή στην άλλη
Ο όγκος (μέγεθος) του συστήματος
Ένα απλό, ρεαλιστικό παράδειγμα από τη διαχείριση της κυκλοφορίας οχημάτων σε μια πόλη, δείχνει πως στην πραγματικότητα, όλες οι παραπάνω αναφερόμενες παράμετροι, περιγράφουν επί μέρους λειτουργικά χαρακτηριστικά της Δημόσιας Διοίκησης που πρέπει να ρυθμιστούν σωστά, ώστε να παράγεται μεγάλη αυτορρυθμιστική ικανότητα - και άρα ευελιξία και βιωσιμότητα - στα κοινωνικά συστήματα που επηρεάζονται από τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης!
Παράδειγμα: Η κυκλοφορία οχημάτων στην πόλη
Η πολλαπλότητα επιλογών
Η κίνηση των οχημάτων σε μια πόλη ρυθμίζεται, κυρίως, από το σύστημα των φωτεινών σηματοδοτών. Αν αυτό είναι το μοναδικό σύστημα, τότε σε περίπτωση βλάβης του συστήματος η κυκλοφορία των οχημάτων θα παραλύσει.
Αν στο σύστημα ρύθμισης της κυκλοφορίας οχημάτων περιλαμβάνεται και η κινητοποίηση τροχονόμων, τότε, προφανώς, το σύστημα θα λειτουργήσει ακόμα και αν υπάρξει γενικευμένη διακοπή ρεύματος. Η ύπαρξη δεύτερης επιλογής (των τροχονόμων) αύξησε την αυτορρυθμιστική ικανότητα και άρα βιωσιμότητα, της λειτουργία του συστήματος ρύθμισης της κυκλοφορίας των οχημάτων στην πόλη.
Αν στο σύστημα έχει ενταχθεί και η Δημοτική Αστυνομία, τότε το σύστημα διαθέτει μια επιπλέον επιλογή και ως εκ τούτου αποκτά ακόμα μεγαλύτερη βιωσιμότητα.
Η διαθεσιμότητα των επιλογών
Στο σύστημα του προηγούμενου παραδείγματος, θεωρήθηκε αυτονόητο πως μόλις υπάρξει κατάρρευση του συστήματος των σηματοδοτών, η Τροχαία θα παρέμβει για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας.
Αλλά το πόσο έγκαιρα θα παρέμβει η Τροχαία εξαρτάται από διάφορους θεσμικούς και λειτουργικούς παράγοντες. Είναι διαφορετικό να γίνεται η παρέμβαση με αυτόματο και προσχεδιασμένο τρόπο και διαφορετικό αν πρέπει να ενημερωθεί ο Αρχηγός…, ο οποίος θα ενημερώσει τον αρμόδιο Υπουργό…, ο οποίος θα διατάξει… και συντονίσει (κατά το δοκούν) την κινητοποίηση της Τροχαίας.
Στην περίπτωση της αυτόματης κινητοποίησης, η διαθεσιμότητα της δεύτερης επιλογής είναι άμεση και συνεισφέρει στη βιωσιμότητα του συστήματος. Στη δεύτερη περίπτωση, η διαθεσιμότητα δεν είναι δεδομένη ούτε από χρονικής, ούτε από ποιοτικής άποψης.
Η έκταση που αυτές οι επιλογές είναι διαθέσιμες
Είναι προφανές πως είναι διαφορετικό να υπάρχουν διαθέσιμα δύο αυτοκίνητα της Τροχαίας που θα παρέμβουν για ρύθμιση της κυκλοφορίας από το να υπάρχουν πέντε αυτοκίνητα διαθέσιμα για τον ίδιο σκοπό.
Θα πρέπει να τονισθεί ότι η έννοια «διαθέσιμα» είναι από διοικητικής άποψης, κορυφαίας σημασίας καθώς έχει οικονομικές, αλλά και διαχειριστικές συνιστώσες. Μπορεί η Τροχαία, για οικονομικούς λόγους, να μην έχει αγοράσει περισσότερα αυτοκίνητα, μπορεί, επίσης για οικονομικούς λόγους, να μην έχει τη δυνατότητα να συντηρήσει / επισκευάσει όλα τα οχήματα που διαθέτει, μπορεί, από διοικητική ανεπάρκεια, να μην έχει γίνει εγκαίρως ο διαγωνισμός για τα απαραίτητα καύσιμα κίνησης των οχημάτων.
Η ευκολία μετάβασης από τη μια επιλογή στην άλλη
Πόσο εύκολα μπορεί να παρέμβει η Τροχαία για να αντιμετωπίσει τη διακοπή λειτουργίας των σηματοδοτών; Είναι προφανές πως η χρήση μοτοσυκλετών της Τροχαίας θα επιτρέψει πολύ ταχύτερη παρέμβαση παρά από αυτή που θα προκύψει με τη χρήση αστυνομικών αυτοκινήτων που μπορεί και τα ίδια, να μπλοκαριστούν από το κυκλοφοριακό χάος που προκάλεσε η κατάρρευση του συστήματος ρύθμισης της κυκλοφορίας. Εν ολίγοις, η μοτοσυκλέτα επιτρέπει πολύ μεγαλύτερη ευκολία παρέμβασης - και άρα καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος - από ό,τι το αστυνομικό αυτοκίνητο.
Επιγραμματικά, «πολλαπλές επιλογές» σημαίνει:
- καλύτερη ποιότητα ζωής για τον πολίτη
- εμβάθυνση της δημοκρατίας (μέσω της έμμεσης προστασίας της ατομικότητας)
- δυνατότητες βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των παραγωγικών μονάδων
- καλύτερη αξιοποίηση ανθρώπινων και φυσικών πόρων
- μεγαλύτερη δυνατότητα εξειδίκευσης πολιτικών που οδηγεί σε σημαντική μείωση του κόστους υλοποίησης μέτρων κοινωνικής ωφέλειας ή προστασίας του περιβάλλοντος
- δυνατότητες συγκριτικής αξιολόγησης και ορθολογικών επιλογών
- μεγαλύτερη ανθεκτικότητα ατόμων, κοινωνικών δομών, αλλά και της ίδιας της Δημόσιας Διοίκησης σε καταστάσεις μη φιλικού περιβάλλοντος
Θα μπορούσε κανείς με τον ίδιο τρόπο να προσεγγίσει και να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε έκτακτο περιστατικό…