Τον Απρίλιο του 2024, ο εφέτης κος Σωτήριος Μπαϊκάμης ως ανακριτής για το τραγικό δυστύχημα που συνέβη στις 28-02-2023 στην περιοχή των Τεμπών, όπου συγκρούστηκαν δύο αμαξοστοιχίες με αποτέλεσμα τον αδόκητο θάνατο 57 επιβαινόντων, διόρισε τον κο Δημήτρη Καρώνη καθηγητή του ΕΜΠ του εργαστηρίου καυσίμων και λιπαντικών ως δικαστικό πραγματογνώμονα. Το αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης ήταν η αναζήτηση της απάντησης σε έξη ερωτήματα που είχαν αποδειχθεί κρίσιμα κατά την πορεία της ανάκρισης. Από τον κο Δημήτρη Καρώνη ζητήθηκε να περιλάβει στην έκθεση-γνωμοδότηση που θα συντάξει την αιτιολογημένη απάντηση του επί των ερωτημάτων αυτών και τις επισημάνσεις υποδείξεις που θα κρίνει ως σημαντικές βάσει των επιστημονικών του γνώσεων και των διαπιστώσεών του.

Την 08/05/2025 ο κος Δημήτρης Καρώνης υπέβαλλε αρμοδίως την έκθεσή του.

Η έκθεση κοινοποιήθηκε δημόσια.

Διάβασα την έκθεση η οποία περιλαμβάνει πλήθος επιστημονικών στοιχείων και παραπομπών στη σχετική διεθνή βιβλιογραφία. Σκοπός μου δεν ήταν να αξιολογήσω την έκθεση, δεν θα μπορούσα άλλωστε λόγω ανεπάρκειας σχετικών γνώσεων παρά το γεγονός πως η συμπεριφορά των υλικών σε πυρκαγιά δεν μου είναι άγνωστο πεδίο. Σκοπός μου ήταν να προσπαθήσω να κατανοήσω όσα περιγράφει, εστιάζοντας κυρίως στο κεφάλαιο 5.4 της έκθεσης που περιλαμβάνει τις απαντήσεις στα ερωτήματα που τέθηκαν.
 

Αποδελτίωσα για δική μου χρήση όσα διάβασα, τα αναδιατύπωσα όπως τα κατανόησα και τα μοιράζομαι μαζί σας. Ίσως βοηθήσουν στην ενημέρωσή σας.
 

Εννοείται πως για πλήρη και απολύτως αξιόπιστη ενημέρωση πρέπει να μελετήσετε ή τουλάχιστον να διαβάσετε την έκθεση καθαυτή.
 

1^ο ερώτημα

Δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους από την ίδια τη σύσταση των υλικών των δειγμάτων που αναλύθηκαν;

Απάντηση
O συνολικός αριθμός των δειγμάτων ήταν πολύ μεγάλος, πολλών διαφορετικών ειδών, με διαφορετική κάθε φορά στόχευση. Επίσης, o χρόνος που έγινε η κάθε δειγματοληψία ήταν διαφορετικός. Στα δείγματα βρέθηκαν διάφοροι υλικά που αποτελούν συνήθη ευρήματα σε συνθήκες πυρκαγιάς. Τέτοια υλικά όμως μπορεί να υπάρξουν στο έδαφος και επειδή σχετίζονται με τη βιολογική δραστηριότητα μικροοργανισμών που διαβιούν στο έδαφος.

Για παράδειγμα μονοαρωματικοί υδρογονάνθρακες που βρέθηκαν σε δείγματα εδάφους μπορεί να σχηματίστηκαν κατά τη διάρκεια της καύσης αλλά μπορεί επίσης να προέρχονται και από βιολογική δραστηριότητα.

Αυτές οι παρατηρήσεις υποδεικνύουν τη δυσκολία να υπάρξει μια σαφής και αξιόπιστη απάντηση στο ερώτημα αυτό.

2^ο ερώτημα

Δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους από τα φορολογικά και λοιπά στοιχεία-έγγραφα φόρτωσης της εμπορικής αμαξοστοιχίας;

Απάντηση
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι πλην ενός, όλα τα εμπορευματοκιβώτια βρέθηκαν σφραγισμένα και επίσης κανένα από τα εμπορευματοκιβώτια δεν έχει ίχνη φωτιάς, τα αποτελέσματα των αναλύσεων του ΓΧΚ δεν θα μπορούσε να σχετίζονται με το περιεχόμενο της εμπορικής αμαξοστοιχίας.

3^ο ερώτημα

Δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους από τα υλικά κατασκευής των συρμών που συγκρούσθηκαν;

Απάντηση

Πολλά από τα αντικείμενα ή/και τα υλικά κατασκευής των συρμών που συμμετείχαν στην πυρκαγιά, καιόμενα εκπέμπουν διάφορες ενώσεις της κατηγορίας των πτητικών οργανικών ενώσεων.

Αντίστοιχες κατηγορίες ενώσεων έχουν ανιχνευθεί στις αναλύσεις που διεξήγαγε το Γενικό Χημείο του Κράτους, οπότε κάποιες από τις παρατηρηθείσες ενώσεις δικαιολογούνται από την καύση αυτών των υλικών.

4^ο ερώτημα

Δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους από τη σύσταση και τα ειδικότερα χαρακτηριστικά των ελαίων σιλικόνης που ψύχουν τους μετασχηματιστές των ηλεκτραμαξών των συρμών που συγκρούσθηκαν;

Απάντηση

Κατά τη διαδικασία του τραγικού δυστυχήματος που ξεκίνησε με τη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών και συνεχίστηκε με την πυρκαγιά, υπήρξε διασπορά ελαίου σιλικόνης από τους μετασχηματιστές των ηλεκτραμαξών. Ένα μέρος του ελαίου συμμετείχε στην πυρκαγιά, οπότε εξετέθη σε υψηλές θερμοκρασίες, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη διάσπασή του προς κυκλικά και γραμμικά ολιγομερή διμεθυλοσιλοξάνια, που βρέθηκαν και στις αναλύσεις του Γενικού Χημείου του Κράτους.

Ευρήματα λοιπόν των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους σχετίζονται με τα έλαια ψύξης των μετασχηματιστών.

5^ο ερώτημα

Σε τι οφείλεται το φαινόμενο «πύρινης σφαίρας» που καταγράφηκε από τις κάμερες και με ποιο μηχανισμό εκδηλώθηκε αυτό;

Απάντηση
Η πύρινη σφαίρα ορίζεται ως "φωτιά, που καίγεται επαρκώς γρήγορα ώστε η καιόμενη μάζα να ανυψωθεί στον αέρα ως νέφος ή σφαίρα". Μια πύρινη σφαίρα δημιουργείται όταν ένα εύφλεκτο υγρό ή αέριο ή σκόνη, απελευθερώνεται ξαφνικά και έχει περιορισμένη ανάμιξη με τον αέρα πριν από την ανάφλεξη. Η καύση λαμβάνει χώρα κυρίως στο εξωτερικό στρώμα της πύρινης σφαίρας, όπου το πλούσιο σε καύσιμα νέφος αναμιγνύεται με τον περιβάλλοντα αέρα. Επειδή τα αέρια στο εσωτερικό της πύρινης σφαίρας θερμαίνονται η πύρινη σφαίρα διαστέλλεται, έτσι αυξάνεται η άνωση και η πύρινη σφαίρα ανυψώνεται. Η καύση είναι σχετικά αργή και δεν δημιουργείται κύμα έκρηξης, ωστόσο ενέχει κίνδυνο ακτινοβολίας, καθώς η θερμική ενέργεια που απελευθερώνεται κατά την καύση, εκπέμπεται ακτινικά.

Εξετάστηκε η πιθανότητα σχηματισμού πύρινης σφαίρας, ξεκινώντας από τα υλικά τα οποία βρίσκονταν με βεβαιότητα πάνω στους συρμούς που ενεπλάκησαν στο τραγικό συμβάν.
 

Έλαιο σιλικόνης

Τα έλαια σιλικόνης που χρησιμοποιούνται στη ψύξη των μετασχηματιστών των ηλεκτραμαξών των συρμών, είναι υγρά τα οποία σε φυσιολογικές συνθήκες αναφλέγονται δύσκολα επειδή έχουν πολύ υψηλό σημείο ανάφλεξης. Μάλιστα αν αναφλεγούν σε συνθήκες ακινησίας σχηματίζεται στην επιφάνειά τους στερεό οξείδιο του πυριτίου που δεν επιτρέπει στο οξυγόνο να έρθει σε επαφή με το φλεγόμενο υγρό για να συντηρήσει την καύση, έτσι χαρακτηρίζονται έως και αυτοσβενόμενα.
 

Οι συνθήκες σχηματισμού πύρινης σφαίρας απαιτούν σημαντική ποσότητα υλικού που να μπορεί να εξατμιστεί ή να σχηματίσει σταγονίδια κατάλληλου μεγέθους, τα οποία στη συνέχεια θα δημιουργήσουν με τον αέρα αναφλέξιμο μίγμα. Από τη στιγμή που θα πραγματοποιηθεί η έναυση θα υπάρξει ανύψωση της καύσιμης ύλης, η ανύψωση θα διαρκέσει μέχρι να καταναλωθεί όλη η διαθέσιμη ποσότητα καύσιμης ύλης.

Το συγκεκριμένο έλαιο σιλικόνης έχει χαρακτηριστικά που δεν μπορεί να εξατμιστεί σε θερμοκρασία περιβάλλοντος και ως εκ τούτου σε φυσιολογικές συνθήκες, δεν μπορεί να σχηματίσει πύρινη σφαίρα.

Πιθανές παράπλευρες αντιδράσεις ελαίου σιλικόνης
Ερευνήθηκε η περίπτωση να έχουν σχηματιστεί επικίνδυνες ουσίες από τα έλαια σιλικόνης που χρησιμοποιούνται στην ηλεκτρομηχανή.
Από την μελέτη των τεχνικών φυλλαδίων των υλικών και τη σχετική βιβλιογραφία, προέκυψε πως δεν μπορεί να τεκμηριωθεί ο σχηματισμός κάποιας ουσίας που θα μπορούσε να οδηγήσει στο σχηματισμό εύφλεκτου μίγματος από τα έλαια σιλικόνης.

Σχηματισμός εκνεφώματος
Μία περίπτωση σχηματισμού πύρινης σφαίρας από μη πτητικά υλικά όπως είναι τα έλαια σιλικόνης, είναι ο σχηματισμός εκνεφώματος σε πολύ λεπτό διαμερισμό, σταγονίδια δηλαδή με πολύ μικρή μέση διάμετρο. Ο σχηματισμός σταγονιδίων που οδηγεί στο σχηματισμό εκνεφώματος, πραγματοποιείται σε συνθήκες υψηλής πίεσης και μέσω ανοιγμάτων μικρής διαμέτρου που δημιουργούν τα ακροφύσια ψεκασμού.

Αυτή η περίπτωση εξετάζεται στη συνέχεια, όμως επειδή οι πραγματικές συνθήκες που επικράτησαν τα πρώτα δευτερόλεπτα μετά τη μοιραία σύγκρουση είναι άγνωστες, μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν με βάση την καταγραφή από τις κάμερες παρακολούθησης κυκλοφορίας. Για παράδειγμα, τα ανοίγματα που έχουν μείνει στο μετασχηματιστή της ηλεκτράμαξας της επιβατικής αμαξοστοιχίας είναι ό,τι προέκυψε μετά το τέλος του όλου συμβάντος. Λαμβάνοντας υπόψη τη σφοδρότητα της σύγκρουσης, η υπόθεση της σταδιακής αύξησης του μεγέθους του ανοίγματος από τη στιγμή της πρόσκρουσης μέχρι της πλήρους ακινητοποίησης της ηλεκτράμαξας είναι πολύ λογική, χωρίς όμως να μπορεί να προσδιοριστεί καμία παράμετρος με ακρίβεια. Το μέγεθος του ανοίγματος είναι κρίσιμο για την εκτίμηση της μέσης διαμέτρου των σταγονιδίων.
 

Η αναφορά σε σταγονίδια γίνεται επειδή το έλαιο που βρισκόταν στο μετασχηματιστή της ηλεκτράμαξας της εμπορικής αμαξοστοιχίας αποκλείεται να άρχισε να τρέχει μετά τη σύγκρουση, σαν από βρύση. Το έλαιο σιλικόνης κινείτο με την ταχύτητα του συρμού (περίπου 160 km/h) και ως ρευστό σίγουρα δεν έμεινε ακίνητο μετά την πρόσκρουση και τη ρήξη του περιβλήματος του μετασχηματιστή, αλλά εκσφενδονίστηκε από τα ανοίγματα που δημιουργήθηκαν κατά τη σύγκρουση των δύο συρμών.
 

Επειδή όπως ήδη αναφέρθηκε ο σχηματισμός σταγονιδίων που οδηγεί στο σχηματισμό εκνεφώματος πραγματοποιείται σε συνθήκες υψηλής πίεσης, πρέπει να εξεταστεί η πίεση του ελαίου στο μετασχηματιστή. Σύμφωνα με σχετική απάντηση της Hellenic Train οι μετασχηματιστές είναι ανοικτού τύπου και η πίεση λειτουργίας τους είναι ίση της ατμοσφαιρικής, άρα όχι υψηλή.

Μια άλλη σημαντική παράμετρος για το σχηματισμό σταγονιδίων είναι το ιξώδες του υγρού, πόσο δηλαδή παχύρρευστο είναι το υγρό. Το ιξώδες εξαρτάται από τη θερμοκρασία. Η θερμοκρασία του ελαίου στο μετασχηματιστή εκτιμήθηκε με βάση και πληροφορίες της Hellenic Train και στη συνέχεια εκτιμήθηκε το ιξώδες, που αντιστοιχεί σε τιμές συστημάτων ψεκασμού που προϋποθέτουν πίεση.

Με βάση τα ανωτέρω, η αβεβαιότητα στην εκτίμηση εάν θα μπορούσαν να σχηματιστούν σταγονίδια κατά την έξοδο του ελαίου σιλικόνης τα πρώτα κρίσιμα δευτερόλεπτα μετά τη  πρόσκρουση των συρμών είναι πολύ μεγάλη.

Η χαμηλή πίεση, το υψηλό ιξώδες και το μεγάλο άνοιγμα που είναι ορατό μετά το τέλος του όλου συμβάντος δεν είναι συνθήκες που ευνοούν το σχηματισμό σταγονιδίων. Η υψηλή ταχύτητα του ελαίου, λόγω της υψηλής ταχύτητας των συρμών πριν τη σύγκρουση και της εκτιμώμενης σταδιακής ρήξης του τοιχώματος του μετασχηματιστή είναι συνθήκες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ευνοϊκές για το σχηματισμό σταγονιδίων αλλά δεν είναι εφικτό να γίνει σχετικός υπολογισμός.

Δημιουργία εύφλεκτων συστατικών σε συνθήκες ηλεκτρικού τόξου*

[*Σχόλιο Σταύρου Θεοδωράκη
Ηλεκτρικό τόξο απλουστευτικά είναι το φαινόμενο που όταν ένας αγωγός υπό τάση πλησιάσει έναν άλλο αγωγό, το ηλεκτρικό ρεύμα υπερπηδά το κενό και μεταδίδεται στον δεύτερο αγωγό. Παράγονται σπινθήρες και αναπτύσσεται υψηλή θερμοκρασία. Οι σπινθήρες στις πρίζες και στους διακόπτες του σπιτιού μας είναι ηλεκτρικά τόξα για τάσεις 220 Volt ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε ηλεκτρικό τόξο μερικών χιλιάδων Volt.
Μία από τις πιο συνήθεις εφαρμογές του ηλεκτρικού τόξου είναι η χρήση του για την ηλεκτροσυγκόλληση μετάλλων, στηρίζεται στη δημιουργία ηλεκτρικού τόξου ανάμεσα στο κομμάτι που θέλουμε να κολληθεί, και σε ένα ηλεκτρόδιο, που είναι ταυτόχρονα και συγκολλητικό μέσο. Το ηλεκτρικό τόξο που δημιουργείται μεταξύ αυτών των δύο έχει ως αποτέλεσμα την υψηλή θέρμανση (περίπου 4.000 °C) του σημείου επαφής των δύο μετάλλων και άρα την τήξη και συγκόλλησή τους.]

Σύμφωνα με τις σχετικές βιβλιογραφικές αναφορές, η επίδραση του ηλεκτρικού τόξου σε έλαια σιλικόνης οδηγεί στον σχηματισμό αερίων που περιλαμβάνουν κυρίως υδρογόνο καθώς και ακετυλένιο, μεθάνιο, αιθάνιο, αιθυλένιο και μονοξείδιο του άνθρακα. Όλα αυτά τα αέρια είναι εύφλεκτα. Το αέριο που βρίσκεται σε υψηλότερη αναλογία είναι το υδρογόνο, με το ακετυλένιο να ακολουθεί. Το υδρογόνο και το ακετυλένιο έχουν πολύ χαμηλή ελάχιστη ενέργεια έναυσης, ευρέα όρια αναφλεξιμότητας και υψηλή ταχύτητα φλόγας.

Όπως αναφέρεται στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΜ που έχει διερευνήσει διεξοδικά το τραγικό συμβάν, καταγράφηκαν στα βίντεο 3 έντονες αναλαμπές που χαρακτηρίζονται ως ηλεκτρικό τόξο. Οι αναλαμπές σταμάτησαν μετά την ενεργοποίηση της αυτόματης προστασίας από υπερφόρτωση που καταγράφηκε στον σταθμό ελέγχου ισχύος που παρακολουθεί εξ αποστάσεως όλα τα δεδομένα, στη Θεσσαλονίκη.

Με βάση τις ανωτέρω παρατηρήσεις ο σχηματισμός πύρινης σφαίρας υπό συνθήκες ηλεκτρικού τόξου υψηλής έντασης ρεύματος είναι εφικτός. Αυτό σημαίνει πως και στην περίπτωση του υπό διερεύνηση τραγικού δυστυχήματος, είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο, αφού έχουν καταγραφεί αναλαμπές που αποδίδονται σε ηλεκτρικό τόξο.

Από τη διάρρηξη των τοιχωμάτων του μετασχηματιστή της επιβατικής αμαξοστοιχίας (η μόνη που ανεφλέγη) εξήλθε όχι μόνο έλαιο αλλά και τα αέρια που προέκυψαν από τη διάσπαση του ελαίου σιλικόνης. Τα πολύ ευρέα όρια αναφλεξιμότητας των δύο αερίων σημαίνουν ότι είναι πολύ εύκολο να σχηματιστεί αναφλέξιμο μίγμα με τον αέρα. Η χαμηλή ενέργεια έναυσης και τα ευρέα όρια  αναφλεξιμότητας των δύο αερίων σημαίνουν την ευκολία έναυσής τους ακόμη και από τους  σπινθήρες από την τριβή των τροχών στις σιδηροτροχιές. Οι υψηλές θεμελιώδεις ταχύτητες καύσης σημαίνουν ταχεία διάδοση του μετώπου της φλόγας στο μίγμα των αερίων με τον αέρα.

Σχηματισμός πύρινης σφαίρας έχει καταγραφεί σε άλλες περιπτώσεις τόσο για το υδρογόνο όσο και για το ακετυλένιο.

Πέραν αυτού, το υλικό που συνέχισε να εξέρχεται από τα ανοίγματα του μετασχηματιστή ήταν κατά πάσα πιθανότητα αυτό που συνέβαλε στη συνέχιση της καύσης και τη μετάδοση της φωτιάς και σχημάτισε τους πίδακες φωτιάς που παρατηρήθηκαν στη συνέχεια.

Άλλα υγρά στις ηλεκτρομηχανές

Ερευνήθηκε η περίπτωση να έχουν σχηματιστεί επικίνδυνες ουσίες από άλλα υγρά που χρησιμοποιούνται στην ηλεκτρομηχανή. Από τη διερεύνηση προέκυψε πως δεν μπορεί να τεκμηριωθεί σχηματισμός κάποιας ουσίας που θα μπορούσε να οδηγήσει στο σχηματισμό εύφλεκτου μίγματος.

Πιθανό φορτίο εύφλεκτου υλικού

Πέραν του ενδεχομένου του σχηματισμού της πύρινης σφαίρας λόγω του σχηματισμού εύφλεκτων αερίων σε συνθήκες ηλεκτρικού τόξου υψηλής έντασης, το άλλο ενδεχόμενο που ερευνάται είναι της ύπαρξης υδρογονάνθρακα ή κάποιου άλλου υλικού με αντίστοιχα χαρακτηριστικά.

Με βάση τη βιβλιογραφία, όλα τα μοντέλα υπολογισμού των χαρακτηριστικών μιας πύρινης σφαίρας (διάμετρος, διάρκεια, θέση, εκπεμπόμενη θερμική ακτινοβολία) βασίζονται στη δημιουργία πύρινης σφαίρας από εύφλεκτους ατμούς που απελευθερώνονται από τη ρήξη ενός δοχείου που περιέχει εύφλεκτο υλικό (συνήθως κάποιο υδρογονάνθρακα). Ο υπολογισμός της μάζας του καυσίμου που εμπλέκεται σε ένα συμβάν σχηματισμού πύρινης σφαίρας σχετίζεται με τις διαστάσεις της πύρινης σφαίρας.

Για μέγεθος πύρινης σφαίρας της τάξης των 80-85 m σε διάμετρο (αδρή εκτίμηση με βάση τα βίντεο που έχουν καταγράψει το συμβάν), η μάζα του απαιτούμενου καυσίμου εκτιμάται σε 2300 έως 3100 Kg.

Για να μπορέσει να σχηματιστεί νέφος εύφλεκτων ατμών, αυτό θα πρέπει να βρίσκεται εντός των ορίων αναφλεξιμότητας του υλικού το οποίο θεωρείται ότι σχηματίζει το νέφος των ατμών. Για το σχηματισμό λοιπόν εύφλεκτου νέφους απαιτείται υλικό με σημείο ανάφλεξης τουλάχιστον ίσο με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος στο χώρο του συμβάντος. Σύμφωνα με τα δεδομένων της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας εκτιμάται πως η θερμοκρασία στην περιοχή των Τεμπών την ώρα του τραγικού δυστυχήματος ήταν 10-11⁰C και η σχετική υγρασία 85-90%. Επομένως το σημείο ανάφλεξης της ουσίας θα πρέπει να είναι κάτω από 10^ο C.

Από τα στοιχεία του φορτίου της εμπορικής αμαξοστοιχίας και την Έκθεση Αυτοψίας της Ελληνικής Αστυνομίας, δεν αναφέρεται πουθενά καταγραφή υλικού που θα έχει χαρακτηριστικά αυτών που απαιτούνται για το σχηματισμό εύφλεκτου νέφους ατμών που θα μπορούσε να οδηγήσει στο σχηματισμό πύρινης σφαίρας. Επίσης, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών της Ελληνικής Αστυνομίας, τα 3 βίντεο που απεικονίζουν τη διέλευση της εμπορικής αμαξοστοιχίας από τη νότια σήραγγα Πλαταμώνα και το ΚΕΚ Ραψάνης αποτελούν ακριβή αντίγραφα (γνήσια) αρχείων βίντεο από τις αντίστοιχες κάμερες ασφαλείας.

Κατόπιν παρακολούθησης των σχετικών βίντεο, παρατηρείται ότι οι 3 ανοιχτές φορτάμαξες δεν έφεραν επάνω τους κάτι άλλο πέραν των μεταλλικών ελασμάτων (λαμαρίνες) που αναφέρονταν στις αντίστοιχες φορτωτικές (δεν εντοπίζεται πάνω στα μεταλλικά ελάσματα κάποιο αντικείμενο που θα μπορούσε να παραπέμπει σε δεξαμενή ή δοχεία αποθήκευσης κάποιου υγρού). Με δεδομένο πως οι υπόλοιπες φορτάμαξες με τα εμπορευματοκιβώτια δεν είχαν το παραμικρό ίχνος φωτιάς και σύμφωνα με την έκθεση αυτοψίας της Ελληνικής Αστυνομίας τα εμπορευματοκιβώτια βρέθηκαν είτε με εμπορεύματα σύμφωνα με τις φορτωτικές είτε κενά, δε φαίνεται να υπήρχε στην εμπορική αμαξοστοιχία φορτίο με πτητικό υλικό από το οποίο θα μπορούσε να σχηματιστεί νέφος εύφλεκτων ατμών που θα οδηγούσε σε σχηματισμό πύρινης σφαίρας.

6^ο ερώτημα.
Είναι δυνατή η καύση του ελαίου σιλικόνης ψύξης των μετασχηματιστών  των ηλεκτραμαξών των αμαξοστοιχιών που συγκρούσθηκαν;
Εάν ναι, υπό ποιες συνθήκες;

Απάντηση
Η απάντηση στο ερώτημα αφορά τη δυνατότητα καύσης και δε σχετίζεται με την απάντηση στο 5^ο ερώτημα που αφορά το σχηματισμό πύρινης σφαίρας.

Τα έλαια αυτά κατά τις συνθήκες λειτουργίας τους δημιουργούν προϊόντα θερμικής υποβάθμισης, κάποια εκ των οποίων έχουν σημαντικά χαμηλότερο σημείο ανάφλεξης σε σχέση με τα έλαια. Επίσης, λόγω συνθηκών τόξου κατά τη λειτουργία δημιουργούνται αέρια (υδρογόνο, αιθάνιο, αιθυλένιο, ακετυλένιο). Προς τούτο ένα σύστημα προειδοποίησης έχει εγκατασταθεί στους μετασχηματιστές όταν τα αέρια αυτά παρουσιάσουν αυξημένη συγκέντρωση. Δεν υπάρχει καμία καταγραφή ή αναφορά για ενεργοποίηση σήματος προειδοποίησης, άρα λογικά, o μετασχηματιστής λειτουργούσε φυσιολογικά.Όσον αφορά την καύση, τα έλαια σιλικόνης που χρησιμοποιούνται για την ψύξη των μετασχηματιστών μπορούν να αναφλεγούν όταν η θερμοκρασία στο χώρο υπερβεί τους 300⁰ C και εν συνεχεία να καούν.

Σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας, η θερμοκρασία του μετασχηματιστή εξαρτάται από διάφορους παράγοντες εξωτερικούς, όπως η θερμοκρασία περιβάλλοντος και εσωτερικούς, όπως η τιμή της ζητούμενης και της παραγόμενης ισχύος η οποία διαρκώς μεταβάλλεται. Σύμφωνα με τον κατασκευαστή θεωρείται υπερβολική όταν υπερβαίνει τους 155⁰ C στην περιέλιξη του μετασχηματιστή και τους 90^ο C  στο υγρό σιλικόνης. Επομένως, η θερμοκρασία των ελαίων πρέπει να ήταν στην περιοχή των 90 T και κατά συνέπεια πολύ χαμηλότερη του σημείου ανάφλεξης των ελαίων.

Άρα, όσον αφορά την καύση που παρατηρήθηκε, είναι λογικό να υποτεθεί ότι τα έλαια σιλικόνης ανεφλέγησαν και συμμετείχαν στην πυρκαγιά λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούσαν μετά την ανάπτυξη της πύρινης σφαίρας.