Όταν πριν από μερικούς μήνες, κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής εκπομπής, ο Στέλιος Ράμφος είχε δηλώσει πως «Οι Έλληνες είναι ένα μωρό 3.500 ετών», πολλά φρύδια ανασηκώθηκαν στο πανελλήνιο, εκφράζοντας την απορία για την ουσία της παρατήρησης του γνωστού διανοητή.
Πριν από λίγες ημέρες όμως, αγαθή τη τύχη, κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του Κώστα Κωστή με τίτλο «Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας» και υπότιτλο «Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους 18ος – 21ος αιώνας» (Εκδόσεις Πόλις, σελ. 894). Η αλήθεια είναι ότι ένα τέτοιου όγκου βιβλίο, τρομάζει ακόμη και τον πιο σκληραγωγημένο αναγνώστη, οφείλω όμως να ομολογήσω ευθύς εξαρχής, πως όταν κάποιος ξεκινήσει την ανάγνωσή του, μετά δυσκολίας σταματάει πριν από την τελευταία σελίδα.
Το βιβλίο του Κώστα Κωστή έρχεται την κατάλληλη στιγμή στη δημοσιότητα. Έρχεται σε μια εποχή όπου τα πάθη είναι οξυμένα, ο επιστημονικός λόγος βρίσκεται υπό διωγμό από τις διάφορες φατρίες της οπισθοδρόμησης και της συντήρησης, ενώ υπάρχει ένα ολοένα και διευρυνόμενο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας που διψάει για τεκμηριωμένα έργα, που θα αποτελέσουν την απαρχή μιας νέας δημόσιας συζήτησης ως προς το ποιοι είμαστε και πού θέλουμε να πάμε ως οργανωμένο κοινωνικό σύνολο.
Έχοντας διανύσει μια ιστορική περίοδο που σύντομα θα κλείσει τους 2 αιώνες, το ελεύθερο ελληνικό κράτος και η κοινωνία του, πορεύτηκαν μέχρι σήμερα έχοντας λίγο ή πολύ παγιωμένες ιστορικές αντιλήψεις. Αντιλήψεις που επιβλήθηκαν είτε από τις συγκυρίες, είτε από τις κυρίαρχες ελίτ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε πολιτικό, πολιτισμικό και ιδεολογικό επίπεδο.
Ο Κώστας Κωστής ως επιστήμονας, επιχειρεί, μέσα από την πλούσια ερευνητικού του δραστηριότητα, να καταγράψει, αναλύσει και παρουσιάσει μια σειρά θεμάτων που έχουν να κάνουν με τη διαμόρφωση του κράτους στην Ελλάδα. Αναλαμβάνει μάλιστα ένα ασυνήθιστο για ιστορικό επιστήμονα, ρίσκο: την επέκταση της αφήγησής του μέχρι τις ημέρες μας, εν γνώσει του. Το κάνει, ωστόσο, γιατί επιδιώκει με το έργο του αυτό να θέσει σειρά ερωτημάτων και να παραθέσει τις δικές απαντήσεις του ως προς τα στάδια μέσω των οποίων το ελληνικό κράτος κατέληξε στην περίφημη «καταστροφή της κρίσης». Απαντήσεις, βέβαια, που θα κριθούν από το κοινό και τους συναδέλφους του ιστορικούς, πρωτίστως.
Χωρίς φόβο και πάθος, ο Κώστας Κωστής θέτει το δάχτυλο επί τον τύπον των ήλων και, κυρίως, ωθεί τον αναγνώστη να προβληματιστεί, να αναστοχαστεί και να αναζητήσει πρόσθετες πηγές πληροφόρησης και γνώσης.
Το βιβλίο «Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας» θα προκαλέσει έντονες συζητήσεις. Θα ακουστούν υπέρ του και εναντίον του πολλές απόψεις. Θα πετύχει το στόχο του όμως. Μέσα από τις σελίδες του, ο αναγνώστης εξοικειώνεται με την επιστημονική αντίληψη της ιστορίας, βλέπει πολλά ταμπού να καταρρέουν, αντιλαμβάνεται τη διαφορά ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα.
Η επιστημονική επάρκεια του συγγραφέα αλλά και το ρηξικέλευθο πνεύμα του, αποτελούν εγγύηση για τον αναγνώστη. Η ευγένεια της γραφής, αλλά και η οξύτητα των παρατηρήσεων, θα αποτελέσουν, αναμφίβολα, πεδία όπου θα δοκιμαστούν τόσο ο αναγνώστης, όσο και οι κριτικοί. Ωστόσο, η συμβολή αυτού του βιβλίου θα αποδειχθεί μεγάλη, γιατί πολύ απλά, στην αναδυόμενη νέα, μετά κρίσεως εποχή, η ανάγκη για αναστοχασμό της ιστορικής αφήγησης της κοινωνίας, θα είναι η προϋπόθεση για την ανάδειξη των νέων συλλογικών στόχων και την αποφυγή επανάληψης των παλιών.