Κουρεντζής, Mahler, Επίδαυρος.
Αντικείμενο σχολιασμού δεν είναι το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα αλλά ο πολιτικός συμβολισμός.
Ενας Έλληνας μαέστρος βρίσκει καλλιτεχνική στέγη, υποστήριξη και χρηματοδότηση στη Ρωσία του Πούτιν.
Δημιουργεί μια εξαιρετική ορχήστρα, την MusicAeterna, με μουσικούς πιστούς στο προσωπικό του όραμα, ένα είδος καλλιτεχνικού κοινόβιου.
Κάνει παγκόσμια αίσθηση με τις απρόβλεπτες ερμηνείες κλασικών έργων.
Άλλοι τις βρήκαν υπερβολικές, αντίθετες προς το πνεύμα των συνθετών και τον ίδιο ως φιγουρατζή του πόντιουμ.
Άλλοι ενθουσιάστηκαν.
Εμένα μου άρεσε, άκουσα μια τολμηρή εκδοχή γνωστών μου έργων και στο κάτω κάτω λίγη φιγούρα δεν έβλαψε κανένα μαέστρο.
Αλλά μικρή σημασία έχει η γνώμη μου, δεν θα σας ζαλίσω με μουσικολογικές συζητήσεις.
Το θέμα ανακύπτει γιατί το καθεστώς Πούτιν χρησιμοποιεί την εξαγωγή πολιτισμού ως μέσο προπαγάνδας.
Και το προϊόν Κουρεντζής.
Θα μου πείτε, όλοι το κάνουν, μόνο που η Ρωσία έχει εισβάλλει βάναυσα σε μια ευρωπαϊκή χώρα και, αν τα καταφέρει, μάλλον έπονται κι άλλες Δημοκρατίες της Δύσης που υπήρξαν «πρώην».
Ρώσοι καλλιτέχνες που τόλμησαν να καταδικάσουν την επίθεση στην Ουκρανία εσιώπησαν διά ροπάλου ή εστάλησαν στα θέρετρα της ρομαντικής Σταλινικής παράδοσης.
Αυξημένη η ζήτηση, ο Πούτιν ανακοίνωσε την επαναλειτουργία των Γκουλάκ προς τέρψιν των νοσταλγών.
Κάποιοι, όπως ο σπουδαίος μαέστρος Γκεοργκίεφ εγκωμίασαν τον δικατάτορα.
Οι περισσότεροι, και ο συμπατριώτης μας, διεκδίκησαν το «δικαίωμα στη σιωπή».
Κοινώς έκαναν την πάπια.
Ισως είναι ο φόβος να χάσουν την ελευθερία τους ή, πιθανότατα, τα προνόμια που τους εξασφάλιζε η σιωπή, κοινώς τη βολή τους.
Δεν είναι πρωτόγνωρο, ολόκληρος Σοστακόβιτς εσιώπησε στα χρόνια της Σταλινικής θηριωδίας επιλέγοντας να μείνει και να δημιουργήσει στη χώρα τους, ενώ οι πιο τολμηροί συνάδελφοι έσπαγαν πέτρες στη Σιβηρία.
Κάτι ξέρουμε κι από τα χρόνια της χούντας….
Ίσως είναι η ναρκισσιστική, εμμονική, σχέση του καλλιτέχνη με τον περίκλειστο δικό του κόσμο.
Που θεωρεί ότι η καλλιτεχνική δημιουργία είναι υπεράνω όλων.
Η αισθητική, στην βαθύτερη εκδοχή της, η κατάδυση στην ανθρώπινη ψυχή με μαγικούς ήχους και χρώματα.
Η απεικόνιση σημαντικότερη από το ίδιο το ανθρώπινο δράμα.
Η δύναμη της Τέχνης και η χρήση της ως προπαγάνδα.
Να συναινέσουμε στην παρουσία καλλιτεχνών ή αθλητών από χώρες που καταπατούν βάναυσα τα δικαιώματα άλλων εθνών ή των λαών τους;
Τείνω να συναινέσω, πιστεύω ότι η τέχνη τελικά μεταφέρει ένα μήνυμα ισχυρότερο από τις προθέσεις των δικτατόρων.
Αλλά η πίστη απέχει από την βεβαιότητα…
Η διαφορά του «ίσως» από το «ναι».
Αυτό που δεν δέχομαι είναι την καλλιτεχνική αποτίμηση του κάθε Κουρεντζή ανάλογα με την δική μας πολιτική στράτευση. Κυρίως από άσχετους ως προς το αντικείμενο.
Θυμόσαστε;
Ο Σαββόπουλος εκηρύχθη αναδρομικά ατάλαντος, λογικό, δεν ήταν πια «δικός μας», καλά να πάθει…
Ας μην κάνουμε τα ίδια για τον αμφιλεγόμενο μεν αλλά καθόλου αδιάφορο ξενιτεμένο μας.
Ή ας μιλήσει όποιος κατέχει…
Αυτό ως γενική προτροπή πάντα…
Σχόλιο στην εκπομπή Καθρέφτης του Χρήστου Μιχαηλίδη στο Α΄ Πρόγραμμα της ΕΡΤ