Οσο προσεγγίζουμε τον χρόνο των εκλογών το πραγματικό δίλημμα δεν μπορεί παρά να τεθεί. Και δεν θα είναι άλλο απ’ αυτό της παραμονής μας στο ευρώ ή της επιστροφής μας στο εθνικό νόμισμα, στη δραχμή. Και για να είμαστε καθαροί και σαφείς, η παραμονή μας στο ευρώ σημαίνει προσαρμογές και αλλαγές στην οικονομία μας, οι οποίες απορρέουν από τις συνθήκες και τους κανόνες της ευρωζώνης.
Το υφιστάμενο νομισματικό περιβάλλον στην Ευρώπη δεν επιτρέπει αποκλίσεις, ούτε εξαιρέσεις. Οσοι λοιπόν υποστηρίζουν ότι μπορούμε να διατηρήσουμε τη θέση μας στην ευρωζώνη χωρίς αλλαγές και προσαρμογές πολιτεύονται ψευδώς. Οσοι επίσης δηλώνουν ότι θα αρνηθούν τα μέτρα του μνημονίου, ότι θα καταργήσουν τους νόμους που απορρέουν απ’ αυτό και θα επαναφέρουν τους μισθούς και τη νομοθεσία στην προτέρα κατάσταση, χαϊδεύουν αφτιά ή απλώς δεν λένε την αλήθεια.
Η Ευρώπη μπορεί κάποια στιγμή να αλλάξει, να μεταβάλει τις εσωτερικές ισορροπίες της και να συμπεριφέρεται με περισσότερη επιείκεια και ευελιξία στα μέλη της, αλλά αποκλείεται να επιχειρήσει μια τόσο μεγάλη μεταβολή στο ορατό μέλλον. Ακόμη κι αν εκλεγεί ο Ολάντ στη Γαλλία και θελήσει να συγκρουσθεί με τη Μέρκελ, θα περάσει πολύς χρόνος μέχρι να προκύψει μεταβολή των δημοσιονομικών και νομισματικών κανόνων. Και ως τότε η Ελλάδα θα συνεχίσει να διέπεται από το αυτό καθεστώς. Παραμονή λοιπόν στην ευρωζώνη σημαίνει θυσίες και μακρά προσπάθεια.
Αντιθέτως, πιο έντιμα πολιτεύονται όσοι ευθέως λένε ότι δεν αντέχουμε ή δεν μας ταιριάζει το ευρώ. Οτι δεν συμβιβαζόμαστε με την ανεργία και την καθίζηση της οικονομίας που απορρέουν από τους σκληρούς όρους παραμονής μας στο ευρώ. Οτι προκειμένου να αλλάξουμε το ασφυκτικό περιβάλλον του σκληρού νομίσματος και της πολυτελούς γειτονιάς, θα αποδεχθούμε τη δοκιμασία επανόδου στο εθνικό νόμισμα και θα προσβλέπουμε σε μια άλλη συνθήκη ανασυγκρότησης της οικονομίας και της παραγωγής. Και είναι ακόμη πιο ειλικρινές αυτό όταν ακούγεται από τις νεότερες γενιές, που λένε ότι έχουμε όλη τη ζωή μπροστά μας, ότι δεν αντέχουμε τον κόσμο που εσείς οι μεγαλύτεροι φτιάξατε και θέλουμε να οικοδομήσουμε τον δικό μας, αναλαμβάνοντας το όποιο κόστος.
Αυτές είναι οι δύο σαφείς και καθαρές απαντήσεις για την έξοδο από την κρίση. Η καθεμιά έχει το βάρος της. Οι υπόλοιπες είναι ενδιάμεσες, ψαρεύουν σε θολά νερά και επί της ουσίας δεν υπάρχουν.
Το δίλημμα λοιπόν των προσεχών εκλογών δεν μπορεί να είναι άλλο: ευρώ ή δραχμή; Μεταξύ αυτών των δύο βασικών εθνικών επιλογών θα κληθούμε να διαλέξουμε.
Και ο καθένας ας κάνει την επιλογή του.