Ο Εθνικός Διχασμός, ο οποίος ξέσπασε το 1915 με αφορμή την πρόταση εισόδου της χώρας στον Μεγάλο Πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ, εξακολουθούσε να συγκλονίζει την κοινωνία και να ενδυναμώνει τα εμφύλια πάθη.

Δύο ημέρες έπειτα από την υπογραφή της συνθήκης, στις 30 Ιουλίου (π.η.), ο επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Παρίσι και πρωθυπουργός της χώρας, Ελευθέριος Βενιζέλος, δέχθηκε δολοφονική επίθεση από δύο απότακτους αντιβενιζελικούς αξιωματικούς, τον υποπλοίαρχο Απόστολο Τσερέπη και τον λοχαγό Γεώργιο Κυριάκη.

Ο Βενιζέλος επέστρεφε από το Παρίσι έχοντας εξασφαλίσει σημαντικές διπλωματικές νίκες για την Ελλάδα: με τη Συνθήκη των Σεβρών, η χώρα αποκτούσε εδάφη σε Θράκη, Σμύρνη και Δωδεκάνησα, πραγματοποιώντας το όραμα της Μεγάλης Ιδέας. 

Βρισκόταν στο σιδηροδρομικό σταθμό Λυών των Παρισίων για να επιβιβασθεί στο Οριάν Εξπρές, όταν δέχθηκε δολοφονική επίθεση από δύο απότακτους βασιλόφρονες αξιωματικούς. Ο υποπλοίαρχος Απόστολος Τσερέπης εξ Αιτωλικού και ο υπολοχαγός Γεώργιος Κυριάκης εκ Κορίνθου, τον πυροβόλησαν με τα περίστροφά τους δέκα φορές. Τον τραυμάτισαν, ευτυχώς, επιπόλαια στο δεξί χέρι, παρότι ήταν δεινοί σκοπευτές. Η ανάγκη νοσηλείας επέβαλε στον Βενιζέλο να αναβάλει την επιστροφή του για λίγες μέρες στην Αθήνα.

Η είδηση της απόπειρας κατά της ζωής του ηγέτη των Φιλελευθέρων συντάραξε την ελληνική κοινή γνώμη, όταν μάλιστα έφθασε παραποιημένη, ότι ο Ελ. Βενιζέλος δολοφονήθηκε.

Η κατάσταση στο εσωτερικό ξέφυγε από κάθε έλεγχο και οι δυνάμεις ασφαλείας αποδείχθηκαν ανίκανες να επιβάλουν την τάξη. Ακραίοι βενιζελικοί ξεχύθηκαν στους δρόμους με στόχο την ανταπόδοση του χτυπήματος στον Βενιζέλο. Θύμα των δραματικών σκηνών που εκτυλίχθηκαν στην ελληνική πρωτεύουσα εκείνες τις ημέρες ήταν ο πολιτικός και διπλωμάτης Ίων Δραγούμης, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 31 Ιουλίου.

Την επομένη, 31 Ιουλίου, εν είδει αντιποίνων από τους βενιζελικούς, δολοφονήθηκε ο Ίων Δραγούμης στην Αθήνα.

Παρακρατικές ομάδες επιτέθηκαν και κατέστρεψαν γραφεία αντιπολιτευόμενων εφημερίδων («Καθημερινή», «Ριζοσπάστης»), τυπογραφεία, καταστήματα και θέατρα («Κοτοπούλη»), ενώ σημειώθηκαν επιθέσεις και λεηλασίες σε σπίτια πολιτικών της αντιπολίτευσης, όπως του πρώην πρωθυπουργού Στέφανου Σκουλούδη.

Το γεγονός που σημάδεψε την ημέρα ήταν αναμφισβήτητα η δολοφονία του Ίωνος Δραγούμη, επιφανούς εκπροσώπου της αντιβενιζελικής παράταξης και δυνάμει πρωθυπουργού, σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς.

Ο Δραγούμης, παρά την προτροπή της ερωμένης του, Μαρίκας Κοτοπούλη, έφυγε από το σπίτι του στην Κηφισιά με το μικρό του «Φορντ», έχοντας κατεύθυνση προς το κέντρο της Αθήνας.

Βιαζόταν να κλείσει την ύλη του περιοδικού του «Πολιτική Επιθεώρησις», το οποίο θα κυκλοφορούσε την επομένη.

Ήταν 3 το μεσημέρι. Μόλις το αυτοκίνητό του έφθασε στο ύψος της βίλας «Θων» (κόμβος Αμπελοκήπων), στρατιωτικές δυνάμεις της προσωπικής φρουράς του Βενιζέλου (Τάγμα Ασφαλείας) το σταμάτησαν και κατέβασαν τον οδηγό του.

Ύστερα από διαβουλεύσεις με το στενό συνεργάτη του Βενιζέλου, Εμμανουήλ Μπενάκη, και τον επικεφαλής του Τάγματος Ασφαλείας, Παύλο Γύπαρη, ο Δραγούμης οδηγήθηκε πεζή σε άγνωστο μέρος, συνοδεία στρατιωτικού αποσπάσματος.

Σύμφωνα με αυτόπτη μάρτυρα, στη γωνία των οδών Βασιλίσσης Σοφίας (τότε Κηφισίας) και Παπαδιαμαντοπούλου, ο Δραγούμης έπεσε νεκρός από πυροβολισμούς των στρατιωτών περί την 4η απογευματινή.

Η κηδεία του Δραγούμη έγινε την επομένη και οι φιλοβενιζελικές εφημερίδες («Ελεύθερος Τύπος» του Καβαφάκη, «Καιροί», «Πατρίς» του Δημητρίου Λαμπράκη) είχαν ακόμη ως κύριο θέμα την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου και στα ψιλά την είδηση της δολοφονίας του Δραγούμη, εντελώς διαστρεβλωμένη.

Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Βενιζέλος ζήτησε τη σύλληψη, τη δίκη και την εκτέλεση των ενόχων για τη δολοφονία του Δραγούμη, ακόμη και αν επρόκειτο για κοντινά του πρόσωπα, οι έρευνες δεν κατέληξαν κάπου. Οι ένοχοι δεν βρέθηκαν ούτε μετά την έρευνα των αντιβενιζελικών, οι οποίοι ανήλθαν στην εξουσία έπειτα από τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920.

Στις 25 Αυγούστου η Βουλή («Βουλή των Λαζάρων») τον ανακήρυξε με ψήφισμά της «Ευεργέτη και Σωτήρα της Πατρίδος», ενώ την επομένη συζητήθηκε η δολοφονία του Δραγούμη, με «συγγνώμες» και «ψελλίσματα» από πλευράς της κυβέρνησης των Φιλελευθέρων.

Στις 14 Σεπτεμβρίου εορτάστηκε με μεγάλη λαμπρότητα στο Παναθηναϊκό Στάδιο η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών.

Ο Βενιζέλος, ποντάροντας στη μεγάλη του δημοτικότητα, προκήρυξε εκλογές για την 1η Νοεμβρίου 1920, τις οποίες, προς γενική κατάπληξη, έχασε πανηγυρικά.

Αυτή η πολιτική ανατροπή άνοιξε τον δρόμο για τη Μικρασιατική Καταστροφή δύο χρόνια αργότερα.

Η δολοφονική απόπειρα της 12ης Αυγούστου παραμένει σύμβολο των παθών και της διχόνοιας που χαρακτήρισαν τη νεότερη ελληνική Ιστορία – και την ίδια στιγμή, μαρτυρία της αντοχής και της προσωπικής δύναμης ενός από τους σημαντικότερους ηγέτες που γνώρισε ο τόπος.

Πηγές:.sansimera, in.gr, Καθημερινή