Μια μεγάλη Ευρωπαϊκή ευκαιρία για την Ελλάδα και τις σχέσεις της με την Τουρκία διαγράφεται στον πολιτικό ορίζοντα. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2027 (Ιούλιος-Δεκέμβριος), σε λιγότερο από δύο χρόνια δηλαδή, η Ελλάδα θα ασκήσει (για έκτη φορά) την προεδρία στο Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Οι πέντε προηγούμενες προεδρίες ήσαν το 1983, 1988, 1994, 2003 και 2014. Στις τέσσερις πρώτες είχα την ολική αρμοδιότητα (και συμβολή στην πέμπτη) για το πρόγραμμα προτεραιοτήτων της προεδρίας, μια διαδικασία που συνήθως άρχιζε με σχετικό προβληματισμό, ανταλλαγή απόψεων δύο χρόνια πριν. Βέβαια θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο ρόλος της προεδρίας έχει αλλάξει σημαντικά, ιδιαίτερα μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας ΣΕΕ). Αφού τα κράτη μέλη δεν ασκούν πλέον την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το οποίο έχει μόνιμο πρόεδρο (σήμερα τον πρώην πρωθυπουργό της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα). Δεν ασκούν επίσης την προεδρία του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ). Το τελευταίο προεδρεύεται από τον/την Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική και Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (σήμερα την πρώην πρωθυπουργό της Εσθονίας, Κάγια Κάλας). Το Eurogroup έχει επίσης σταθερό πρόεδρο.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ρόλος των κρατών μελών στην προεδρία δεν είναι σημαντικός. Είναι αφού ασκούν την προεδρία όλων των άλλων Συμβουλίων όπως Οικονομικών Υποθέσεων (Ecofin), Γενικών Υποθέσεων, Γεωργίας, Ανταγωνιστικότητας, κ.λπ. Διαχειρίζονται επίσης το πακέτο των εξωτερικών οικονομικών σχέσεων και διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχει όμως σημασία να κατανοηθεί ο ακριβής ρόλος και λειτουργία της προεδρίας. Και το πλέον σοβαρό είναι να συνειδητοποιηθεί ότι ρόλος της προεδρίας δεν είναι να προωθεί στην Ένωση τη δική της εθνική ατζέντα ή προτεραιότητες,. Ρόλος της είναι «να υπηρετεί» την ΄Ενωση, να προάγει το συνολικό ευρωπαϊκό συμφέρον, ατζέντα και προτεραιότητες με όσο το δυνατόν ουδέτερο, αντικειμενικό τρόπο. Και μόνο εάν μπορεί να εντάξει στην Ευρωπαϊκή ατζέντα τις δικές της εθνικές προτεραιότητες, τότε μόνο πρέπει να τις συμπεριλάβει στο πρόγραμμά της.
Ως διαφαίνεται αυτή τη στιγμή, η έκτη Ελληνική προεδρία θα έχει πιθανότατα ως κεντρικό θέμα διαπραγμάτευσης το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο( προϋπολογισμό ΕΕ 2028-2034). Θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη διαπραγμάτευση στο κλείσιμό της. Ένα άλλο θέμα θα είναι αυτό της μετανάστευσης και βεβαίως της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (με χώρες Δ. Βαλκανίων, Ουκρανία, Μολδαβία). Το θέμα όμως που συνδυάζει την Ευρωπαϊκή με την Ελληνική ατζέντα (θα) είναι αναμφίβολα οι σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Σε παλαιότερες Ελληνικές προεδρίες αποφεύγονταν να τεθεί αυτό το θέμα στην ατζέντα λόγω των γνωστών δύσκολων θέσεων εκατέρωθεν. Στην επικείμενη προεδρία η Ελλάδα θα πρέπει να δείξει ότι είναι ώριμη να χειριστεί με ευέλικτη διπλωματία της Ευρωτουρκικές σχέσεις ως μια μεγάλη ευκαιρία για να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο και στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Και για το στόχο αυτό θα πρέπει να αρχίσει τη σχετική προετοιμασία με σχετικές επαφές με Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κράτη μέλη και βεβαίως την Τουρκία από τώρα. Η ευκαιρία που προσφέρεται είναι μοναδική και ίσως η τελευταία. Μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί δημιουργικά...
Πηγή: www.tanea.gr