Αφγανιστάν- Η χώρα που δεν νικήθηκε, παρά μόνο από τον εαυτό της

Ελισσαίος Βγενόπουλος 16 Οκτ 2021

Ο αριθμός των νεκρών από τη χθεσινή βομβιστική επίθεση σε σιιτικό τέμενος στην πόλη Κανταχάρ του Αφγανιστάν, αυξήθηκε σε τουλάχιστον 63 νεκρούς, ο αριθμός των τραυματιών αυξήθηκε επίσης, στους 83 τραυματίες, σύμφωνα με την ίδια πηγή. Τρεις βομβιστές αυτοκτονίας πραγματοποίησαν την αιματηρή επίθεση, χθες στην Κανταχάρ, ενώ ένας τέταρτος πυροβολούσε κατά των πιστών στο τέμενος, όπως δήλωσε σήμερα μία πηγή  τοπικού νοσοκομείου, στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Sputnik.

Δεν γράφω αυτό το κείμενο να σας φωτίσω για τα γεγονότα και τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, εξ άλλου τα σκοτάδια  που έχω για το θέμα,  δεν αφήνουν  να δω ούτε μέχρι τον μικρό φεγγίτη της άγνοιας μου, όχι μέχρι την καρδιά της ορεινής χώρας. Απλώς θέλω να μαζέψω κάπου τα ερωτήματα μου, να βάλω δηλαδή σε μια τάξη τις σκέψεις μου.

Διαβάζω διάφορα από δω κι από κει κι εκτός από αυτούς που ‘’ξέρουν’’ τα γεγονότα πριν καν συμβούν και τους άλλους που ό,τι και να συμβεί, έχουν έτοιμες τις απαντήσεις στα συρτάρια της ιδεολογικής τους αυτάρκειας και ερημίας,  οι άλλοι αναρωτιόμαστε όχι αν έχουν γίνει λάθη στην υπόθεση της πολύπαθης Ασιατικής χώρας, αλλά γιατί έχουν γίνει μόνο λάθη. Δεν δικαιολογείται διαφορετικά η εκδρομή που έκαναν τα ‘’αμούστακα’’ δεν τα λες, παιδιά των Ταλιμπάν ίσα με το κέντρο της Καμπούλ. Η μόνη ‘’σύγκρουση’’ που είδαμε, ήταν στα λούνα παρκ της πρωτεύουσας με τα εγκαταλειμμένα  συγκρουόμενα αυτοκινητάκια μεταξύ των νικητών Ταλιμπάν. 

Η αλήθεια είναι μία, όσο και να μας πληγώνει, υπερτιμώντας πολλές φορές τα διάφορα αγαθά του δυτικού τρόπου ζωής,  όσο κι αν μας αναστατώνουν οι εκτός τόπου και χρόνου εκτιμήσεις μας, όσο κι αν  απελπιζόμαστε γνωρίζοντας τι θα συμβεί κυρίως στον γυναικείο πληθυσμό της χώρας αλλά και σε διάφορες μειονότητες, οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν αποτελούν πλειοψηφία. 

Η άτακτη φυγή των ΗΠΑ από την Καμπούλ, όπως και εκείνη από τη Σαϊγκόν το 1975 με τη λήξη του Πολέμου του Βιετνάμ, συνιστά ένα καθοριστικό γεωπολιτικό ορόσημο, σημειώνει σε ανάλυσή του ο Eoconomist, καθώς η υπερδύναμη του πλανήτη ηττήθηκε από έναν πιο αδύναμο εχθρό. Ο Τζο Μπάιντεν και στις δύο περιπτώσεις -τότε με την ιδιότητα του γερουσιαστή και τώρα με εκείνη του προέδρου των ΗΠΑ- ήταν υπέρ της ταχείας αποχώρησης. Και τότε, όπως και τώρα, οι δριμείς επικριτές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής προέβλεπαν ότι η άτακτη φυγή θα ανησυχήσει σφόδρα τους συμμάχους και θα ενθαρρύνει τους εχθρούς. Γειτονικά κράτη και πλούσιες χώρες στη Δύση φοβούνται μια νέα προσφυγική παλίρροια, ενώ οι τζιχαντιστές ανά την υφήλιο βλέπουν στην ήττα των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν μια νέα «θεϊκή παρέμβαση», όπως και στην ήττα της ΕΣΣΔ πριν από 32 χρόνια.

Ο «παγκόσμιος χωροφύλακας» απέτυχε στο Αφγανιστάν. Τα συμπεράσματα της ήττας δεν έχουν μόνο αναδρομική αξία, αλλά αποτελούν μαθήματα για το μέλλον. Το Αφγανιστάν αποδείχτηκε ότι δεν είναι πρόβλημα που θα μπορούσαν να λύσουν οι Ράμπο, όπως και τα περισσότερα γεωπολιτικά προβλήματα. Εάν ένας λαός δεν θέλει μόνος του να σωθεί ή την  σωτηρία του την βλέπει με άλλον τρόπο, κανείς δεν μπορεί να τον σώσει και κανείς δεν μπορεί να τον υποχρεώσει να αλλάξει την οπτική του.

Στα βιβλία του Μπάρνετ Ρούμπιν του 1995, «Ο κατακερματισμός του Αφγανιστάν» και «Η αναζήτηση της ειρήνης στο Αφγανιστάν». «Πυκνά, με λεπτομέρειες από τη σοβιετική καταστροφή της δεκαετίας του 1970 και του 1980, τα βιβλία – προειδοποίηση σπόιλερ – περιέχουν πολύ περισσότερο κατακερματισμό παρά ειρήνη», αναφέρει χαρακτηριστικά και υπογραμμίζει ότι σε κάποιες γωνιές της Γης, όπως η συγκεκριμένη, «ορισμένα θέματα παραμένουν σταθερά και αναλλοίωτα, όπως  η σχεδόν αδύνατη δημιουργία μιας ισχυρής κεντρικής κυβέρνησης σε μια χώρα φυλών και φυλών. Υπάρχουν οι συνεχώς μεταβαλλόμενες και προσωρινές συμμαχίες. Υπάρχει ο άγριος σκεπτικισμός και η απόλυτη εχθρότητα της αμόρφωτης πλειοψηφίας απέναντι στην μορφωμένη ελίτ. Υπάρχει το απείρως πορώδες σύνορο που κάνει το Αφγανιστάν μέρος του Πακιστάν και το Πακιστάν μέρος του Αφγανιστάν σε ένα κουβάρι ίντριγκες πολύ αρχαίες και πολύ σύνθετες για να ξεδιαλυθούν». 

Η γνώση των πτυχών της Ιστορίας του Αφγανιστάν και της δαιδαλώδους σύνθεσης του κοινωνικού του ιστού, δεν θα έκανε σίγουρη την επιτυχία της επέμβασης στην ‘’ιδιότροπη’’ χώρα. Σίγουρα, όμως, θα  έκανε όλους τους πρωταγωνιστές του εγχειρήματος πιο προσεκτικούς.

Ο Ντέιβιντ φον Ντρελ σε άρθρο του στη Washington Post γράφει: «Περισσότερη σοφία στην αρχή θα μπορούσε να σημαίνει λιγότερη καταστροφή στο τέλος».