Τί κάνουμε;

Κίμων Χατζημπίρος 11 Σεπ 2023

Μετά τις πυρκαγιές, οι πλημμύρες! Ατυχία! Κάποιος καταράστηκε την χώρα, σκέφτονται πολλοί που, όπως και το πολιτικό σύστημα, θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζεται με ευχολόγια.

Συμβαίνει όμως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες να έχουν την ίδια αιτία. Μόλις βγήκαμε από παρατεταμένο καύσωνα, που ταλαιπώρησε την χώρα επί δύο εβδομάδες και προκάλεσε τεράστιες επίμονες δασικές πυρκαγιές. Η συσσώρευση θερμότητας στην ατμόσφαιρα δεν ανεβάζει μόνο την θερμοκρασία, αυξάνει και την εξάτμιση του νερού, διαμορφώνοντας συνθήκες ευνοϊκές για ισχυρές καταιγίδες. Ο μεν καύσων είναι άμεσο αποτέλεσμα της παγκόσμιας θέρμανσης, ο δε σχηματισμός καταιγιδοφόρων νεφών είναι ένα πρόσθετο αποτέλεσμα, που καταλήγει σε ραγδαίες βροχές.

Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή θα φέρνει, τις επόμενες δεκαετίες,περισσότερα βίαια καιρικά φαινόμενα: τυφώνες,  καταιγίδες, πλημμύρες, καύσωνες, ξηρασίες, πυρκαγιές, καθώς και φαινόμενα αργής εξέλιξης: θερμότερη ατμόσφαιρα και θάλασσα, άνοδο θαλάσσιας στάθμης, αλλαγές θαλάσσιων ρευμάτων, τήξη παγετώνων, ερημοποίηση εδαφών, συρρίκνωση δασών κ.α. Κάποια φυσιολογικά μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως το ElNino,δηλαδή η περιοδική θέρμανση του επιφανειακού νερού στον Ειρηνικό ωκεανό, θα γίνουνεντονότερα και συχνότερα. Η εμφάνισή του φέτος προκαλεί ξηρασίες, πλημμύρες, τυφώνες και καύσωνες γύρω από τον Ειρηνικό, παράλληλα δε αναστατώνει το κλίμα σε όλο τον πλανήτη.

Το 2021 συνέβη πρωτοφανής βροχόπτωση (644.6 mm σε 24 ώρες, ξεπέρασε τη μέση ετήσια) στο Zhengzhou της Κίνας. Πλησιάζουμε σε αυτό το ρεκόρ, αφού η προχθεσινή βροχόπτωση στη Ζαγορά (754 mm) δεν απέχει πολύ από τη μέση ετήσια της περιοχής του Πηλίου, όπως και το προηγούμενο μέγιστο (644,7 mm) που είχε καταγραφεί στην Παλική Κεφαλονιάς κατά τον Μεσογειακό κυκλώνα «Ιανός», τον Σεπτέμβριο του 2020.

Η πλημμύρα πολύ δύσκολα αντιμετωπίζεται όταν συμβεί, χρειάζεται έργα πρόληψης στα ανάντη των λεκανών απορροής.Το 1993, το ΤΕΕ εκπόνησε μια δίτομη μελέτη για τις: «Αναγκαίες Δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος στην Ελλάδα». Μια από τις σημαντικότερες προληπτικές δράσεις που προτάθηκαν είναι τα έργα ορεινής υδρονομίας. Εκτιμήθηκε ότι για να αντιμετωπισθεί το χειμαρρικό πρόβλημα που απειλεί με πλημμύρες τα κατάντη, πρέπει να διευθετηθεί το μεγαλύτερο μέρος από τους περίπου 500 ενεργούς χειμάρρους της χώρας, με κατάλληλα τεχνικά και φυτοτεχνικά έργα, υπό την εποπτεία έμπειρων δασολόγων και υδραυλικών μηχανικών, με κόστος περίπου 225 δις δραχμές σε τιμές 1992. Ελάχιστα όμως χρήματα από τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης διοχετεύθηκαν σε αυτή την δράση. Σήμερα, πόσα από τα πλούσια κονδύλια του ΤαμείουΑνάκαμψης προβλέπεται να δαπανηθούν για έργα ορεινής υδρονομίας, όταν ακόμα και η Δασική Υπηρεσία τα έχει πια ξεχάσει;

Οι καταστροφές από την κλιματική αλλαγή περιλαμβάνουν δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες και διάβρωση εδαφών. Ότανφθάνουμε στο σημείο να πλημμυρίζει η Θεσσαλία, η ανάγκη είναι επιτακτική. Ωστόσο, η αντιμετώπιση βρίσκεται ακόμα σε φάση παιδικής χαράς, το πολιτικό σύστημα κινείται στην άνετη ζώνη του εφησυχασμού. Έχουμε υπουργεία Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Δενέχουμε, όμως, ούτε αποφασιστικότητα για το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής με κατάλληλη ενεργειακή πολιτικήκαιταχεία πράσινη μετάβαση, ούτεέγκαιρη προσαρμογή της χώρας στα ακραία φαινόμενα που αναπόφευκτα θα εκδηλώνονται, αφού, πέρα από πυροσβεστικές δραστηριότητες, απαιτούνται συντονισμένες δράσεις προστασίας από επιπτώσεις σε υποδομές, οικισμούς, παραγωγικές δραστηριότητες και έργα στις ορεινές χειμαρρικές λεκάνες.

Πηγή: www.tanea.gr