Ο «χάι-χούι» νεωτερισμός της εκλογής από τη βάση

Θανάσης Γεωργακόπουλος 24 Σεπ 2023

Για να μην ξεχνιόμαστε αυτό που ζούμε τις τελευταίες εβδομάδες με αφορμή τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η συνέπεια των "χάι-χούι" νεωτερισμών του ΓΑΠ, ο οποίος εισήγαγε το 2004 την εκλογή Προέδρου από τα μέλη, τους φίλους και τους περαστικούς, λαμβάνοντας (υποτίθεται) πάνω από ένα εκατομμύριο ψήφους όντας μοναδικός υποψήφιος.

Ήταν μια εισαγωγή μεθόδου από την Αμερική που δυστυχώς στη συνέχεια ακολουθήθηκε και από άλλα ευρωπαϊκά κόμματα, ευτυχώς με πιο αυστηρούς όρους από τους εν Ελλάδι.

Στις ΗΠΑ, όμως, το πολιτικό και διοικητικό σύστημα είναι μια sui generis περίπτωση. Όχι μόνο επειδή είναι Ομοσπονδία με Σύνταγμα που παρέχει μεγάλες εξουσίες στις επί μέρους Πολιτείες αλλά, κυρίως, επειδή παραδοσιακά "εκλέγονται από τη βάση" πλείστοι θεσμοί από τον Σερίφη ως τον Γενικό Εισαγγελέα κάθε Πολιτείας. Ταυτόχρονα, βέβαια, το Σύνταγμα των ΗΠΑ περιλαμβάνει μεγάλα θεσμικά αντίβαρα σε όλα τα επίπεδα, ώστε η προσωπική εξουσία από τον Πρόεδρο έως τον τοπικό Σερίφη να ελέγχεται. Πολλές φορές, μάλιστα, τα αντίβαρα αυτά, ιδιαίτερα σε κορυφαίο επίπεδο, οδηγούν σε παράλυση τη διακυβέρνηση.

Τούτων δοθέντων, η μεμονωμένη εισαγωγή για τους ηγέτες των κομμάτων της "αμερικανικής μεθόδου" στην Ευρώπη, οδήγησε σε δημοκρατική στρέβλωση καθιστώντας το θεσμό των πολιτικών κομμάτων υποχείριο των ηγετών που εκλέγονταν "από τον λαό" και λογοδοτούσαν αποκλειστικά σε αυτόν, όντας, ουσιαστικά ανεξέλεγκτοι. Προσθέστε σ' αυτό και το ρόλο των κοινωνικών δικτύων και το... γλυκό έδεσε.

Ξέρω πως οι προηγηθείσες σκέψεις μοιάζουν "παλιακές" και νοσταλγικές ενός κοινωνικοπολιτικού τοπίου που έχει άρδην μεταβληθεί.

Ξέρω, επίσης, τον εγχώριο αντίλογο που μπορεί να ακουστεί του είδους "αν δεν είχε ακολουθηθεί αυτή η μέθοδος ψηφοφορίας δε θα είχε εκλεγεί ο κεντρώος Μητσοτάκης στην ηγεσία της ΝΔ αλλά ο "μικροκαραμανλολαϊκοδεξιός" Βαγγέλας Μεϊμαράκης". Πράγματι έτσι είναι. Όμως, αν δεν είχε ακολουθηθεί αυτή η μέθοδος, μερικά χρόνια νωρίτερα θα είχε εκλεγεί η Ντόρα Μπακογιάννη αντί του Α. Σαμαρά και η ιστορία του τόπου θα ήταν διαφορετική την εποχή των μνημονίων, όπως συνέβη και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Τούτων όλων δοθέντων ναι μεν ο θεσμός των πολιτικών κομμάτων πρέπει να ανανεωθεί στην Ευρώπη και να προωθηθεί η συμμετοχή των μελών (βοηθά, άλλωστε, η τεχνολογία) αλλά η εκλογή της ηγεσίας τους δεν μπορεί να αντιγράφει άκριτα το αμερικανικό πρότυπο. Το πως θα γίνεται ας γίνει αντικείμενο ευρύτερου στοχασμού με βάση και τις εθνικές ιδιομορφίες.

Από ανάρτηση στο Fb