Οι ρυθμίσεις που ορίζουν τα όρια των ακτών που μπορούν να οργανώνουν ιδιώτες και αυτές που μένουν ελεύθερες για όλους, ασφαλώς και πρέπει να γίνονται σεβαστές. Επίσης, αυτές μπορούν να αλλάζουν με νέες ρυθμίσεις.
Τι ισχύει όμως σήμερα;
Το πρώτο τμήμα ξηράς αμέσως μετά τη θάλασσα είναι ο «αιγιαλός», ακολουθεί η «παραλία» και ενδεχομένως υπάρχει και ο «παλαιός αιγιαλός».
Αιγιαλός είναι η ζώνη ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα κατά τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της (σσ. παλαιότερα, αυτό ορίζονταν ως «χειμέριο κύμα»). Ο αιγιαλός αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, που προστατεύεται από την Πολιτεία, η οποία το διαχειρίζεται, σύμφωνα με τη φύση του και τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του.
Παραλία είναι η ζώνη της ξηράς η οποία προστίθεται στον αιγιαλό προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με τη θάλασσα και αντίστροφα, καθώς και για την διατήρηση και προστασία των ακτών από τη διάβρωση και γενικότερα την προστασία του αιγιαλού. Με την επιφύλαξη της περίπτωσης όπου η οριογραμμή της παραλίας δεν μπορεί να υπερβεί την εγκεκριμένη γραμμή δόμησης όπου υφίσταται σχέδιο πόλεως, το πλάτος της παραλίας καθορίζεται σε τουλάχιστον 30 και μέχρι 50 μέτρα από την γραμμή του αιγιαλού.
Παλιός αιγιαλός είναι η ζώνη ξηράς η οποία προκύπτει από τη μετακίνηση της ακτογραμμής προς τη θάλασσα, οφείλεται σε φυσικές προσχώσεις ή νόμιμα τεχνικά έργα και προσδιορίζεται από τη νέα γραμμή αιγιαλού και το όριο του παλαιότερα υφιστάμενου αιγιαλού.
Σύμφωνα με το ν. 4607/2019 (άρθρο 24), ο αιγιαλός και η παραλία ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο, το οποίο έχει υποχρέωση να τα προστατεύει και να τα διαχειρίζεται, σύμφωνα με τις αρχές της αειφορίας και του χωροταξικού σχεδιασμού. Κύριος προορισμός των κοινοχρήστων πραγμάτων του αιγιαλού και της παραλίας είναι η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού προς αυτά
Αιγιαλός, παραλία και παλαιός αιγιαλός, ενώ διέπονται από διαφορετικό καθεστώς ως προς την ιδιοκτησία τους (δημόσια ή ιδιωτική περιουσία του δημοσίου), το ΣτΕ δεν περιορίζεται στην τυπική τους διάκριση, αλλά τα αντιμετωπίζει ως ενιαίο παράκτιο χώρο, τον οποίο θεωρεί ως ευπαθή και προκρίνει την ανάλογη προστασία και διαχείρισή του.
Δηλαδή, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η υποχρέωση των ιδιωτικών πλαζ δεν περιορίζεται στο εύρος των ακτών κατά μήκος της ακτής, αλλά επεκτείνεται και ως προς το εύρος.
Αν ψάχνουμε για μια μέση κατάσταση, ο αιγιαλός έχει πλάτος από μηδέν (0) μέτρα (συνήθως όπου η ακτή είναι απότομη) και φτάνει κάποια μέτρα -σπανίως δεκάδες μέτρα. Ακολουθεί η παραλία, όπου πλην των περιπτώσεων όπου τα εγκεκριμένα σχέδια πόλεως φτάνουν μέχρι τον αιγιαλό, αυτή πρέπει να έχει ένα πλάτος από 30 έως 50 μέτρα. Ενδεχομένως δε, ακολουθεί και ο παλαιός αιγιαλός που κατά περίπτωση θα πρόσθετε κάποια μέτρα ακόμη.
Σε κάθε περίπτωση, το εύρος αυτό της ακτής όπου δεν επιτρέπεται η οποιαδήποτε επέμβαση, είναι κατ’ ελάχιστο, 30 μέτρα. Μπορεί δε να φτάσει και τα πολλές δεκάδες μέτρα από εκεί που σκάει το «καλοκαιρινό κύμα».
Και τι θα σήμαινε αν αυτό τηρούνταν κατά γράμμα (του νόμου); Ασφαλώς θα πρόκυπτε μια εικόνα που καθόλου δεν θα έμοιαζε με αυτό που βλέπουμε σήμερα. Μια ζώνη τουλάχιστον 30 μέτρων, ελεύθερη για όλους!
Μα γίνονται αυτά;
Αυτό προβλέπεται και αυτό επιβάλλεται από την ισχύουσα νομοθεσία.
Και ο τουρισμός;
Θα υποχρεώνουμε τα εκατομμύρια των τουριστών να κουβαλάνε ομπρέλες και ξαπλώστρες ή να τα αγοράζουν(και να τα μεταφέρουν καθημερινά από εκεί μου μένουν ως τις παραλίες που καταλήγουν καθημερινά) και φεύγοντας να τα παρατάνε εδώ;
Ο τουρισμός είναι σε άνοδο γενικά, οι ανάλογες ανάγκες αυξάνονται, γι’ αυτό και η τάση να πολλαπλασιάζονται οι οργανωμένες πλαζ και οι παράνομες επεκτάσεις των εγκαταστάσεών τους. Η ζήτηση είναι μεγάλη, ίσως μεγαλύτερη και από αυτήν την προσφορά που σήμερα λέμε ότι γίνεται με παράνομο τρόπο.
Και περισσότερους τουρίστες και περισσότερες ελεύθερες πλαζ είναι πολύ δύσκολο να προκύψουν ταυτόχρονα.
Βέβαια, το πρόβλημα δεν είναι παντού. Για παράδειγμα, εδώ στην Κατερίνη που βρίσκομαι τώρα, δεν υπάρχει κανένα τέτοιο θέμα, οι ακτές της Πιερίας είναι απέραντες και υπάρχει ευχέρεια επιλογής, οργανωμένη πλαζ ή ελεύθερες ακτές όπου στήνεις τα υπάρχοντά σου και κουβαλάς και τα θερμός από το σπίτι σου.
Πρόβλημα και μάλιστα μεγάλο, το οποίο θα γίνεται όλο και μεγαλύτερο, υπάρχει σε κάποια νησιά και σε λίγες ηπειρωτικές παραλίες. Και είναι ένα κανονικό πρόβλημα που δεν έχει εύκολες λύσεις.
Ότι ισχύει πρέπει να γίνεται σεβαστό και ότι ισχύει θα μπορούσε να τροποποιηθεί και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα αναζητώντας νέες ισορροπίες, βιώσιμες, ρεαλιστικές και συμβατές με τα αμφίδρομα δικαιώματα. Κάτι που μόνο εύκολο δεν είναι.
Πάντως, μέχρι να αλλάξουν, αν αλλάξουν, οι σχετικές ρυθμίσεις, οι ισχύουσες πρέπει να γίνονται σεβαστές. Η ανοχή σε μια (δίκαιη, έστω) παρανομία δεν αποτελεί λύση.
Αυτό, βέβαια, δεν αποτελεί λύση μόνο για την περίπτωση της «πετσέτας», αλλά έχει μια καθολική ισχύ.
Το μία από τα ίδια, έχει σχέση με το γεγονός, ότι εκτός από κάποιους επισκέπτες, το «κίνημα της πετσέτας» το κινούν οι συνήθεις δυνάμεις, αυτοί που σήμερα επικαλούνται τη νομιμότητα του αιτήματός τους (που είναι πράγματι εντός της νομιμότητας), αλλά που πριν από κάποιο καιρό κινήθηκαν εναντίον της εγκατάστασης ανεμογεννητριών, που ήταν εντός της νομιμότητας -οι ανεμογεννήτριες, όχι τα αιτήματα για μη εγκατάστασή τους. Και αύριο, στο όνομα κάποιου «δίκαιου σκοπού» θα ζητούν την παράκαμψη του νόμου.
Θάμα πρώτον, ο νόμος τηρείται.
Θέμα δεύτερον, όταν δεν συμφωνούμε με το νόμο, ζητούμε την αλλαγή του και όχι την παράκαμψή του.
Θέμα τρίτον, ο νόμος μέχρι να αλλάξει, τηρείται.
Η όμορφη εικόνα αποτελεί προσφορά στου Γ.Ζ.
Ο Τζων Λένον προβάλει το παλιό οικολογικό σύνθημα: Σκέψου οικουμενικά, δράσε τοπικά.