Η διαπραγμάτευση που δεν γίνεται

Αγγελική Σπανού 10 Δεκ 2013

Η κυβέρνηση κατέθεσε «μονομερώς» τον προϋπολογισμό του 2014 και θα προωθήσει «μονομερώς», αν δεν υπάρξει συμφωνία, ρύθμιση για τους πλειστηριασμούς. Αυτό εμφανίζεται ως αντίσταση στην Τρόικα, μέχρι να υπάρξει η πλήρης απαγκίστρωση, την οποία ήδη προαναγγέλλουν ο πρωθυπουργός και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης που υπόσχονται, σύντομα, το τέλος της εποχής του μνημονίου. Την ίδια ώρα, εκπέμπεται δυσφορία για τα «παιχνίδια» των εκπροσώπων των πιστωτών που τη μία ανακοινώνουν ότι επιστρέφουν, την άλλη το αναιρούν, μετά έρχονται και τελικά; Τελικά δεν υπάρχει συμφωνία και κάποια στιγμή, μοιραία, θα υπάρξει και θα τελειώσει το έργο των «μονομερών» ελληνικών πρωτοβουλιών, γιατί πολύ απλά δεν αρκεί το πρωτογενές πλεόνασμα για να πληρωθούν τα ομόλογα που λήγουν την άνοιξη. Πολύ περισσότερο όταν θα ξεκινήσει τον Απρίλιο η εθνικά σημαντική συζήτηση για την απομείωση του ελληνικού χρέους και η οποία δεν μπορεί να ολοκληρωθεί απρόσκοπτα σε συνθήκες αντιπαράθεσης μεταξύ της ελληνικής πλευράς και των δανειστών.

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ούτε σύγκρουση ούτε διαπραγμάτευση. Υπάρχει ένα θλιβερό σύρσιμο της κυβέρνησης που προσπαθεί να κερδίσει πολιτικό χρόνο, αποκρούοντας όσα δυσάρεστα τίθενται από την άλλη πλευρά και μη έχοντας τίποτα να αντιπροτείνει. Διαπραγμάτευση γίνεται όταν το ένα μέρος έχει μια θέση/πρόταση, το άλλο μέρος διαφορετική θέση/πρόταση και γίνεται προσπάθεια συμβιβασμού κάπου στη μέση με την κάθε πλευρά να προσπαθεί να φέρει τη συμφωνία πιο κοντά της. Αλλά εδώ δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Οι πιστωτές βάζουν τους δημοσιονομικούς στόχους, η οφειλέτρια χώρα αναλαμβάνει να τους εκπληρώσει και μπορεί να επιλέξει μόνη της πολιτικές και μέτρα. Υπάρχουν, ασφαλώς, νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες από την πλευρά των πιστωτών που επηρεάζουν τη διαβούλευση, αλλά δεν υπάρχει εμμονή με τις οριζόντιες περικοπές, όπως θέλει η ελληνική πλευρά να πλανάται ως αίσθηση προκειμένου να αποσείσει την ευθύνη.

Είναι προφανές ότι το πρόγραμμα προσαρμογής έχει εκτροχιαστεί. Και ο λόγος που έχει εκτροχιαστεί είναι ότι δεν εφαρμόζεται απολύτως καμία διαρθρωτική αλλαγή, δεν υλοποιείται απολύτως καμία μεταρρύθμιση, με αποτέλεσμα όταν έρχεται η δωδεκάτη ώρα να γίνεται μονόδρομος η μείωση των εισοδημάτων και η αύξηση των φόρων. Το φορολογικό είναι το πιο ενδεικτικό παράδειγμα. Αλλάζουμε συνεχώς φορολογικό σύστημα, κάτι που καθιστά αδύνατη την προσέλκυση επενδύσεων, και το αποτέλεσμα είναι οι φόροι να προέρχονται κατά 80% από μισθωτούς και συνταξιούχους, δηλαδή οι εύποροι, πλούσιοι και πάμπλουτοι εξακολουθούν να μη σηκώνουν τα βάρη που τους αναλογούν. Οι αρμόδιοι έχουν έναν κατάλογο αστείων απαντήσεων για να δικαιολογούνται για τις λίστες των μεγαλοκαταθετών εξωτερικού και τις υπεράκτιες εταιρείες που δεν ελέγχονται, για τη διασταύρωση εισοδημάτων και φορολογικών δηλώσεων που δεν γίνεται, για τα διάφορα λαθρεμπόρια που οργιάζουν, αλλά επίσης για τα εξωφρενικά χαμηλά τιμήματα στις ιδιωτικοποιήσεις, για τους παρασιτικούς φορείς του δημοσίου που δεν κλείνουν.

Ο χειμώνας έγινε ήδη εφιαλτικός. Με τον πιο δραματικό και βίαιο τρόπο ήρθε στο προσκήνιο η αδιανόητη φτώχεια στην οποία έχουν βυθιστεί ποιος ξέρει πόσοι συμπολίτες μας. Η κυβέρνηση διαφημίζει την κοινωνική της ευαισθησία με βαρύγδουπες ανακοινώσεις τύπου «κανένα σπίτι χωρίς ρεύμα» την ώρα που οι δήμαρχοι δηλώνουν αδυναμία να φτιάξουν το χάρτη της εξαθλίωσης στην περιοχή τους και να βρουν ένα προς ένα τα σπίτια όπου ζουν άνθρωποι οι οποίοι χρειάζονται επειγόντως υποστήριξη. Πώς θα βρουν τους μετανάστες που αποφεύγουν κάθε επαφή με το κράτος για να μην απελαθούν, πώς θα πλησιάσουν όσους δεν θέλουν να μαθευτεί το αδιέξοδό τους, τι θα γίνει με εκείνους που απομονώνονται όλο και περισσότερο και κόβουν τις γέφυρες με το εξωτερικό περιβάλλον, ποια είναι η απάντηση όταν ο ιδιοκτήτης του ακινήτου ζητά να κοπεί το ρεύμα επειδή ο ενοικιαστής του χρωστάει ενοίκια.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ζει το δικό του «Τέξας» και διχάζεται για το αν είναι φετίχ το ευρώ ή μήπως μας πάει καλύτερα η δραχμή, οπότε η κυβέρνηση παίρνει ανάσες για να συνεχίσει το έργο της που συνίσταται βασικά στην παραγωγή επικοινωνίας και στην αποσπασματική και όπως-όπως υλοποίηση κάποιων από τις μνημονιακές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει. Στο μεταξύ οι επιτελείς των δύο κυβερνητικών εταίρων κάνουν… ρεπορτάζ για να ψυχανεμιστούν τις διαθέσεις των βουλευτών, που άλλοι έχουν απασφαλίσει, άλλοι θέλουν να κατέβουν ως ανεξάρτητοι στις αυτοδιοικητικές εκλογές, άλλοι ψάχνουν δουλειά στον ΣΥΡΙΖΑ, κάποιοι το εννοούν ότι δεν αντέχουν άλλο, όμως οι περισσότεροι δεν έχουν απόλυτη επίγνωση της πραγματικότητας γιατί η κυβέρνηση κρύβει και αποσιωπά. Βολεύεται με την κατασκευή εξωτερικού «εχθρού» (η Τρόικα που πιέζει), κατασκευάσει success story πάνω σε συντρίμμια, υπόσχεται ανάκαμψη και έξοδο στις αγορές γρήγορα και τους αφήνει να πιστεύουν ότι λεφτά υπάρχουν και άμα θέλουμε μπορούμε και μόνοι μας. Όταν η ίδια η κυβέρνηση στρίβει αντιμνημονιακά, τι να περιμένει κανείς από τους βουλευτές που, όσο να ναι, θέλουν να πουν το κάτι παραπάνω για να ακουστούν και μέχρι την εκλογική τους περιφέρεια.

Η μόνη λύση καθώς κουτρουβαλάμε προς τις εκλογές, με το χειρότερο τρόπο και στην κρισιμότερη στιγμή, ίσως είναι να ειπωθεί επιτέλους ολόκληρη η αλήθεια, για την πραγματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις πραγματικές προοπτικές, να ζητηθεί ανοχή από τους βουλευτές και τα συνδικάτα για τα λάθη και τις παραλείψεις, να συμφωνηθεί ένα moratorium με την αντιπολίτευση σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, προκειμένου τουλάχιστον να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους μέσα στο 2014 με αποφάσεις των πιστωτών. Διαφορετικά, το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή» που ταλανίζει τον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να απαντηθεί με τον πιο τρομακτικό τρόπο.