Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την τερατωδία του εβραϊκού Ολοκαυτώματος, το 1948 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε τη «Σύμβαση για την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος της γενοκτονίας». Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Σύμβασης αυτής ως γενοκτονία ορίζονται συγκεκριμένες πράξεις, που γίνονται «με την πρόθεση ολικής ή μερικής καταστροφής μιας εθνικής, εθνολογικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας ως τέτοιας». Οι εν λόγω πράξεις είναι οι εξής: α. φόνος μελών της ομάδας, β. σοβαρή βλάβη της σωματικής ή διανοητικής ακεραιότητας των μελών της ομάδας, γ. εκ προθέσεως υποβολή της ομάδας σε συνθήκες διαβίωσης που μπορούν να επιφέρουν την πλήρη ή μερική σωματική καταστροφή της, δ. μέτρα που αποβλέπουν στην παρεμπόδιση των γεννήσεων στους κόλπους της ομάδας, ε. Αναγκαστική μεταφορά παιδιών μιας ομάδας σε άλλη ομάδα. Επομένως, για να στοιχειοθετείται το έγκλημα της γενοκτονίας πρέπει οι ως άνω πράξεις να τελούνται με πρόθεση γενοκτονική. Το Ισραήλ τις πράξεις αυτές, εκτός από την πέμπτη, τις έχει τελέσει όλες. Συντρέχει όμως και γενοκτονική πρόθεση ή μήπως πρόκειται για εγκλήματα που μοιραία γίνονται σε κάθε πόλεμο; Διαβάζοντας τις δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών του Ισραήλ, δεν νομίζω ότι μπορούμε να αρνηθούμε τη γενοκτονική πρόθεση. Ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός Αμυνας Ισραέλ Κατζ, στις 19 Μαρτίου 2025, έστειλε στους κατοίκους της Γάζας το εξής μήνυμα: «Ακολουθήστε τη συμβουλή του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών: απελευθερώστε τους ομήρους και πετάξτε έξω τη Χαμάς, και νέες επιλογές θα υπάρξουν για σας – ανάμεσα σε αυτές και η μετεγκατάσταση σε άλλα μέρη του κόσμου για όσους το επιλέξουν. Ο άλλος δρόμος είναι η καταστροφή και η πλήρης ερήμωση». Ο ίδιος, στις 30 Μαΐου 2025, δήλωνε, χλευάζοντας προτάσεις του Μακρόν, ότι στη Γάζα θα οικοδομηθεί εβραϊκό κράτος. Αμέτρητες είναι παρόμοιες δηλώσεις και άλλων υπουργών, με προεξάρχοντες τον Σμότριχ και τον Μπεν Γκβιρ. Νομικά ερωτήματα ωστόσο εξακολουθούν να τίθενται: Οι δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών δεσμεύουν το κράτος; Μεταφράζονται σε εντολές; Συνδέονται με συγκεκριμένες πράξεις επί του πεδίου; Η απάντηση και στα τρία, για όποιον δεν εθελοτυφλεί, είναι ασφαλώς καταφατική.
Ναι, λοιπόν, το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία κατά των Παλαιστινίων, με την ακριβή, τονίζω, νομική έννοια του όρου. Η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 διέπραξε ένα αποτρόπαιο (προσθέστε όσα αρνητικά επίθετα θέλετε, τα δέχομαι όλα) έγκλημα, στο οποίο το Ισραήλ απαντά με γενοκτονία. Δυσκολεύτηκα για μήνες να προφέρω αυτή τη λέξη, όπως ξέρουν οι φίλοι μου, και έλεγα «εγκλήματα πολέμου» ή «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», λίγο μετά «εθνοκάθαρση», αλλά δεν μου ήταν εύκολο να βγάλω από το στόμα δημόσια τη λέξη γενοκτονία. Υπερασπίζομαι μια ζωή το Ισραήλ, θεωρώ την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ γεγονός με μεγάλη πολιτική και ηθική σημασία, και δυσκολευόμουν να πω ότι διαπράττει γενοκτονία, όταν μάλιστα τη λέξη αυτή την πρόφεραν με ευκολία και κρυφή ικανοποίηση λογής αντισημίτες, καλυμμένοι πίσω από τον αντισιωνισμό (που δεν ξέρουν τι ακριβώς είναι). Το κρίσιμο σημείο στη Σύμβαση του 1948 είναι η πρόληψη. Δεν χρειαζόμαστε δηλαδή την απόλυτη τεκμηρίωση για να μιλήσουμε για γενοκτονία. Αυτό θα το κάνουν οι ιστορικοί του μέλλοντος. Η Σύμβαση του 1948 μας καλεί να δράσουμε για να αποτρέψουμε ακριβώς τον κίνδυνο της γενοκτονίας, όταν διαφαίνεται πως υπάρχει. Το κάνουμε; Μα και αν δεχτούμε ότι δεν πρόκειται για γενοκτονία, με τη νομική έννοια, αλλά για εγκλήματα πολέμου ή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, πάλι με τη νομική έννοια, δεν πρέπει και αυτά να τα εμποδίσουμε και να τα σταματήσουμε;
Οι Εβραίοι που υπέστησαν ανελέητο διωγμό επί αιώνες και υπήρξαν θύματα της μεγαλύτερης γενοκτονίας στην Ιστορία, διαπράττουν γενοκτονία, όχι ασφαλώς της ίδιας έκτασης και της ίδιας φρίκης με αυτή που υπέστησαν από τον ναζισμό – το έγκλημα εκείνο μένει μοναδικό έως τώρα μέσα στην Ιστορία. Αντιπαρέρχομαι εκ των προτέρων την ένσταση ότι την ευθύνη για τη γενοκτονία αυτή την έχει το κράτος του Ισραήλ και όχι οι πολίτες του. Κάθε γενοκτονία τη διαπράττουν άνθρωποι με σάρκα και οστά, ενώ άλλοι την επιδοκιμάζουν και άλλοι απλώς την ανέχονται βουβοί. Υπάρχουν βεβαίως πάντα –και σήμερα στο Ισραήλ– και εκείνοι οι λίγοι γενναίοι που είναι εναντίον της.
Το γεγονός ότι Εβραίοι άνθρωποι διαπράττουν γενοκτονία είναι συγκλονιστικό για τις ηθικές και ανθρωπολογικές του συνέπειες: τίποτε πια δεν μπορεί να συγκρατήσει τον άνθρωπο από την κακουργία; Οταν ο Θεός της Βίβλου δίνει την εντολή στον λαό του να μην κακομεταχειρίζεται τον ξένο, αλλά να τον φροντίζει, τη θεμελιώνει αυτή την εντολή του πάνω στην εμπειρία των Εβραίων στην Αίγυπτο: «γιατί και σεις ξένοι ήσασταν κάποτε στη γη της Αιγύπτου» (Εξοδος, 22:20, και σε αρκετά άλλα χωρία). Από ό,τι φαίνεται ούτε η οδυνηρή μνήμη αυτού που υποστήκαμε μπορεί να μας συγκρατήσει από το να κάνουμε και εμείς το ίδιο. Η μνήμη μάλιστα του αποτρόπαιου κακού που υπέστης μπορεί, αντίθετα, να αποτελέσει και τη δικαιολογητική βάση για να διαπράξεις το ίδιο κακό, δίνοντάς του άλλο όνομα. Τέτοιοι είμαστε οι άνθρωποι και κανείς δεν εξαιρείται.
Αφού λοιπόν ονομάσουμε αυτό που συμβαίνει σήμερα στη Γάζα με το πραγματικό του όνομα, πρέπει να σκεφτούμε εν συνεχεία τι είναι αυτό που κατέστησε δυνατή τη γενοκτονία αυτή, αν δεχτούμε ότι δεν αρκεί το έγκλημα της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, στο οποίο το Ισραήλ ήταν υποχρεωμένο να αντιδράσει πολεμικά. Μια γενοκτονία δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, χρειάζεται ιδεολογική προετοιμασία, και αυτή η προετοιμασία συντελείται στο Ισραήλ επί δεκαετίες. Η ιδεολογία αυτή έχει όνομα, είναι ο ρατσισμός εις βάρος των Παλαιστινίων, η ιδέα της εβραϊκής υπεροχής έναντι των κατώτερων αυτών όντων. Η πολιτική κυριαρχία της Ακροδεξιάς στο Ισραήλ έχει οικοδομήσει ένα κράτος απαρτχάιντ. Η ρατσιστική ιδεολογία έρχεται πολύ φυσιολογικά να συνδυαστεί με τον εθνικισμό και την εβραϊκή Μεγάλη Ιδέα για το Μεγάλο Ισραήλ, που δεν μπορεί παρά να περιέχει την Ιουδαία και τη Σαμάρεια, άρα πρέπει να αφανιστούν οι Παλαιστίνιοι. Υπερασπιζόμασταν παλαιότερα με θέρμη το Ισραήλ γιατί, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν σε διαρκή εμπόλεμη κατάσταση, ήταν δημοκρατικό κράτος και δημοκρατική κοινωνία, αντίθετα από τα εχθρικά γύρω του αραβικά κράτη. Η κυριαρχία επί τόσα χρόνια του ακροδεξιού αυταρχισμού, των ρατσιστικών ιδεών και της απαρτχάιντ πρακτικής κατέστησε τη δημοκρατία του Ισραήλ ελλειμματική και εύθραυστη, και οδήγησε διά της διολισθήσεως στη γενοκτονική πολιτική. Και μια τελευταία παρατήρηση: όποιος είναι ειλικρινά και γνήσια ενάντιος σε αυτή την πολιτική του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων συνανθρώπων μας, είναι την ίδια στιγμή και για τους ίδιους λόγους εξίσου ενάντιος σε κάθε λόγο ή πράξη αντισημιτισμού, που τον βλέπουμε, αλίμονο, και αυτόν να φουντώνει στον τόπο μας και παντού.
Πηγή: www.kathimerini.gr