Η πολιτική οριοθετείται ως λειτουργία δομών (π.χ. κομμάτων), διεργασιών (π.χ. διάλογος στην τοπική κοινωνία στο πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος) και οπτικών προσέγγισης της πραγματικότητας (π.χ. ιδεολογίες), που στοχεύουν στην ρύθμιση της κοινωνικής δυναμικής με εργαλείο αποφάσεις, οι οποίες λαμβάνονται από πολιτειακές δομές με κοινωνική νομιμοποίηση μετά από εκλογικές διαδικασίες.
Σε αυτό το πλαίσιο κυρίαρχο ρόλο παίζουν ο προσανατολισμός των κοινωνικών αξιών, η λειτουργία των πολιτών στις διάφορες διαδικασίες του πολιτεύματος και ο βαθμός έκφρασης της κοινωνικής πλειοψηφίας στο επίπεδο διακυβέρνησης και λήψης δεσμευτικών αποφάσεων για την πορεία της κοινωνίας στην προοπτική του χρόνου.
Αυτές οι παράμετροι προσδιορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την πολιτική λειτουργία και την κοινωνική πορεία. Διαφορετική κατεύθυνση θα έχει η πολιτική, εάν οι κοινωνικές αξίες οριοθετούνται από το κοινωνικό και το ανθρώπινο συμφέρον, από αυτήν, που θα έχει, αν διαπερνώνται από την καταναλωτική και ατομικιστική οπτική.
Το ίδιο ισχύει σε ό,τι αφορά την λειτουργία των πολιτών ως ατομικών και συλλογικών υποκειμένων με τεκμηριωμένες απόψεις, που στηρίζονται στην κριτική σκέψη και την ελεύθερη βούληση και όχι ως ενεργούμενων. Επίσης διαφορετική δυναμική αναπτύσσεται στις κοινωνίες, εάν η κοινωνική πλειοψηφία εκφράζεται στο επίπεδο της διακυβέρνησης με την έμμεση κοινοβουλευτική εκπροσώπηση της στο πλαίσιο της δημοκρατικής λειτουργίας σε αντίθεση με αυτήν, που έχει, όταν η διαχείριση της πολιτικής εξουσίας είναι αποτέλεσμα ρυθμίσεων σκοπιμότητας στις εκλογικές διαδικασίες (π.χ. εκλογικό σύστημα) για την διαμόρφωση τεχνητών πλειοψηφιών.
Όταν στο αξιακό πεδίο κυριαρχούν ο καταναλωτισμός και ο ατομικισμός, δεν καλλιεργείται η κριτική σκέψη και η κοινωνική πλειοψηφία δεν εκφράζεται στο επίπεδο λήψης δεσμευτικών πολιτικών αποφάσεων για την κοινωνική δυναμική, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την επικοινωνιακή εργαλειοποίηση της πολιτικής λειτουργίας, διότι ο πολίτης δεν αντιμετωπίζεται ως βασικός ανεξάρτητος παράγων για την αξιολόγηση της λειτουργικότητας των λαμβανόμενων αποφάσεων για την πορεία προς το μέλλον.
Οπότε η επικοινωνιακή εργαλειοποίηση της πολιτικής λειτουργίας με στόχο την εξέλιξη και την βιωσιμότητα του ισχύοντος μοντέλου κοινωνικής οργάνωσης θεωρείται βασική προϋπόθεση. Ιδιαιτέρως δε στην εποχή της πολυδιάστατης αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας στον τομέα της μαζικής επικοινωνίας διευκολύνεται αυτή η οπτική.
Είναι πολύ πιο εύκολη η ενεργοποίηση του συναισθήματος και η πρόκληση φαντασιώσεων σε σχέση με το μέλλον στο πλαίσιο της διαφημιστικής οπτικής των εικονικών Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας από την χρησιμοποίηση του ορθολογισμού και της κριτικής σκέψης για την προσέγγιση και ανάλυση της πραγματικότητας με κατάληξη την διαμόρφωση πολιτικής στάσης.
Αυτό συνεπικουρείται και με τον εκφερόμενο πολιτικό λόγο, ο οποίος είναι γενικευτικός και ηθικολογικός. Το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι οι «διάλογοι» των κομμάτων και των πολιτικών προσώπων, όταν ανακύπτουν μεγάλης εμβέλειας προβλήματα, όπως οι πυρκαγιές κατά την διάρκεια του καύσωνα (Ιούλιο και Αύγουστο 2021) στην Εύβοια, στην Αττική, στην Ηλεία και στην Αρκαδία. Αντί να κάνουν αυτοκριτική όλα τα κόμματα, που έχουν κυβερνήσει μέχρι το ξέσπασμα των πυρκαγιών για την μη προετοιμασία της χώρας για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων και την ανυπαρξία τεκμηριωμένων και συγκεκριμένων προτάσεων για το μέλλον, εξαντλούνται όλοι σε ηθικολογίες και πρακτικές υποβάθμισης των αντιπάλων.
Ακόμη και η ενημέρωση από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και από το πολιτικό σύστημα (τόσο την κυβερνητική του εκδοχή όσο και την αντιπολίτευση) είναι έως ένα βαθμό επιλεκτική και αποσπασματική.
Ανεξαρτήτως αν είναι επιλογή ή όχι, οι πληροφορίες, που διοχετεύονται στους πολίτες, είναι αποσπασματικές και δεν αποτυπώνουν την πραγματικότητα σε όλες τις διαστάσεις της. Αυτό οφείλεται είτε σε επιλογές σκοπιμότητας είτε και σε αδυναμία πολυδιάστατης προσέγγισης και ανάλυσης του γίγνεσθαι στις κοινωνίες, που συνθέτουν την παγκόσμια κοινότητα και η μια επιδρά στην άλλη είτε άμεσα είτε έμμεσα στο πλαίσιο της ανάπτυξης πλανητικής δυναμικής.
Τα παραδείγματα είναι πολλά και κάνουν εμφανείς τις επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι οικονομικές ανισορροπίες και η κλιματική κρίση δρομολογούν τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών από τις χώρες του φτωχού Νότου προς τις πλούσιες χώρες του Βορρά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνική συνοχή των κοινωνιών τους και την ανάπτυξη φαινομένων ξενοφοβίας και ρατσισμού.
Επίσης η κλιματική κρίση μειώνει τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις με ανάλογες παρενέργειες στον τομέα παραγωγής τροφίμων, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην διαμόρφωση αρνητικών συνθηκών για την υγεία των πολιτών.
Όσο προχωρά η ανθρωπότητα προς το μέλλον, οι ανισορροπίες πληθαίνουν και ο βαθμός διακινδύνευσης αυξάνεται. Αντί το πολιτικό σύστημα σε πλανητικό επίπεδο και οι κοινωνίες με την συνδρομή της επιστημονικής κοινότητας να αντιδράσουν λειτουργικά, η δυναμική της εξέλιξης απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την αξιοποίηση του ορθολογισμού και της κριτικής σκέψης σε ό,τι αφορά την διαχείριση της πραγματικότητας.
Εκείνο, που ακμάζει, είναι η επικοινωνιακή εργαλειοποίηση της πολιτικής λειτουργίας με στόχο την διασφάλιση της αναπαραγωγής των συνθηκών, που εγγυώνται την βιωσιμότητα του μοντέλου κοινωνικής οργάνωσης ανεξάρτητα από την αυτοκαταστροφική πορεία της ανθρώπινης οντότητας και τις εξίσου οδυνηρές παρενέργειες στην βιοποικιλότητα.
Η πολιτική λειτουργία στις σύγχρονες κοινωνίες του θεάματος, το οποίο όλο και περισσότερο προσδίδει νόημα στη ζωή των ανθρώπων και διασφαλίζει την κοινωνική αναγνωρισιμότητα ιδιαιτέρως στις νεότερες γενιές, ακολουθεί ανάλογη πορεία στον επικοινωνιακό τομέα με τον μηχανισμό της εργαλειοποίησης να διαχειρίζεται εικονικά και με συναισθηματικό φορτίο την προοπτική της πορείας στο μέλλον.
Με αυτό τον τρόπο αποκτά μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα η προσπάθεια άσκησης πολιτικής επιρροής, διότι ο διάλογος και η ορθολογική προσέγγιση της πραγματικότητας ως μέσων για την διαμόρφωση πολιτικής στάσης με σημείο αναφοράς την ελεύθερη βούληση του ατόμου υποκαθίστανται από τον μηχανισμό της φαντασίωσης σε σχέση με τις συνθήκες ζωής στο μέλλον και την ατομική ευημερία.
Το ερώτημα, που δεν απαντάται όμως, είναι, εάν αυτή η πορεία, που βασίζεται στην επικοινωνιακή εργαλειοποίηση της πολιτικής λειτουργίας, διασφαλίζει όχι μόνο την βιωσιμότητα των ανθρώπων αλλά και την ευημερία και την ποιότητα ζωής, όταν οι πλανητικής εμβέλειας ανισορροπίες (π.χ. κλιματική αλλαγή, ρύπανση του περιβάλλοντος, πανδημίες κ.λ.π.) πληθαίνουν και τα αδιέξοδα δρομολογούν εξελίξεις και αντιδράσεις, χωρίς να ελέγχονται από την ορθολογική σκέψη.
Το συναίσθημα δεν αποσυμπιέζει την ανάπτυξη αποσταθεροποιητικών τάσεων και κοινωνικών εκρήξεων στις τοπικές κοινωνίες, διότι τα πλανητικών διαστάσεων προβλήματα και η αντιμετώπιση τους υπερβαίνουν τα εθνικά όρια, ενώ ακόμη δεν έχει αναπτυχθεί μια μορφή παγκόσμιας διακυβέρνησης, η οποία είναι ικανή να διαχειρισθεί τις πλανητικές ανισορροπίες λειτουργικά για το σύνολο των κρατών, που συνθέτουν την παγκόσμια κοινότητα και πολύ περισσότερο να εγγυάται την ευημερία και την βιωσιμότητα του ανθρώπου και της βιοποικιλότητας.