Ενώ ο κάθε λογικός και ενημερωμένος πολίτης για την προοπτική της πορείας των κοινωνιών προς το μέλλον θα ανέμενε μια λειτουργική και βιώσιμη διαχείριση της πραγματικότητας από τα διάφορα κοινωνικά συστήματα και ιδιαιτέρως το πολιτικό, το οποίο οφείλει να πραγματώνει το κοινωνικό και το ανθρώπινο (δηλ. ανθρώπινα δικαιώματα) συμφέρον, η δυναμική της εξέλιξης εκπέμπει «σήμα κινδύνου».
Είναι εμφανές, ότι η ιστορική διαδρομή του ανθρώπου δεν εξετάζεται ούτε και αναλύεται ως προς την προοπτική, που ανοίγει για το μέλλον, αν και οι ανισορροπίες και τα προβλήματα συνεχώς πληθαίνουν, ενώ ακολουθεί ανοδική πορεία ο βαθμός διακινδύνευσης ιδιαιτέρως για τους νέους και τις γενιές, που «έρχονται». Η εμπειρική προσέγγιση και ανάλυση της μέχρι τώρα πορείας και ιδιαιτέρως των σύγχρονων συνθηκών είναι πολύ αποκαλυπτικές παράμετροι.
Τα εξοπλιστικά προγράμματα γενικότερα στον πλανήτη και ιδιαιτέρως στην Ευρώπη και στην Ελλάδα είναι πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα για την επικίνδυνη δυναμική της εξέλιξης.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα των εξοπλισμών (ReArm Europe) κοστίζει 800 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 650 προέρχονται από τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών, ενώ τα υπόλοιπα 150 από κοινό δανεισμό.
Η Ελλάδα διαθέτει άνω του 2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) για αμυντικές δαπάνες. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό προβλέπεται η διάθεση 2 δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο για την απόκτηση νέων οπλικών συστημάτων. Κατά την διάρκεια της επόμενης 12ετίας οι δαπάνες θα ξεπεράσουν τα 25 δισεκατομμύρια ευρώ. Στις προτεραιότητες του αμυντικού σχεδιασμού είναι η δημιουργία αντιπυραυλικής και αντι-drone ασπίδας με τον Ελληνικό Θόλο και η απόκτηση και άλλων οπλικών συστημάτων (π.χ. φρεγάτα Belharra).
Αν μάλιστα ληφθούν υπόψη οι γενικότερες συνθήκες σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ακολουθούμενη πολιτική από τα εμπλεκόμενα μέρη και ιδιαιτέρως από την Ρωσία ή οι συγκρουσιακές συνθήκες στην Μέση Ανατολή, δημιουργείται κλίμα ρευστότητας και αβεβαιότητας, ενώ παράλληλα απομακρύνεται η παγκόσμια κοινότητα από την οπτική του διαλόγου και της αναζήτησης ειρηνικών λύσεων στα διάφορα προβλήματα με εθνικιστικό φορτίο.
Η πορεία προς το μέλλον είναι κοινή. Στις σύγχρονες συνθήκες παγκοσμιοποίησης και αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης των κοινωνιών οι δημιουργούμενες ανισορροπίες είναι πλανητικών διαστάσεων και αντιμετωπίζονται μόνο με κοινή ανάλογων διαστάσεων στρατηγική και συνεκτική πολιτική.
Η οπτική της βίαιης διαχείρισης της βιωνόμενης πραγματικότητας με στόχο την επιβολή και την απόκτηση ισχύος δεν εξαντλείται στις σχέσεις των κοινωνιών στο γεωπολιτικό πεδίο, αλλά ευδοκιμεί και στο εσωτερικό των κοινωνιών. Αποκτά δε πολύ επικίνδυνο φορτίο, διότι καταγράφεται ακόμη και μεταξύ των νέων και ιδιαιτέρως των ανηλίκων.
Το πρώτο 8μηνο του 2023 σημειώθηκαν 4.875 περιστατικά βίας και έγιναν 6.157 συλλήψεις. Το πρώτο 8μηνο του 2024 κατεγράφησαν 7.180 υποθέσεις και έγιναν 8.978 συλλήψεις. Οι δράστες ήταν έως 18 ετών.
Το σχέδιο της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας προκαλεί έντονο προβληματισμό και πολλά ερωτήματα ως προς την επίτευξη της αναγκαίας άρσης των γενεσιουργών αιτίων. Συγκεκριμένα δημιουργείται το Kids Wallet, το οποίο θα λειτουργεί ως ψηφιακό πορτοφόλι, στο οποίο αποθηκεύεται η ψηφιακή ταυτότητα του παιδιού, ώστε να προστατεύεται στο διαδίκτυο. Επίσης προωθείται η κοινωνική εργασία στο σχολείο αντί της αποβολής (π.χ. συμμετοχή σε δράσεις καθαριότητας, ευαισθητοποίησης κατά του σχολικού εκφοβισμού), ενώ αναφέρεται και η ευθύνη των γονιών.
Εκείνο, που δεν αναφέρεται, είναι η κοινωνική ευθύνη στις σύγχρονες μαζοποιημένες κοινωνίες στα μεγάλα αστικά κέντρα, στις οποίες δεν παράγονται ούτε και ενεργοποιούνται συνεκτικές αξίες στο πλαίσιο της συμβίωσης των ανθρώπων, με αποτέλεσμα να μην γίνεται κοινωνική ενσωμάτωση, ούτε να οικοδομείται η αναγκαία ενσυναίσθηση.
Με αυτά τα δεδομένα τι μέλλον προδιαγράφεται για τους νέους, όταν ήδη βιώνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις, τις κοινωνικές ανισότητες και πολλές άλλες ανισορροπίες; Πως θα αντιμετωπισθεί η προοπτική, οι σημερινοί νέοι να ζήσουν στα γεράματα σε συνθήκες φτώχειας (π.χ. απειλείται η κοινωνική ασφάλιση και οι συντάξεις, επειδή διογκώνεται η ηλικιακή ανισορροπία με την διεύρυνση της κοινωνικής γήρανσης σε συνδυασμό με την μείωση των εργαζομένων και των εισφορών λόγω της μαζικής αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης στους διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριοποίησης, χωρίς να διαφαίνεται στον «ορίζοντα» προοπτική αλλαγής του συστήματος κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας);
Αυτές οι συνθήκες αποκτούν ακόμη πιο απαισιόδοξα χαρακτηριστικά, αν ληφθούν υπόψη έρευνες, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet στον τομέα Child and Adolescent Health, σύμφωνα με τις οποίες τα πλαστικά προκαλούν στα παιδιά πτώση του δείκτη νοημοσύνης με την επίδραση τους στο νευρικό σύστημα, προβλήματα στις ορμόνες και στην καρδιά. Αυτά τα ευρήματα σχετίζονται με το σύστημα κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας (π.χ. τυποποίηση της διάθεσης προϊόντων διατροφής με την χρήση πλαστικών στα Supermarket).
Και ενώ αυτές οι μη βιώσιμες σε βάθος χρόνου και με υψηλό φορτίο διακινδύνευσης συνθήκες διαμορφώνουν την πραγματικότητα, ο Donald Trump, πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, θεωρεί, ότι η κλιματική αλλαγή «είναι απάτη», ενώ παράλληλα καταργεί ουσιαστικά την δημοκρατική λειτουργία στην χώρα του και στηρίζει την ισραηλινή κυβέρνηση στην προώθηση της γενοκτονίας σε βάρος των Παλαιστινίων, ενώ γενικότερα σε πλανητικό επίπεδο συμβάλλει στην διαμόρφωση ανισορροπιών.
Ανάλογα αποσταθεροποιητική και με υψηλό φορτίο διακινδύνευσης επίσης είναι και η λειτουργία του προέδρου της Ρωσίας Wladimir Putin με την οπτική, που διαπερνά την πολιτική διαχείριση της πραγματικότητας στο γεωπολιτικό πεδίο. Στο ίδιο «μήκος κύματος» κινείται και η Κίνα, μόνο που δεν «μπαίνει μπροστά» χρησιμοποιώντας την απειλή πολέμου, αλλά αξιοποιεί την οικονομική παρέμβαση ως εργαλείο άσκησης επιρροής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και συμβάλλει με την στάση της στην διαμόρφωση επικίνδυνων ανισορροπιών στο γεωπολιτικό πεδίο, ενώ ταυτοχρόνως υποσκάπτει την προοπτική βιώσιμης ευημερίας χωρίς ανισότητες τόσο μεταξύ των κοινωνιών όσο και μεταξύ των πολιτών στο εσωτερικό τους. Αντί για την ευρωπαϊκή ενοποίηση προωθείται η οπτική της οικοδόμησης «κοινοπραξίας οικονομικών συμφερόντων».
Με αυτά τα δεδομένα είναι ερμηνεύσιμα τα ευρήματα της έρευνας «Jugend in Deutschland» με επικεφαλή τον Simon Schnetzer, η οποία έγινε το 2024 στην Γερμανία, για τις ανισορροπίες, που κάνουν τους νέους να ανησυχούν. Αυτές είναι ο πληθωρισμός και η ακρίβεια 65%, ο πόλεμος στην Ευρώπη και στην Μέση Ανατολή 60%, η ακρίβεια στην στέγαση 54%, η συρρίκνωση της κοινωνικής συνοχής 49%, η κλιματική αλλαγή 49%, η φτώχεια στα γεράματα 48%, η οικονομική κρίση 48%, η κατάρρευση της κοινωνικής ασφάλισης/συνταξιοδότησης 44%, η άνοδος της ακροδεξιάς 44%, η αύξηση των μεταναστευτικών ροών 41%.
Τελικά θα ληφθούν υπόψη τα «σήματα κινδύνου», που εκπέμπει η δυναμική της εξέλιξης στους διάφορους τομείς δραστηριοποίησης των κοινωνιών, από το πολιτικό σύστημα κυρίως και δευτερευόντως από την κοινωνία πολιτών, ώστε να αλλάξει η κατεύθυνση της ακολουθούμενης πορείας;
Το ερώτημα είναι βέβαια θεωρητικό, διότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Προϋπόθεση όμως είναι η αλλαγή του συστήματος οργάνωσης και λειτουργίας των κοινωνιών και αυτό είναι δύσκολο, διότι κυριαρχεί η οπτική του μονοδιάστατου καταναλωτισμού και του πλασματικού υλικού ευδαιμονισμού, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κοινωνικό και το ανθρώπινο συμφέρον καθώς και η βιωσιμότητα πέρα από τα όρια του βιολογικού χρόνου.
Παράλληλα το πολιτικό σύστημα πρέπει να απαλλαγεί από την οπτική του συστημικού πραγματισμού, στο πλαίσιο του οποίου οι αποφάσεις του οριοθετούνται από την λειτουργικότητα και οικονομική απόδοση, που επιτυγχάνουν, χωρίς να συνυπολογίζονται οι αρνητικές παρενέργειες στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου.