Ο John M. Martinis, φυσικός διεθνούς φήμης και Ελληνοαμερικανός στην καταγωγή, τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας και την κβάντωση της ενέργειας σε ηλεκτρικά κυκλώματα. Το έργο του αποτελεί θεμέλιο για την κατανόηση και την κατασκευή κβαντικών συστημάτων, με τεράστιο αντίκτυπο στον τομέα των κβαντικών υπολογιστών.
Γεννημένος το 1958, ο John Martinis έλαβε το πτυχίο του στη φυσική το 1980 και το διδακτορικό του στη φυσική από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Κατά τη διάρκεια του διδακτορικού του, διερεύνησε την κβαντική συμπεριφορά μιας μακροσκοπικής μεταβλητής, της διαφοράς φάσης σε μια διασταύρωση σήραγγας Josephson. Για αυτήν την ανακάλυψη ο Martinis κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 2025.
Εντάχθηκε στο Commissariat à l'Energie Atomique στο Saclay της Γαλλίας, για μια πρώτη μεταδιδακτορική έρευνα και στη συνέχεια στο τμήμα Ηλεκτρομαγνητικής Τεχνολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας (NIST) στο Boulder, όπου εργάστηκε σε ενισχυτές υπεραγώγιμων συσκευών κβαντικής παρεμβολής (SQUIDs) Ενώ βρισκόταν στο NIST, ανέπτυξε μια τεχνική ανίχνευσης ακτίνων Χ χρησιμοποιώντας έναν υπεραγώγιμο μικροθερμιδομετρητή αισθητήρα ακμής μετάβασης με ηλεκτροθερμική ανάδραση.
Από το 2002 εργάζεται με qubits Josephson-Junction με στόχο την κατασκευή του πρώτου κβαντικού υπολογιστή. Το 2004 μετακόμισε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια Σάντα Μπάρμπαρα, όπου κατείχε την έδρα Worster στην πειραματική φυσική μέχρι το 2017.
Η καριέρα του χαρακτηρίζεται από σημαντικές συνεργασίες και πρωτοποριακή έρευνα. Το 2014, ο Martinis και η ομάδα του συνεργάστηκαν με το Google Quantum AI Lab, με στόχο την ανάπτυξη κβαντικών υπολογιστών βασισμένων σε υπεραγώγιμα qubits.
Το 2019, η ομάδα πέτυχε το ιστορικό ορόσημο της «κβαντικής υπεροχής», κατασκευάζοντας έναν υπολογιστή που ολοκλήρωσε σε 200 δευτερόλεπτα μια εργασία που ένας κλασικός υπερυπολογιστής θα χρειαζόταν χιλιάδες χρόνια για να ολοκληρώσει.
Μετά την αποχώρησή του από την Google το 2020, ο Martinis εντάχθηκε στην αυστραλιανή Silicon Quantum Computing (SQC), συνεχίζοντας το όραμά του για τη δημιουργία εμπορικά αξιοποιήσιμων κβαντικών υπολογιστών. Εκεί εντυπωσιάστηκε από την ατομική τεχνική κατασκευής της ομάδας, που θεωρεί μοναδική παγκοσμίως.
Η συμβολή του στην επιστήμη έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Το 2014 τιμήθηκε με το Βραβείο Fritz London, ενώ το 2021 απέσπασε το Βραβείο John Stewart Bell. Το 2025, η απονομή του Νόμπελ Φυσικής αναγνώρισε το τεράστιο έργο του στον χώρο της κβαντικής μηχανικής
Στις 23 Οκτωβρίου του 2019, με την ομάδα του δημοσίευσαν μια εργασία στο Nature με τίτλο «Κβαντική υπεροχή χρησιμοποιώντας έναν προγραμματιζόμενο υπεραγώγιμο επεξεργαστή», όπου παρουσίασαν πώς πέτυχαν την κβαντική υπεροχή για πρώτη φορά χρησιμοποιώντας έναν κβαντικό υπολογιστή 53 qubits. Τον Απρίλιο του 2020, ο Martinis παραιτήθηκε από την Google αφού του ανατέθηκε συμβουλευτικός ρόλος.
Στις 29 Σεπτεμβρίου του 2020, μετακόμισε στην Αυστραλία για να ενταχθεί στην Silicon Quantum Computing, μια νεοφυή επιχείρηση που ιδρύθηκε από την καθηγήτρια Michelle Simmons. Και το 2022 συνίδρυσε την εταιρεία Qolab με βάση την υπόθεση ότι "η βιομηχανία ημιαγωγών κατέχει το κλειδί για τη δημιουργία ενός πρακτικού κβαντικού υπολογιστή, επιτρέποντας την κατασκευή qubit υψηλής ποιότητας σε μεγάλη κλίμακα".