Πόσο κοινή είναι η Ευρωπαϊκή άμυνα;

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 04 Οκτ 2025

Τελικά πόσο κοινή (θα) είναι η Ευρωπαϊκή κοινή άμυνα; Όχι και τόσο με βάση τα όσα συζητήθηκαν στη σύνοδο (άτυπη) του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (σύνοδο αρχηγών ΕΕ) στην Κοπεγχάγη προχθές Τετάρτη. Σύμφωνα με την πρωθυπουργό της Δανίας Μέττε Φρετερίγκσεν, “είμαστε ήδη σε υβριδικό πόλεμο  με τη Ρωσία ο οποίος  είναι μόνο η αρχή” (για το  μεγάλο πόλεμο;). Αλλά ενώ είμαστε σ’ αυτή την εφιαλτική κατάσταση δεν υπάρχει  καμία δυνατότητα έστω  “έκτακτης επικοινωνίας” μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας (κόκκινη γραμμή) για να αποτραπούν ίσως τα  πιο ολέθρια. Ακόμη και στη χειρότερη  περίοδο του ψυχρού πολέμου οι υπερδυνάμεις επικοινωνούσαν  μεταξύ τους. Η Ευρώπη όμως  ως κατ’ εξοχήν “ειρηνοποιητικό σχέδιο” δεν έχει ακόμη βρει τον τρόπο  να μιλά “τη γλώσσα του πολέμου και ειρήνης”  με μια επιθετική Ρωσία. Και ως εκ τούτου  καταφεύγει (ενίοτε)    σε μονόπλευρες/σπασμωδικές αντιδράσεις με κάποια  υστερία  που  καταδίκασε ως παραλυτική η υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας (που ξέρει κάτι περισσότερο -1300 χιλιόμετρα σύνορα με τη Ρωσία).

       

        Αναποφεύκτως  η  συζήτηση για την Ευρωπαϊκή άμυνα ήταν  δύσκολη  και διχαστική σε πολλά επίπεδα. Μεταξύ Βόρειων/Ανατολικών κρατών μελών αφ’ενός και χωρών της Νότιας Ευρώπης  αφ’ετέρου. Και, όχι αδίκως, οι νότιες χώρες -ειδικότερα   Ελλάδα και Ιταλία -  έκριναν ότι η όλη προσέγγιση για την ανάπτυξη της κοινής άμυνας  δεν καλύπτει με κανένα τρόπο τη Μεσόγειο, ιδιαίτερα  την Ανατολική Μεσόγειο (επιβεβαιώνοντας σχετική ανάλυση στη θέση αυτή. Π.Κ. Ιωακειμίδης, «Η Ευρωπαϊκή άμυνα δεν καλύπτει την Ελλάδα», ΤΑ ΝΕΑ, 24 Μαρτίου 2025).  Η συζήτηση στηρίχθηκε σε  σχετικό έγγραφο  που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως τη βάση  Οδικού Χάρτη για την κοινή άμυνα  που θα υποβληθεί στην  κανονική σύνοδο του  Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (23-24 Οκτωβρίου). Στο έγγραφο αυτό προτείνεται η  άμεση προώθηση τεσσάρων κυρίαρχων projects: (α)   Ευρωπαϊκό Τείχος εναντίον των drones  (European Drone Wall), (β)  Παρατηρητήριο της Ανατολικής Πτέρυγας (Eastern Flank Wall),  (γ)  Ασπίδα Αεράμυνας (Air Defence Shield), (δ)  Αμυντική Ασπίδα Διαστήματος (Defence Space Shield). Τα projects αυτά μπορεί να είναι απαραίτητα για ορισμένες χώρες (π.χ. Βαλτικές, Δανία)  αλλά δεν κρίνονται ρεαλιστικά από άλλες (Γερμανία, Γαλλία) ενώ  καλύπτουν  μέρος μόνο και όχι το σύνολο  του Ευρωπαϊκού χώρου. Όθεν και οι  δικαιολογημένες αντιδράσεις των Νότιων χωρών.

Στο ίδιο  έγγραφο της Επιτροπής  επισημαίνεται  επίσης η ανάγκη για σύναψη εταιρικών σχέσεων με χώρες όπως Η.Β. και Καναδάς και στο μέλλον Ιαπωνία και Ινδία προκειμένου να συμμετάσχουν σε σχέδια κοινής άμυνας. Καμία αναφορά όμως στην Τουρκία. Αλλά ούτε οι προτάσεις για επιτάχυνση  της ένταξης της Ουκρανίας (μερική παράκαμψη ομοφωνίας)  και ενίσχυσής της με δάνειο (140 δις ευρώ)  προερχόμενο από τα παγωμένα Ρωσικά  κεφάλαια στην Ευρώπη  έγιναν αποδεκτές.

Στη ρίζα όλων αυτών των δυσκολιών που αντιμετωπίζει η  ΄Ενωση στην ανάπτυξη της κοινής άμυνας και μετασχηματισμό της σε “γεωπολιτική οντότητα” βρίσκονται ορισμένες θεμελιακές, προπατορικές παραδοχές που θα πρέπει τώρα να ανατραπούν όπως: ο κανόνας της ομοφωνίας σε μια διευρυμένη ΕΕ, η αντιμετώπιση της άμυνας ως αμιγώς εθνικής αρμοδιότητας και όχι Ευρωπαϊκής κοινής δράσης, η διατήρηση της ΕΕ  ως κυρίως ειρηνοποιητικού σχεδίου και συστήματος προστασίας  του Ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου. Συμπέρασμα: η Ένωση χρειάζεται καθολική μεταρρύθμιση. Η  τελευταία   έγινε πριν 23 χρόνια,  το 2002 με το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα/Συνθήκη Λισσαβώνας. Στο μεταξύ  ο κόσμος ήλθε τα πάνω κάτω....

Πηγή: www.tanea.gr