Οι αποφάσεις του τελευταίου Συμβουλίου Κορυφής, τελευταίου πριν από τις γερμανικές εκλογές, προκαλούν εύλογα ερωτήματα σχετικά με τη δυνατότητα της ΕΕ να αντιμετωπίσει έγκαιρα τη διαρκή και μεταλλασσόμενη κρίση. Υστερα από έναν χρόνο σχετικής ηρεμίας στις αγορές χρήματος και σχετικής απραξίας στους κόλπους της ΕΕ, τα σημάδια της κρίσης είναι και πάλι εδώ. Αυτή τη φορά συγκλίνοντας και με τα γεγονότα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οπως η Βραζιλία, η Αργεντινή ή οι Φιλιππίνες, αλλά και η Αίγυπτος. Ομως το Συμβούλιο περιορίστηκε στην προσπάθεια κατευνασμού της αυξανόμενης δυσαρέσκειας των Ευρωπαίων, που αποτυπώνει ένα ξερό νούμερο: το ποσοστό ανεργίας των νέων. Που έφτασε σε εφιαλτικούς διψήφιους αριθμούς σε χώρες του Νότου, αλλά και χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα, όπως η Γαλλία. Η εικόνα θυμίζει την υπερχείλιση παραποτάμων δυσαρέσκειας, που συγκλίνουν προς μια μεγάλη ανατρεπτική πλημμύρα.
Παρ? όλα αυτά, το Συμβούλιο περιορίστηκε σε αποφάσεις αμηχανίας και επικεντρώθηκε στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, σε μια προσπάθεια να καθυστερήσουν οι αποφάσεις για την αντιμετώπιση της αιτίας του. Είναι η ανάπτυξη η αιτία που προκαλεί ανεργία στους νέους και όχι το αντίστροφο. Αλλά οι γερμανικές εκλογές υποχρεώνουν τους 26 σε αμήχανη σιωπή. Σαν να κρατούν την ανάσα τους μέχρι τις γερμανικές εκλογές, χωρίς να σκάσουν. Και οι ηγέτες και η οικονομία.
Τι αποφασίστηκε όμως; Δυο μέτρα που προβάλλονται ως μηνύματα αισιοδοξίας, αλλά και ένας προϋπολογισμός κοινοτικός που τα αναιρεί. Οι αποφάσεις που ελήφθησαν, αυτή τη φορά με την παρουσία των κοινωνικών εταίρων, έχουν να κάνουν με την επιτάχυνση της εκταμίευσης των ποσών που εγκρίθηκαν στον πετσοκομμένο κοινοτικό προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Υψους 8 δισ. για την πενταετία. Δηλαδή αποφασίστηκε το σύνολο του ποσού να εκταμιευθεί εντός διετίας. Ενας προϋπολογισμός που επιβλήθηκε με απαίτηση του Βορρά κυρίως, επί μήνες επικρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οικονομικούς παράγοντες, ακόμη και από τους σοσιαλδημοκράτες της γερμανικής Βουλής για το μήνυμα λιτότητας που εκπέμπει. Και που στην ουσία αποτυπώνει την άρνηση της αλληλεγγύης τη στιγμή που είναι απελπιστικά αναγκαία για τη σταθερότητα του συστήματος, όπως δείχνουν οι πρόσφατες πολιτικές κρίσεις στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία. Ταυτόχρονα έγινε έκκληση για κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που είναι και ο βασικός αιμοδότης της αγοράς εργασίας. Με τον γνωστό γραφειοκρατικό μηχανισμό της εν λόγω Τράπεζας. Ρωτήστε και τον κ. Χατζηδάκη που αγωνίζεται με τη βοήθεια και του κ. Ράιχενμπαχ να ξεμπλοκάρει τις επενδύσεις για τους οδικούς άξονες εδώ και έναν χρόνο…
Δηλαδή; Με απλά λόγια, δύο «γάμοι» και μια «κηδεία».
Θα μου πείτε ότι ακόμη και αυτά τα μέτρα, ακόμη και αυτός ο κοινοτικός προϋπολογισμός, είναι κάτι… Δεν αντιλέγω. Ομως η ουσία του ευρωπαϊκού προβλήματος είναι αλλού. Στη μεταβολή της ανισορροπίας εμπορικών συναλλαγών εντός αλλά και εκτός ΕΕ. Με άλλα λόγια, στην ανταγωνιστικότητα. Κι αυτή μπορεί να βελτιωθεί με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και μόνο. Το ξέρουν οι ηγέτες μας. Το προσπαθούν. Νομίζω ότι πλέον το έχουν αποφασίσει. Στην εποχή της κρίσης που προκαλεί η παγκοσμιοποίηση, το θεσμικό έλλειμμα της ΟΝΕ είναι η αιτία που η Ευρώπη αδυνατεί να αντιμετωπίσει την κρίση. Σ? αυτό το παιχνίδι, η ΕΕ παίζει κατενάτσιο. Ως μη ώφειλε. Ο γάλλος Πρόεδρος στο περιθώριο του Συμβουλίου έδωσε ένα μήνυμα διατήρησης της αισιοδοξίας… Είπε ότι η Τραπεζική Ενωση έρχεται και από τον Οκτώβριο θα γίνουν τα επόμενα βήματα για την ολοκλήρωσή της. Απλά υπάρχουν «τεχνικά» προβλήματα, ιδίως σε σχέση με τη δημιουργία εποπτικού μηχανισμού, αλλά ας μην ανησυχούμε. (Μετά τις εκλογές)… όλα θα προχωρήσουν πιο γρήγορα!
Εστω. Υπάρχει όμως ο χρόνος και κυρίως υπάρχει η βούληση; Την απάντηση τη δίνει ο σύμβουλος της κ. Μέρκελ – σοσιαλδημοκράτης όμως -, κ. Μπόφινγκερ. Στο δεύτερο ερώτημα η απάντηση είναι σαφής. Η Γερμανία θα προχωρήσει. Η Γερμανία δεν θα εγκαταλείψει το ευρώ. Τα υπόλοιπα που λέει είναι ανατριχιαστικά. Και λέει δυο πράγματα. Πρώτον ότι η Γερμανία θα παραμείνει, αλλά δεν είναι σίγουρος ότι όλα τα μέλη της ευρωζώνης θα αντέξουν και ίσως αυτά αναγκαστούν να αποχωρήσουν. Είτε ως κράτη είτε ως ομάδα κρατών. Το δεύτερο εξίσου ανατριχιαστικό είναι η λύση που προτείνει για το βασικό βαρίδι της ΕΕ που είναι το μεγάλο χρέος που κουβαλάει συνολικά η ΕΕ. Η λύση που προτείνει είχε διατυπωθεί από ομάδα οικονομολόγων πριν από έναν χρόνο. Είχαν προτείνει να επιβληθεί εφάπαξ φόρος περιουσίας, όπως συνέβη μετά τον πόλεμο στη Γερμανία. Τότε ο κ. Σόιμπλε είχε απαντήσει στα μέσα που ξεσηκώθηκαν ότι η χώρα του δεν έχει πρόβλημα εξυπηρέτησης του χρέους. Ομως είναι μια καλή ιδέα για άλλες χώρες που βιώνουν την κρίση χρέους. Τώρα, ο κ. Μπόφινγκερ προτείνει μια εκδοχή που εμπεριέχει και την έννοια της αλληλεγγύης. Δηλαδή, να επιβληθεί ως ενιαίος φόρος περιουσίας σε όλη την Ενωση και με αυτόν τον τρόπο να απαλλαγεί η ευρωζώνη από τον βραχνά του χρέους, ώστε να μπορέσει να κάνει τα επόμενα βήματα προς την ανάπτυξη και την ενοποίηση.
Μα, θα μου πείτε, απλή και δίκαιη μοιάζει η ιδέα. Πού βρίσκεις το ανατριχιαστικό; Και θα απαντήσω ότι αυτό που μου προκαλεί ανατριχίλα είναι ότι πλέον σοβαροί και μελετημένοι Ευρωπαίοι μιλάνε με όρους μεταπολεμικούς… Και αναρωτιέμαι. Πότε έγινε ο «πόλεμος»; Και αν δεν έχει γίνει ακόμη, τι μορφή θα πάρει;