Τσουνάμι δημοκρατικής απορρύθμισης

Θεόδωρος Παπαθεοδώρου 13 Απρ 2022

Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών προκάλεσαν ένα τσουνάμι στο πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας.  Η πρωτιά του Em. Macron με 27,8% δεν μπορεί να κρύψει τη σημαντική  άνοδο των υποψηφίων της ακροδεξιάς και του εθνολαϊκισμού  M. Le Pen και Ε. Zemmour (30%), ούτε την υψηλή εκλογική επίδοση (21%)  του J.-L. Mélenchon, ο οποίος εξέφρασε το ριζοσπαστικό λαϊκισμό.

Τα αποτελέσματα  αποκάλυψαν σοβαρές μετατοπίσεις του εκλογικού σώματος και ανέδειξαν μια βαθιά απορρύθμιση των δημοκρατικών συσχετισμών. Έτσι, διαπιστώνεται ότι η άνοδος των λαϊκίστικων άκρων είναι ευθέως ανάλογη με την εκλογική κατάρρευση των υποψηφίων των παραδοσιακών κομμάτων της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς. Ίσως αυτό να είναι μια «παράπλευρη απώλεια» και σίγουρα αθέλητη συνέπεια της στρατηγικής που ακολούθησε τα τελευταία χρόνια ο Em. Macron να διεμβολίσει τα παραδοσιακά κόμματα των γκωλιστών και των σοσιαλιστών, για να αναδείξει το δικό του κεντρώο κόμμα ως κόμμα της προεδρικής πλειοψηφίας. Τα δύο παραδοσιακά κόμματα πράγματι υποχώρησαν σε βαθμό εκλογικής εξαφάνισης, όμως οι ψηφοφόροι τους μετακινήθηκαν σε σημαντικό ποσοστό προς την ακροδεξιά της Le Pen  και του Zemmour ή προς τον ριζοσπαστικό λαϊκισμό του Mélenchon. Η απορρύθμιση των δημοκρατικών συσχετισμών δεν είναι απλά ένα σύμπτωμα αυτής της εκλογικής μάχης, αλλά ένα δομικό στοιχείο της ανασύνταξης του πολιτικού πεδίου. Όταν τα παραδοσιακά πολιτικά στεγανά δεξιάς-αριστεράς διεμβολίστηκαν από τη νέα πολιτική τυπολογία του προοδευτικού vs λαϊκισμού, το εκλογικό σώμα υπό το βάρος της κοινωνικής, οικονομικής και πανδημικής κρίσης ριζοσπαστικοποιήθηκε. Πολίτες των αγροτικών και εργατικών περιοχών της Γαλλίας ένιωσαν  αποξενωμένοι  από την ασκούμενη πολιτική και έδωσαν υψηλά ποσοστά  στην Le Pen. Πρώην «κάστρα» των σοσιαλιστών πέρασαν από αντίδραση ή από επιλογή της «χρήσιμης ψήφου» στον Mélenchon, ο οποίος υποσχόταν κατά την προεκλογική περίοδο «σύνταξη στα 60 έτη», «τέταρτη εβδομάδα διακοπών»,  εθνικοποιήσεις κλπ..  Ας σημειώσουμε δε,  ότι και τα δύο αυτά άκρα χαρακτηρίζονται από έντονο ευρωσκεπτικισμό και στέκονται με «διακριτικότητα» απέναντι στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.

Αυτή η απορρύθμιση των δημοκρατικών συσχετισμών προκαλεί ανησυχία για την εκλογική συμπεριφορά στο δεύτερο γύρο. Η κεντροδεξιά και κεντροαριστερά, όπως οι οικολόγοι και οι κομμουνιστές κάλεσαν άμεσα τους ψηφοφόρους τους να ψηφίσουν υπέρ του  Em. Macron για να φράξουν το δρόμο στην ακροδεξιά Le Pen. Όμως, αυτό δεν αρκεί. Τα κλειδιά της νίκης του Em. Macron βρίσκονται στα χέρια των ψηφοφόρων του Mélenchon. Η τοποθέτηση του ίδιου για «ούτε μια ψήφο στη Le Pen» είναι μια θετική στάση για τη Δημοκρατία, αλλά δεν αποκλείει την αποχή, ιδιαίτερα του πλέον ριζοσπαστικοποιήμενου και αντισυστημικού μέρους των ψηφοφόρων του. Απέναντι στον κίνδυνο για τη Δημοκρατία δεν χωρούν ίσες αποστάσεις ούτε αμφίσημες θέσεις. Παράλληλα, ο Em. Macron πρέπει να δώσει πειστικές απαντήσεις στα ζητήματα των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, της ενεργειακής κρίσης, του ασφαλιστικού, της οικολογίας, της ασφαλείας και της μεταρρύθμισης του κράτους και της κοινωνικής πολιτικής. Κυρίως, πρέπει να συσπειρώσει, με ουσιαστικά ανοίγματα πολιτικής, τη μεσαία τάξη, η οποία χρειάζεται να πεισθεί και πάλι για να τον ψηφίσει. Αυτές οι εκλογές στη Γαλλία είναι μια μάχη για τη Δημοκρατία,  που πρέπει να κερδηθεί από το δημοκρατικό και ευρωπαϊκό τόξο πολιτικών δυνάμεων και πολιτών.

Πηγή: www.tanea.gr