Η Κυριακή της ευθύνης

Χρήστος Λιόλιος 20 Μαϊ 2023

Στο προηγούμενο μας σημείωμα εκτιμούσαμε ότι είναι πιθανό, το βράδυ της Κυριακής -και εφόσον οι δημοσκοπήσεις δεν διαψευστούν-, ο Κυριάκος Μητσοτάκης να λάβει από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας την εντολή για να αναζητήσει ενδεχόμενες συμμαχίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης, αλλά τελικά να την παραδώσει κατευθείαν, με απώτερο στόχο να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές και εκεί να δώσει τη μάχη για την αυτοδυναμία.

Είναι ανούσιες οι εκλογές;

Το ερώτημα λοιπόν που έχει γεννηθεί σε αρκετούς είναι κατά πόσο έχει σημασία η μάχη που διεξάγεται σε λίγες ώρες και αν η αποχή θα ήταν η αρμόζουσα επιλογή. Η απάντησή μας είναι ένα ξεκάθαρο όχι. Το ότι ο απερχόμενος πρωθυπουργός αντιμετωπίζει τις συγκεκριμένες κάλπες σαν “επίσημη δημοσκόπηση” δεν σημαίνει ότι οι ενεργοί πολίτες αυτής της χώρας θα πρέπει να μείνουν μακριά από την κορυφαία στιγμή της Δημοκρατίας. Άρα, όχι, η αποχή δεν είναι επιλογή.

Ο απόλυτος “γαλάζιος” άρχων

Ποιες είναι όμως οι επιλογές που έχουμε ως ψηφοφόροι; Και κυρίως, ποιες είναι οι επιλογές για όσους θέτουν ως προτεραιότητα τη διακυβέρνηση της χώρας; Για παράδειγμα, η στάση Μητσοτάκη, αν και βαθιά αντιθεσμική, δεν παύει να είναι μία υπαρκτή επιλογή που λέει ότι η χώρα μπορεί να κυβερνηθεί μόνο από αυτοδύναμες και μονοκομματικές κυβερνήσεις, με τον επικεφαλής του κόμματος που θα κερδίσει τις εκλογές να λειτουργεί ως απόλυτος κυρίαρχος. Καμία λογοδοσία, κανένας έλεγχος, με μια κλειστή ομάδα συμβούλων να είναι οι μόνοι που ξέρουν τις πρωθυπουργικές σκέψεις.

Έτσι, χωρίς πρόγραμμα

Ο ΣΥΡΙΖΑ από την πλευρά του, είχε θέσει από την αρχή της προεκλογικής περιόδου το ζήτημα της “προοδευτικής διακυβέρνησης” η οποία, όσο βαδίζαμε προς την ημέρα των εκλογών, αποδείχθηκε ότι δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια θολή πρόταση, χωρίς πρόγραμμα και συμμάχους. Μάλιστα, τα συχνά φάουλ των στελεχών του και οι συνεχείς εναλλαγές μεταξύ συγκυβέρνησης μακράς πνοής, ψήφου ανοχής και κυβέρνησης ειδικού σκοπού, αντί να κάνουν την επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ περισσότερο δελεαστική για τους κεντροαριστερής ταυτότητας αναποφάσιστους, τελικά τους απομάκρυναν οριστικά.

Όσα δεν φτάνει η αλεπού...

Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς. Αν οι δημοσκοπήσεις έδειχναν το κόμμα πρώτο -έστω με μία μονάδα- τότε και ο Τσίπρας θα επέλεγε να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές, προκειμένου είτε να αποκτήσει αυτός την αυτοδυναμία είτε να αυξήσει τη δύναμη της κοινοβουλευτικής του ομάδας. Από την άλλη, ίσως να επέλεγε όντως τη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, από το βράδυ της πρώτης Κυριακής, με μοναδικό στόχο όμως τη μέχρι εξαφανίσεως φθορά του συμμάχου, θυμίζοντας την τύχη των ΑΝΕΛ.

Ένας “γάμος” από συμφέρον

Το ΠΑΣΟΚ, λοιπόν, καθ’ όλη την προεκλογική περίοδο παρουσιαζόταν ως η “πολύφερνη νύφη” όπου και οι δύο εκπρόσωποι του καχεκτικού δικομματισμού ήθελαν να “παντρευτούν” αλλά αυτή προσπαθούσε να αποφύγει τον “γάμο”. Η αλήθεια τελικά ήταν πολύ μακριά από αυτό το αφήγημα, παρά τις προσπάθειες να διατηρηθεί ως την τελευταία μέρα. Μητσοτάκης και Τσίπρας δεν ήθελαν τίποτα περισσότερο από το να ρίξουν την ευθύνη του αδιεξόδου στον Ανδρουλάκη επειδή είχε ξεκαθαρίσει ότι συνεργασία σημαίνει όροι και προϋποθέσεις.

Η προγραμματική αντεπίθεση

Μάλιστα ο ίδιος ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, όταν τον καλούσαν να πει με ποιον θα συνεργαστεί, περνούσε σε προγραμματική αντεπίθεση, έχοντας ως όπλο τις θέσεις που μια ομάδα ικανών ανθρώπων -με επικεφαλής τον Νίκο Χριστοδουλάκη και τον Ηλία Κικίλια-, μετά από δημόσια διαβούλευση, παρουσίασαν ως κυβερνητικό πρόγραμμα του κόμματος. Έτσι, κάθε φορά η απάντηση που δινόταν ήταν τόσο απλή αλλά και βαθιά θεσμική: θα δούμε τα εκλογικά αποτελέσματα και αν οι πολίτες έχουν δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στις θέσεις μας, τότε θα μπορεί να γίνει συζήτηση για όλα και για όλους.

Και τώρα, η ώρα της επιλογής

Σε λίγες ώρες θα κληθούμε να κάνουμε τις επιλογές μας. Θέλουμε μια ανεξέλεγκτη κυβέρνηση με έναν πρωθυπουργό που θα κάνει ό,τι θέλει; Είναι ρεαλιστική εναλλακτική επιλογή ένα κόμμα που ακόμα και τώρα δεν έχει ιδέα για το πως και το με ποιους θέλει να κυβερνήσει; Ή μήπως τελικά χρειάζεται ένα θεσμικό και πολιτικό big bang βασισμένο σε προγραμματικές συγκλήσεις και πρόσωπα που μπορούν να τις υπηρετήσουν; Αν πάλι αυτές οι τρεις εναλλακτικές δεν μας ικανοποιούν δεν έχουμε παρά να επιλέξουμε κάποιο από τα υπόλοιπα 33 ψηφοδέλτια.

Καλό βόλι!