Μπορούμε να καταστρέφουμε αλλά και να καλυτερεύουμε το περιβάλλον. Ας αναλογισθούμε βιολογικούς καθαρισμούς, ανακύκλωση και κομποστοποίηση απορριμμάτων, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, καθώς και πολλά δείγματα αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπου και φυσικού τοπίου, όπως πεζούλες ξερολιθιάς, παραδοσιακές καλλιέργειες, φυτοφράκτες, μονοπάτια, καλαίσθητους οικισμούς, προσεγμένα τεχνολογικά έργα.
Τα εξαίρετα τοπία πρέπει να διατηρούνται ανέπαφα. Όμως, το ποιοτικό «καθημερινό» τοπίο, σε οικισμούς ή στην ύπαιθρο, αφήνεται στο έλεος μικρών αυθαιρεσιών, όπως άθλιες κατασκευές, αλόγιστοι ορεινοί και παράκτιοι δρόμοι κ.α. Πάντως, με ορθούς κανόνες και τεχνολογία, πολλές δραστηριότητες, π.χ. κατοικίες, αιολικά πάρκα, τουριστικές εκμεταλλεύσεις μπορούν να ενταχθούν αρμονικά στο τοπίο.
Μάστιγα είναι η αυθαίρετη δόμηση. Ο χώρος καταλαμβάνεται από άσχημα κτίσματα, κακούς δρόμους, σκουπίδια. Πλήρης η αποτυχία περιορισμού των αυθαιρέτων, ενώ η κοινωνία ζητά από το κράτος διαδοχικές νομιμοποιήσεις. Πώς θα καλυφθεί η ακόρεστη ανάγκη για εξοχικά, εφόσον η ελκυστικότητα του ελληνικού τοπίου κάνει ντόπιους και ξένους να επιθυμούν κατοικία κοντά στην απέραντη ακτογραμμή ή γενικώς στην φύση; Εξ άλλου, ο αγροτικός χώρος ερημώνεται. Αφού εγκαταλείπεται ο τρόπος παραγωγής, η παγωμένη διατήρηση αγροτικού τοπίου είναι ουτοπική.
Πολλοί ειδικοί προτείνουν να καταργηθεί ολοσχερώς η εκτός σχεδίου δόμηση. Ταυτίζουν αδικαιολόγητα την παράνομη αυθαίρετη δόμηση με τη νόμιμη δόμηση εκτός οικισμών. Προκαλείται έτσι επιζήμια σύγχιση στην κοινή γνώμη. Αβάσιμος ο ισχυρισμός πως η απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης θα αναβαθμίσει το τοπίο, μάλλον ακριβώς το αντίθετο θα συμβεί.
Είναι αδύνατον ο σχεδιασμός να κανονίζει τί θα γίνει σε κάθε σημείο του χώρου. Κάλλιστα μπορούν να εντάσσονται σε αγροτικά και φυσικά τοπία καλαίσθητες κατοικίες, με αυστηρούς όρους και προδιαγραφές. Η εκτός σχεδίου δόμηση, με εξαίρεση κάποια νησιά ήδη υπέρμετρα κτισμένα όπου απαιτούνται ειδικοί κατά περίπτωση περιορισμοί, είναι ωφέλιμο να συνεχισθεί. Έχει μεγάλη δυνατότητα να διαμορφώνει ποιοτικότερα “καθημερινά” τοπία, να περιορίζει την ερήμωση αγροτικών εκτάσεων, να φροντίζει για φυτεύσεις, καθαριότητα και μικρή καλλιέργεια, να συντελεί σε αναζωογόνηση της αγροτικής δραστηριότητας, να μειώνει περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως τα πανταχού παρόντα σκουπίδια.
Πρέπει όμως να συνεπάγεται κόστος για τους ιδιοκτήτες. Να επιβαρύνονται με την συνολική δαπάνη επέκτασης των απαιτούμενων υποδομών, όπως δρόμοι και δίκτυα, ενδεχομένως δε και με πρόσθετα περιβαλλοντικά τέλη. Η ελάχιστη επιφάνεια οικοπέδου στα 4 στρέμματα, με αδόμητο το 95%, είναι αξιόλογη περιβαλλοντική ρύθμιση που πρέπει να παραμείνει και να εφαρμόζεται χωρίς παρεκκλίσεις. Η αυστηρή παρακολούθηση με σύγχρονες τεχνικές είναι εφικτή.
Όποιος έχει την οικονομική δυνατότητα, να μπορεί να κτίζει νόμιμα εκτός σχεδίου. Οι υπόλοιποι να περιορίζονται αυστηρά εντός ρυμοτομικών σχεδίων, τα οποία όμως, όταν αυξάνεται η ζήτηση, θα επεκτείνονται εγκαίρως επί αγροτικής γης. Βέβαια, υπάρχει ιδεολογική αντίρρηση, δεν ικανοποιείται η επιθυμία εξισωτισμού. Πολλοί θέλουν να απαγορευθεί η εκτός σχεδίου δόμηση επειδή, όταν ισχύει, μπορεί να κτίζει στην εξοχή μόνον όποιος έχει να πληρώσει, ενώ ο μη έχων περιορίζεται σε οικισμούς εντός σχεδίου. Επιθυμούν την οριζόντια απαγόρευση, επειδή οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί, όπως τα 4 στρέμματα, έχουν ταξικό χαρακτήρα. Είναι όμως αφελής η ψευδαίσθηση ότι ο σχεδιασμός μπορεί να εξαφανίζει ανισότητες και υπαρκτές κοινωνικές τάσεις. Τα αλλεπάλληλα κύματα αυθαιρέτων το αποδεικνύουν.
Πηγή: www.tanea.gr