Μεσογειακό φόρουμ: σπάσιμο αδιεξόδων;

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 20 Οκτ 2025

Εδώ και χρόνια (χρόνια πολλά,1995-Διαδικασία Βαρκελώνης) από τη θέση αυτή αλλά και μόλις πρόσφατα  στις 7 Οκτωβρίου είχαμε επιχειρηματολογήσει υπέρ της ανάληψης πρωτοβουλίας από την Ελλάδα για τη δημιουργία ενός  συνολικού συμπεριληπτικού πλαισίου/φόρουμ  συνεργασίας των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου ως μόνιμης δομής στη βάση του διεθνούς δικαίου (βλέπε Π.Κ. Ιωακειμίδης, «Πριν την επικίνδυνη στροφή των εξελίξεων», ΤΑ ΝΕΑ, 7 Οκτωβρίου 2025). Η πρόταση αυτή αγνοήθηκε για σημαντικό διάστημα από το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων. Στην τελευταία  όμως ομιλία του στη Βουλή για την εξωτερική πολιτική ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι «είναι στις προθέσεις μας το επόμενο διάστημα να καλέσουμε όλα τα παράκτια κράτη σε μια κοινή συνάντηση, σ’ ένα φόρουμ όπου θα μπορούσαμε να εξετάσουμε από κοινού όλα όσα μας απασχολούν. Η Ελλάδα δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από το να καθίσει στο τραπέζι και να υπερασπισθεί τις θέσεις της με σημείο αναφοράς το Δίκαιο της Θάλασσας». Είναι σημαντικό ότι τώρα καρποφορεί η πρόταση για τη σύσταση του περιφερειακού φόρουμ της Αν. Μεσογείου με ελληνική πρωτοβουλία σε μια προσπάθεια να αντιμετωπισθούν τα περίπλοκα και οξυνόμενα προβλήματα της περιοχής.

 Η ιδέα της  συνεργασίας των χωρών της Αν. Μεσογείου έχει υιοθετηθεί και υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ την είχε υποστηρίξει και είχε συμπεριληφθεί σχετική αναφορά στα συμπεράσματα του Συμβουλίου. Ενώ σταθερά υποστηρικτικός για τη σύγκληση Μεσογειακής διάσκεψης εμφανίζεται και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν. Υποστηρίζεται ενεργά ως φαίνεται και από τις ΗΠΑ. Έχει ενδιαφέρον ότι η ελληνική πρόταση συνέπεσε με την παρουσίαση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του Συμφώνου για τη Μεσόγειο (The Pact for the Mediterranean)  με την ενδεικτική αναφορά «Μια Θάλασσα, Ένα Σύμφωνο, Ένα Μέλλον».  Στόχος του Συμφώνου είναι να ενισχυθεί η γεωπολιτική παρουσία της Ένωσης στη Μεσόγειο αλλά και να αναδειχθεί η γεωπολιτική διάσταση της Μεσογείου μέσω της υποβοήθησης και της διαπεριφερειακής συνεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται δέσμη συγκεκριμένων τομέων δυνητικής συνεργασίας, από την εκπαίδευση έως τον ενεργειακό τομέα, το περιβάλλον, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κλπ.  Και βεβαίως ζητήματα όπως είναι η μετανάστευση, το οργανωμένο έγκλημα, τρομοκρατία, πολιτική προστασία και κάθε μορφής συγκρούσεις στην ευπαθή περιοχή με τη σύσταση σχετικού μηχανισμού επίλυσης τους.

Φυσικά το κορυφαίο θέμα που μπορεί και πρέπει να αντιμετωπισθεί στο πλαίσιο συνεργασίας των παράκτιων κρατών της Αν. Μεσογείου (Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος, Αίγυπτος, Λιβύη, Συρία ενδεχομένως) δεν είναι άλλο από τις οριοθετήσεις των θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης – ΑΟΖ) σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ο κίνδυνος βέβαια είναι η σύσταση του φόρουμ να σκοντάψει στο κυπριακό πρόβλημα. Η Τουρκία είχε στο παρελθόν επιμείνει ότι σ’ ένα τέτοιο σχήμα θα πρέπει να συμμετάσχει και το αυτοαποκαλούμενο, παράνομο  Τουρκοκυπριακό κράτος. Τη θέση αυτή απορρίπτει η Λευκωσία/Αθήνα. Ελπίζεται ότι αυτή τη φορά θα βρεθεί η δημιουργική φόρμουλα που θα επιτρέψει την  υλοποίηση του φόρουμ.  Ως ένα βήμα απεγκλωβισμού από κάποιες αδιέξοδες προσεγγίσεις του παρελθόντος (οριοθετήσεις, υπερβολική ενίσχυση εξοπλισμών,κ.λπ) και ευθυγράμμισης με τις τρέχουσες γεωπολιτικές και Ευρωπαϊκές εξελίξεις.

Επομένως κάλιο αργά....

Πηγή: www.tovima.gr