Όταν πριν 6 μήνες ο Ενρίκο Λέτα αναλάμβανε τα ηνία του Δημοκρατικού Κόμματος, η Δεξιά ( Λέγκα του Σαλβίνι, ανερχόμενοι ακροδεξιοί του Fratelli d’ Italia και η Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι) έμοιαζαν αήττητοι. Χτες βράδυ το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα πανηγύρισε μετά από επτά χρόνια ηττών, διαιρέσεων και εσωτερικών ερίδων μια καθαρή νίκη. Μιλάνο, Μπολόνια και Νάπολη εκλέγουν από τον πρώτο γύρο προοδευτικό Δήμαρχο , νίκη στον δεύτερο γύρο αναμένεται μετά βεβαιότητος στο Τορίνο ενώ πολλές είναι οι πιθανότητες και για την Ρώμη .
Ο ίδιος ο ηγέτης του PD ( Δημοκρατικό Κόμμα) επανέρχεται στην Βουλή κερδίζοντας την έδρα σε επαναληπτική εκλογή στην παραδοσιακά κόκκινη Σιένα. Ο Λέτα, πανεπιστημιακός δάσκαλος , πρωθυπουργός της Ιταλίας από το Απρίλιο του 2013 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2014 όταν εξωθήθηκε σε παραίτηση από τον υπερφίαλο Ματέο Ρέντσι, ιδρυτικό μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος, προερχόμενος απο την αριστερή πτέρυγα των Χριστιανοδημοκρατών και όχι απο το Κομμουνιστικό κόμμα ( PCI) , κλήθηκε με πρωτοφανή για τα ιταλικά δεδομένα πλειοψηφία στο Εθνικό Συμβούλιο του κόμματος( 860 υπέρ, 2 κατά, 4 αποχές) να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη επαναβεβαίωσης του προοδευτικού χαρακτήρα του κόμματος και στην συμμετοχή σε κυβέρνηση ουσιαστικά εθνικής ενότητας υπό τον Μάριο Ντράγκι.
Από διαφορετικές θέσεις - ο Ντράγκι από θέση υπεροχής, ο Λέτα επικεφαλής ενός κόμματος που καρκινοβατούσε- ουσιαστικά είχαν παρόμοιο ρόλο και συναφείς επιδιώξεις. Ο Λέτα με αξιοσημείωτη σταθερότητα υποστήριξε χωρίς αστερίσκους τον Ντράγκι σε τρεις άξονες : αντιμετώπιση της πανδημίας, μεταρρύθμιση της Ιταλικής Οικονομίας και ενίσχυση των πιο αδύναμων που πιέζονται από πανδημία και οικονομική κρίση. Στήριξε την συμμαχία με το περίεργο και αρχικά αλλοπρόσαλλο κόμμα των 5 Αστέρων και την γενίκευσε στις χτεσινές δημοτικές εκλογές.
Οι δηλώσεις του προχθές το βράδυ αποτυπώνουν την πραγματικότητα αλλά και αποτελούν οδικό χάρτη για τα μέλλοντα. Σταχυολογώ : « Επιστρέψαμε και επιστρέψαμε παντού». Και πράγματι η επιτυχία δεν περιορίζεται στις μεγάλες πόλεις, ούτε στα παλαιά προπύργια της Αριστερας , όπου και εκεί όμως την τελευταία άνυδρη επταετία είχε αμφισβητηθεί η κυριαρχία του PD. Χτες σε Βορά , Νότο και Κεντρική Ιταλία επιβεβαίωσε τον εθνικό πανιταλικό χαρακτήρα του κόμματος. Δικαιολογημένα αποφαίνεται ότι « Συντονιστήκαμε και πάλι στο μήκος κύματος της χώρας μας». Προσθέτει:«Η νίκη αυτή ενισχύει την Ιταλία , την Ευρώπη και την κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι». Με αυτό το τρίπτυχο πορεύτηκε ο Λέτα και δεν θέλει να αποκλίνει. Ο ευρωπαϊσμός του Ντράγκι ενίσχυσε το PD και τούμπαλιν.
Ενότητα, το κλειδί
«Η δεξιά επέλεξε λανθασμένη στρατηγική για την προεκλογική εκστρατεία της. Κέρδιζε μόνον όταν ο Μπερλουσκόνι μπορούσε να ενώσει τις διάφορες, ετερόκλητες συντηρητικές δυνάμεις της. Η σημερινή ψήφος αποδεικνύει ότι η προοδευτική παράταξη κερδίζει μόνον όταν διευρύνει τις συμμαχίες της». Η δήλωση σε αυτό το σημείο χρήζει ιδιαίτερης προσοχής . Η ενότητα είναι το κλειδί για την νίκη και για την δεξιά και για την προοδευτική παράταξη.
Ο Μπερλουσκόνι πλέον δεν μπορεί γιατί και οι προσωπικές και οι κομματικές του δυνάμεις έχουν περιοριστεί. Η Λέγκα , το αντισυστημικό κόμμα της Ακροδεξιάς ηττάται, και το εθνικιστικό μισoφασιστικό κόμμα Fratelli d’ Italia ενισχύεται πολύ λιγότερο του αναμενομένου. Μετά την Γερμανία και στην Ιταλία, η Ακροδεξιά λαχανιάζει. Ο Λέτα βλέπει ότι μια ευρεία συμμαχία της δεξιάς αλά Μπερλουσκόνι , με άλλον εκφραστή δεν είναι πλέον εφικτή . Τόσο ο Σαλβίνι , πόσο μάλλον οι Fratelli d Italia απωθούν τους μετριοπαθείς σκεπτόμενους συντηρητικούς ψηφοφόρους.
Ταυτοχρόνως απαραίτητη για την νίκη σε εθνικό επίπεδο θεωρεί την διεύρυνση των συμμαχιών της κεντροαριστεράς. Με το Κόμμα των 5 Αστέρων που αν και με μειωμένα ποσοστά μπορεί παρα ταύτα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο είτε στην κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι είτε αργότερα σε μια αμιγώς προοδευτική κυβέρνηση.Και με όποια άλλη κεντρώα μετριοπαθή δύναμη μπορεί να συμφωνήσει.
Στα αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος δεν καταγράφηκε δυναμική. Οι πληροφορίες λένε ότι πολλά στελέχη ετοιμάζονται να επιστρέψουν στο PD. Αυτή διαδρομή μετ’ επιστροφής στο μητρικό κόμμα δεν είναι καινούργια . Είναι στην κουλτούρα της Ιταλικής Αριστεράς που παρά τις διασπάσεις , αποχωρήσεις και τριβές άφηνε πάντα χώρο για διάλογο, συνεργασίες, ακόμα και επανενώσεις . Τέτοια ήταν η σχέση του PCI με την ομάδα στελεχών του πρώτης γραμμής που συσπειρώθηκαν γύρω από το Μανιφέστο, τέτοια ήταν η σχέση της Κεντροαριστεράς του PDS (Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς)και της Ελιάς με την Κομμουνιστική Επανίδρυση.
Άνεμος αλλαγής
Είναι , λοιπόν, λογικό να συγκεντρώσει γύρω του το PD τα απομεινάρια μιας ριζοσπαστικής Αριστεράς με μεγάλη Ιστορία στην Ιταλία που φαίνεται όμως να έκανε τον κύκλο της. Και στο τέλος της επινίκιας μεστής δήλωσης του, ο ηγέτης του PD έβαλε τον στόχο που 6 μήνες πριν θα φαινόταν ουτοπικός : Η Δεξιά μπορεί να ηττηθεί.
Προηγήθηκαν οι γερμανικές εθνικές εκλογές . Σε δυο μεγάλες χώρες, την πρώτη και την τρίτη οικονομία της ζώνης του ευρώ κάτι αλλάζει. Ένας αέρας αλλαγής φυσάει. Το που θα πάει , είναι ακόμα ασαφές. Σε κάθε περίπτωση θα φανεί στο μέλλον. Τίποτε δεν είναι σίγουρο.
Όμως κάτι επιτέλους κινείται προς την ορθή κατεύθυνση, δεν είναι πλέον μεμονωμένες εξαιρέσεις , μια στην Ελλάδα , μια στην Ιβιρική χερσόνησο . Τείνουν να αποτελέσουν αυτό που θα λέγαμε στο παρελθόν ρεύμα αλλαγής. Μιας αλλαγής όμως μετρημένης, μιας αλλαγής με σταθερότητα και σοβαρότητα. Δεν είναι καιρός μεγάλων ανατροπών, οι πολίτες δεν φαίνεται να σαγηνεύονται πλέον από τον ακροδεξιό αντισυστημισμό που είχε πέραση τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ενώ στέλνουν μήνυμα και στην ριζοσπαστική Αριστερά ότι μόνο μέσα σε ευρύτερες προοδευτικές συμπράξεις μπορεί να φανεί χρήσιμη.
Προφανώς όπως και στην Γερμανία έτσι και με την Ιταλία δεν υπάρχει ένας τυφλοσούρτης , μια συνταγή πανομοιότυπη για όλες τις χώρες, κάθε μια έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Όμως ένα γενικό πλαίσιο αχνοφαίνεται και νομίζω ότι ο Λέτα το προσδιόρισε επακριβώς: Αλλαγή με σταθερότητα και συνεχής διεύρυνση των συμμαχιών.