Μια απλή λύση για τους αποταμιευτές ομολόγων

Νίκος Χριστοδουλάκης 23 Μαρ 2012

Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους με το PSI, ήταν μια σημαντική και θετική εξέλιξη για τη σταθεροποίηση της οικονομίας, η οποία κατέστη αναπόφευκτη μετά τη δραματική αποτυχία της δημοσιονομικής και ειδικότερα της φορολογικής πολιτικής των τελευταίων ετών. Η αρχική ιδέα της συμμετοχής ιδιωτών, είχε προέλθει από τη Γερμανία, για να κάνει τις τράπεζες και τα επενδυτικά κεφάλαια να αποδεχθούν μέρος του κόστους προσαρμογής ως τίμημα για τη δική τους ευθύνη στην κρίση του 2008.

Σε καμιά περίπτωση όμως η συμμετοχή αυτή δεν είχε σχεδιαστεί για να τιμωρήσει είτε τα ασφαλιστικά ταμεία που επένδυαν στα ομόλογα της χώρας τους, ούτε πολύ περισσότερο τα φυσικά πρόσωπα που υπέθεσαν ότι βάζοντας μερικές αποταμιεύσεις τους σε δάνεια του Δημοσίου, θα ήταν εξίσου – αν όχι περισσότερο – ασφαλείς με το να τις έχουν σε καταθέσεις τραπεζών, τις οποίες εγγυάται το ελληνικό κράτος.

Μην ξεχνάμε επίσης ότι σε δύσκολες περιόδους ήταν οι εγχώριοι μικρο-αποταμιευτές, που έσπευδαν να δανείσουν το ελληνικό Δημόσιο. Του παρείχαν έτσι μια σωτήρια διέξοδο όταν οι πόρτες των ξένων τραπεζών ήταν κλειστές ή πανάκριβες για να δανείσουν την Ελλάδα. Οι μικροί αποταμιευτές ομολόγων, συνέδραμαν αποφασιστικά την ελληνική οικονομία όταν αντιμετώπιζε τις δανειακές κρίσεις το 1990, 1994, 1997, ακόμα και το 2003, όταν είχε συρρικνωθεί η ρευστότητα λόγω του Ιράκ.

Θα ήταν λοιπόν παράδοξο, οι μεν ευρωπαϊκές τράπεζες να ενισχύονται για να καλύψουν τις ζημιές από το ελληνικό «κούρεμα», ενώ οι μικροαποταμιευτές να αφήνονται στην τύχη τους. Η πολιτεία μπορεί να σκεφτεί πολλές λύσεις που δεν δημιουργούν νομικά προηγούμενα για τα μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια. Η πιο απλή λύση είναι η ζημία να αναπληρωθεί με ισόποσες φορολογικές πιστώσεις στους δικαιούχους, που εκτείνονται σε όση διάρκεια ήταν και τα ομόλογα. Άλλος τρόπος μπορεί να είναι η σταδιακή αναπλήρωση των «κουρεμένων» ομολόγων με έντοκα γραμμάτια, ή ακόμα και συνδυασμός των δύο μεθόδων.

Δεν μπορεί πάντως το ζήτημα να αφεθεί χωρίς λύση. Όταν μάλιστα λέγεται ότι το κράτος θα δώσει κίνητρα για τον επαναπατρισμό των καταθέσεων που έφυγαν στο εξωτερικό λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης, είναι δυνατόν να τιμωρεί όσους τις κράτησαν στη χώρα και τις εμπιστεύτηκαν μάλιστα στο ίδιο το κράτος; Πολύ δύσκολο να το εξηγήσει κανείς πολιτικά και οικονομικά.