Επειδή κυριότερο εργαλείο του αθλητή είναι το σώμα, ο χώρος του αθλητισμού είναι ευάλωτος στις σεξουαλικές κακοποιήσεις εκ μέρους των μεγαλύτερων και ισχυρότερων επί των ακόμη αδιαμόρφωτων ως προσωπικοτήτων, νεαρών αθλητών, των κοριτσιών ειδικότερα, που μπορούν να καταστούν θύματα των ισχυρότερων, κακόβουλων ψευτομεντόρων. Η ολυμπιονίκης  Μπεκατώρου μίλησε πρώτη για τη σεξουαλική κακοποίησή της και άνοιξε τον δρόμο για να μιλήσουν και τα άλλα θύματα. Τα ίδια μπορούν να συμβούν από στυγνούς, επιθετικούς και κακόβουλους εργοδότες που εκβιάζουν και πιέζουν για να κάνουν σεξ έναντι "καλής" επαγγελματικής θέσης, σε εργασιακούς χώρους π.χ. του ιδιωτικού τομέα, του modeling, της τηλεόρασης και της ηθοποιίας, των Σχολών στην εκπαίδευση, κ.ο.κ. Όλοι οι πολιτισμένοι και λογικοί άνθρωποι τάσσονται ρητά εναντίον του βιασμού και της σεξουαλικής κακοποίησης γυναικών, παιδιών, ομοφυλόφιλων ή ανδρών. Η κακοποίηση μπορεί να γίνει με μέσο όχι μόνο τη βία αλλά και τον εκβιασμό και την ψυχολογική πίεση από θέση ισχύος κι εξουσίας. Η γνώμη μου είναι πως στους χώρους του αθλητισμού, του θεάματος, των εταιρειών και της εργασίας γενικότερα, γίνονται πολλές ασχήμιες και ειδικότερα σεξουαλικές κακοποιήσεις και παρενοχλήσεις από τους ισχυρότερους, από αυτούς που προσφέρουν εργασία και επαγγελματική προώθηση, μερικές φορές με το αζημίωτο, δηλαδή με αντίτιμο το σεξ. Το να εκβιάζουν ή να πιέζουν οι εργοδότες, οι ισχυροί, οι σκηνοθέτες, οι προπονητές και οι εξουσιαστές γενικότερα, για να έχουν σεξ από τις γυναίκες είναι πλήρως απαράδεκτο, ανήθικο και αντιδεοντολογικό. Εκμεταλλεύονται έτσι την προνομιακή θέση ισχύος τους για να ασελγήσουν στις ελκυστικές γυναίκες, ενώ η σεξουαλική σχέση πρέπει να γίνεται με συναίνεση, κατόπιν αμοιβαίας επιθυμίας και συμφωνίας. Το όχι της γυναίκας πρέπει να εκλαμβάνεται ως όχι και να μην εκ-βιάζεται για να υποκύψει στο κατέχον την εξουσία αρσενικό. Βεβαίως υπάρχουν και γυναίκες που εκμεταλλεύονται συνειδητά το σεξ τους και το σώμα τους, για να αποκτήσουν προνόμια, χρήματα ή δουλειές από τους ισχυρούς άνδρες. Αλλά αυτό δεν αναιρεί τα προηγούμενα, δηλαδή πως η κακοποίηση και ο βιασμός δεν γίνονται με τίποτα αποδεκτοί, ούτε αναφορικά με τους ομοφυλόφιλους. Πρέπει όμως εκ παραλλήλου, χωρίς να αποδεχόμαστε με τίποτα τη σεξουαλική κακοποίηση, να προσέξουμε να μην υποκύπτουμε στις ουσιαστικά συντηρητικές, ενίοτε πουριτανικές, επιτακτικές, απόλυτες και δογματικά "κανονιστικές" επιταγές της "πολιτικής ορθότητας", οι οποίες καταλήγουν στην ηθική και ερωτική, εξισωτική ισοπέδωση.

Νομίζω, πάντως, πως θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί νομικώς τι αποτελεί σεξουαλική κακοποίηση, ώστε να το γνωρίζουν όλοι, άντρες, γυναίκες, ομοφυλόφιλοι, τρανς, κ.α. Αφού το φεμινιστικό κίνημα του #metoo ισχυροποιήθηκε διεθνώς και μάλιστα, απ ότι φαίνεται, έφθασε τελευταία και στην Ελλάδα, μέσω των σκανδάλων στον αθλητισμό και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, πρέπει να (επανα)προσδιοριστούν σήμερα τα όρια της σεξουαλικής κακοποίησης και του φλερτ, το τι είναι φλερτ, ερωτικό πλησίασμα με σκοπό το σεξ (που θα υπάρχει πάντοτε) και τι σεξουαλική κακοποίηση, τι είναι σεξουαλική παρενόχληση. Τι είναι προσπάθεια σαγήνευσης και ερωτικό φλερτ, και τι είναι σεξουαλική παρενόχληση. Τα όρια είναι μερικές φορές δυσδιάκριτα, ιδίως στους νέους ανθρώπους, για ποικίλους λόγους, κοινωνικούς, φυλετικούς (φύλου), πολιτιστικούς, λιβιδινικούς, μορφωτικούς, θρησκευτικούς, κ.α.

Τα πράγματα και οι ρόλοι έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια, έχουν επανατοποθετηθεί. Κατά συνέπεια οι (παραδοσιακοί και μη) αρσενικοί μερικές φορές έχουν αμηχανία ή άγνοια των ορίων τους και δεν ξέρουν πια πώς να φλερτάρουν, πώς να γοητεύσουν και να καταφέρουν ερωτικά ένα άλλο άτομο, ποια είναι τα σημερινά αποδεκτά όρια και κανόνες... Το ότι η βία και ο εκβιασμός λόγω ισχύος κι εξουσίας δεν είναι αποδεκτά είναι ολοφάνερο, αποτελούν σεξουαλική κακοποίηση. Σαφής είναι και ο κανόνας πως το όχι είναι όχι, και δεν κρύβει μέσα του το ναι. Ο βιασμός και η σεξουαλική κακοποίηση είναι ρητά καταδικαστέα. Τα όρια που δεν πρέπει να ξεπεραστούν στη χρήση των μέσων της σαγήνευσης και του φλερτ, δεν είναι όμως αποσαφηνισμένα σε όλα τα μυαλά, ιδίως των νεότερων (εντάσσονται εδώ και οι ετεροφυλόφιλοι και οι ομοφυλόφιλοι).

Οι ενδεδειγμένοι τρόποι σαγήνευσης περιορίζονται στο λεκτικό πεδίο; Πολύ δύσκολο... Ποια είναι λοιπόν τα όρια της απτικής απόπειρας (δια της αφής) του ενός να αποπλανήσει τον άλλον; Ως ποιο βαθμό μπορεί ο ένας (συνήθως ο άνδρας) να απλώσει το χέρι του στην άλλη(ο); Όπως γνωρίζουμε, παλαιότερα γινόντουσαν αποδεκτοί και πιο επιθετικοί τρόποι στα φλερτ. Οι παραδοσιακοί άντρες διαπαιδαγωγήθηκαν ως προς τις ερωτικές σχέσεις των δύο φύλων με πολύ προβληματικές, πατριαρχικές, φαλλοκρατικές και παραδοσιακές αρχές και αξίες... Κατόπιν βαθμιαία αυτές αναθεωρήθηκαν. Έως πού, έως ποιο βαθμό όμως; Μερικές φορές οι άντρες νοιώθουν σήμερα αποπροσανατολισμένοι και συγχυσμένοι, αρκετοί υιοθετούν παθητική έως αδρανή κι αδιάφορη στάση έναντι των γυναικών. Άλλοι είναι διστακτικοί, φοβισμένοι ή asexual, ομοφυλόφιλοι, trans ή κάτι άλλο, για λόγους εγγενείς στους ίδιους και όχι επειδή οι γυναίκες τους 

θέτουν όρια. Παρόμοια πράγματα ισχύουν για τις γυναίκες μετά τις αλλαγές και τον όχι και τόσο σαφή επαναπροσδιορισμό των ρόλων των φύλων. Γενικά μπορούμε να διαπιστώσουμε πως στη σύγχρονη, δυτική κοινωνία αυξήθηκαν οι αμφισεξουαλικές ή λεσβίες ή asexual. Άλλες γυναίκες υιοθετούν επιθετική συμπεριφορά. Με την αλλαγή, τη σύγχυση και την ανακατάταξη των ρόλων των φύλων στη σύγχρονη κοινωνία έχουν προκύψει διάφορες μεταβολές. Οι μεταβολές αυτές εξαρτώνται βέβαια από πολλούς παράγοντες, την απελευθέρωση των ηθών και της επιθυμίας, την αναγνώριση των σεξουαλικών ιδιαιτεροτήτων, τις κοινωνικές και οικονομικές μεταβολές, τις μεταβολές στην ψυχολογία και στην ερωτική συμπεριφορά των ανθρώπων οι οποίες επηρεάζονται από τις πολιτικοκοινωνικές αλλαγές, ακόμη και από την αλλοίωση του περιβάλλοντος και τη βιομηχανοποίηση της διατροφής, κ.λ.π. Αυτές οι αλλαγές είναι ζητήματα κοινωνικά, ιδεολογικά, σεξουαλικά, ερωτικά, βιολογικά, ορμονικά και φυσιολογίας και ταυτότητας φύλου, κ.τ.λ.

Νομίζω, δηλαδή, πως δεν αρκεί απλά να επαναλάβουμε και να επιβεβαιώσουμε όσα επιτάσσει ο ανθρωπισμός, η δικαιοσύνη και το δικαίωμα για κοινωνική ισότητα μεταξύ των φύλων, των σεξουαλικών ταυτοτήτων και των σεξουαλικών επιλογών. Η κατάσταση μεταξύ των φύλων έχει κάπως μπερδευτεί και χρειάζεται επανακαθορισμός των σχέσεών τους, ερωτικών, κοινωνικών, αλλά και ταυτότητας, δεδομένων των νέων ανθρωπίνων καταστάσεων, non binary gender και transgender (διεμφυλικών ατόμων), των διαφορετικών σήμερα ταυτοτήτων ή προσδιορισμών του – βιολογικού και κοινωνικού – φύλου και της σεξουαλικής δραστηριότητας. Ας μην ξεχνάμε πάντως πως σεξουαλικές κακοποιήσεις γίνονται και εναντίον παιδιών, ομοφυλόφιλων και trans ανθρώπων, και όχι μόνο εναντίον γυναικών.

-------------------------------------------

Ο Θόδωρος Σούμας είναι συγγραφέας και κριτικός κινηματογράφου.