Ουρανός χωρίς content

Παναγής Παναγιωτόπουλος 18 Μαϊ 2025

Δεν θα σταθώ στην εμπορική εργαλειοποίηση της Ακρόπολης -υπαρκτή, δόλια και πολύ ενοχλητική- μεταξύ των άλλων γιατί δεν θέλω, σε αυτό το σημείο να ασκήσω κριτική στην νέα ριζοσπαστική αρχαιολατρεία της Αριστεράς που φτάνει πλέον σε σημείο θρησκευτικού ζηλωτισμού- ή τον προσποιείται.

Εξ άλλου, πράγματι, οτιδήποτε πετάει πέριξ του Βράχου μπορεί να εντεθεί στο ίδιο μακρινό πλάνο με το μνημείο.

Η κριτική πρέπει περισσότερο να στραφεί στο φιλελεύθερο καπιταλιστικό- δημιουργικό ήθος.

Είναι η ίδια η πόλη που εποικίζεται από το διαφημιστικό πολιτισμικό υπόδειγμα που προκαλεί, σε εμένα τουλάχιστον, αγωνία και άγχος.

Αν δηλαδή δεν υπήρχε η Ακρόπολη, δεν θα μας ενοχλούσε που στον ουρανό μας γίνεται η άτυπη προβολή τσαρουχιών, σανδαλιών, αθλητικών υποδημάτων και αύριο μπλουζακίων, γαστρονομικών φαγητών, πολιτικών δοξασιών ή "αγνών" καλλιτεχνικών παρεμβάσεων;

Μα δεν είναι ούτε καν η πόλη με τους συμβατικούς της όγκους και τις χρήσεις που εποικίζεται εδώ. Είναι πιο βαθύ, ή καλύτερα, πιο ψηλό. Γιατί αυτό που θίγεται είναι η εκκοσμικευμένη, μικρή μεταφυσική του ουρανού.

Ο ουρανός πάνω από την πόλη είναι που πρέπει να ιεροποιηθεί ως άδειος, ως μακρινός και ως αυτός που προβάλει εμάς πάνω στην πολύφωτη πόλη. Γι αυτό και η λειτουργεία των drones είναι μια γοητευτική οπτική επανάσταση, ειδικά όταν δείχνουν τις πόλεις τη νύχτα από ψηλά, γιατί μεταφέρουν το βλέμμα μας πάνω από εμάς και μας επιτρέπουν να νοηματοδοτήσουμε, εμείς τον εαυτό μας στην πόλη, από το σημείο του κενού ουρανού. Ονειρευόμαστε ότι πετάμε, ότι είμαστε εκεί πάνω και μας βλέπουμε και "να που συμβαίνει..." Όμως για να λειτουργήσει αυτό το ονειρικό-ξύπνιο παίγνιο, ο ουρανός οφείλει να μην έχει content.

Και το βλέμμα μας οφείλει να δυσκολεύεται να διακρίνει κάτι όταν στρέφεται ψηλά, κάνοντας την άσκηση του απείρου - δηλαδή του ονείρου και του α-φάνταστου.

Τούτο δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει η στιγμιαία και παιγνιώδης ανατροπή, το σημάδι της δικής μας πτητικής ικανότητας. Τα μαχητικά που περνούν στην παρέλαση και τα πυροτεχνήματα είναι τέτοιες στιγμές-τελείως διαφορετικής υφής και λειτουργίας φυσικά.

Μα αυτό δεν είναι η μετατροπή της νυχτερινής μας χάωσης σε πλατφόρμα θεάσεων και νοηματοδοτήσεων μέσα από συστηματικά οργανωμένα οπτικά simulacres και άλλα φαντάσματα.

Έχουμε λατρέψει, και ας μην το ομολογούμε, την αστική πυκνότητα, την εικονολογική της υπερφόρτωση, την ασφυξία των σημείων στο έδαφος και, όσο πιο ψηλά και χτισμένα γίνεται πάνω απ' αυτόν, υπό τον όρο μιας έναστρης σκόνης, μιας βουβής νύχτας, και το καλοκαίρι, γλυκιάς κενότητας και υπονομευμένης σκοτεινιάς.

Υπό τον όρο του κενού από πάνω. Εκεί ο καθείς θα φαντάζεται τον δικό του Θεό ή το διαστελλόμενο σύμπαν, ή το τίποτα, Χωρίς όμως εμπορική ή πολιτική βοήθεια ή ένδειξη. Ωμά και κοσμολογικά.

(Για την εμπορική οικειοποίηση των δημοσίων χώρων στην πόλη θα πρέπει κάποτε να ανοίξουμε ένα μεγάλο κεφάλαιο διαμαρτυρίας: από την μικρή παραβατικότητα και petite αλαζονεία των τραπεζοκαθισμάτων της Αγίας Εστίασης, μέχρι την άνευ κόστους κατάληψη του πεζοδρομίου από την επικερδή ψευδο-ελευθερία των πατινιών και την ολική μετατροπή λεωφορείων και τρόλειο σε κινούμενη διαφήμηση, περνώντας από την δυναστική αισθητική επιβολή των γιγαντικών murals κλπ )