Γιατί σήμερα όλοι κοιτούν να τοποθετηθούν στο πολιτικό κέντρο;

Ευάγγελος Αλεξανδρής 05 Απρ 2022

Κατ'αρχάς, τι είναι λοιπόν το Μεγάλο Κέντρο; Δεν είναι ούτε γεωγραφικός, ούτε ιδεολογικός, ούτε ιδεατός τόπος ένωσης αντιθέτων, είναι απλώς δημοσιογραφική απλοποίηση για να κατανοεί ο αναγνώστης κάποια πονηρά παιχνίδια που γίνονται ανάμεσα στις παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες, της δεξιάς και αριστεράς, (όπως αυτή διαμορφώθηκε στο πρώτο μετεπαναστατικό Γαλλικό Κοινοβούλιο) για να δημιουργηθούν κυβερνητικές συμμαχίες.

Αλλά στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς της παγκοσμιοποίησης, που όλα είναι ρευστά και δεν υπάρχουν σταθερές αναφοράς, τι είναι αριστερό και τι δεξιό;

Με τι καταπιάνεται η σημερινή αριστερά παράταξη; Με ταξικούς αγώνες, διεκδικήσεις αύξησης κρατικών δαπανών, δημοσίου τομέα, ζητά νομισματική κυριαρχία για να κόβει φτηνό χρήμα ανεξέλεγκτα, λέει όχι στις αγορές των μονοπωλίων, όχι στις πολυεθνικές, θέλει δασμούς και φόρους παντού και μείωση των εισαγωγών, θέλει εθνικοποιήσεις της παραγωγής και περιουσίας, προσφέρει επιδοτήσεις σε όλους και πρόωρες συντάξεις, προσλήψεις στο δημόσιο... πάντα ευδιάθετη να καλλιεργεί λεφτόδεντρα, να δημιουργεί υπερμεγέθη ελλείμματα, εύκολους δανεισμούς που δεν μπορεί να αποπληρώσει ποτέ και προκαλεί με τις υποσχέσεις "όλα για όλους" λαϊκισμούς παρασιτικής κρατικής επιβίωσης.

Η δεξιά από την άλλη συντηρεί ένα κράτος βασισμένο σε εθνικιστικά ιδεώδη ανωτερότητας της φυλής, με σαφή πλουτοκρατική διαστρωμάτωση μεταπρατικού προσανατολισμού, παράδοση στο εμπόριο, στη συναλλαγή, χωρίς παραγωγή, εξαρτημένη σαν δορυφόρος μεγάλων δυνάμεων, τοποτηρητών της μικρής αυτής πολύτιμης γεωστρατηγικά τοποθετημένης χώρας ανάμεσα σε τρεις ηπείρους, με το βαρύ πολιτισμικό παρελθόν της ελληνικής γλώσσας. Εφορμά με σημαίες και εμβατήρια σε κάθε ευκαιρία για να αποκοιμήσει τον πολίτη, να τον διατηρήσει στην κατάσταση του υπηκόου, πιστού σκλάβου στα εθνικά ιδεώδη, δηλαδή στην κυριαρχία της αριστοκρατίας του πλούτου που κυβερνά τον κρατικό μηχανισμό, τους μισθωτούς του δημοσίου τομέα, τους πιο παρασιτικούς και άχρηστους γενικά γραφειοκράτες.

Ανάμεσα στις δυο αυτές ξεπερασμένες ιδεοληψίες της δογματικής ταξικής αριστεράς υπέρ των φτωχών και την κυριαρχία της ναφταλίνης και φορμαλίνης εθνικιστών, υπάρχει τόπος σήμερα για να οικοδομηθεί μια φιλελεύθερη - δημοκρατική πολιτική προσφορά ιδεών σε πρακτική μορφή προτάσεων αναδιοργάνωσης της πολιτείας, με επίκεντρο τον πολίτη. Να πάψει επιτέλους να υπάρχει προλετάριος από τη μια και γραφειοκράτης από την άλλη σε διαρκή αψιμαχία για το κουτάλι της εξουσίας υπό την καθοδήγηση πάντα μιας αριστοκρατίας, αριστερής ή δεξιάς αδιάφορο.

Ο δημοκρατικός φιλελευθερισμός να μπορεί να κρατά κεφάλι στην αντιπαράθεση με ολοκληρωτικές ιδεολογίες και κράτη του αυταχισμού, να ορίζει διεθνή διπλωματική ατζέντα με διαπραγματευτική ικανότητα το διεθνές δίκαιο, αποτέλεσμα των ιστορικών αγώνων του δημοκρατικού φιλελευθερισμού παγκοσμίως και στο οποίο η Ελλάδα οφείλει την ανεξαρτησία της. Οι δημοκράτες φιλελεύθεροι αποκηρύσσουμε κάθε μορφής βία στην ανθρώπινη συμβίωση, με απόλυτη βεβαιότητα κατά του πολέμου.

Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι εχθρός κανενός, είναι μια μεγάλη ευκαιρία για προστασία της ανθρωπότητας σε έναν πλανήτη υγιή και ασφαλή, προστατευμένη συμβίωση στο όνομα της επιστημονικής προσέγγισης στα προβλήματα και στην ορθολογική τους λύση για πιο δίκαιη επιβίωση της ανθρωπότητας με τις λιγότερες δυνατές τριβές, αντιπαλότητες, αντιμαχίες και συρράξεις συμφερόντων. Ούτε η δεξιά, ούτε η αριστερά παραδοσιακή κουλτούρα μπορούν να το κάνουν!

Εμείς οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεν πιστεύουμε ούτε στην υπεροχή του ατόμου έναντι του συλλογικού, ούτε στο αντίθετό του ως πολικότητες υπεροχής και υποταγής. Πιστεύουμε ότι η ελευθερία του ατόμου - του κάθε ατόμου - σημαίνει να διευρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο το σύνολο των πραγμάτων που μπορεί να κάνει, ανεξάρτητα από την προηγούμενη κατάστασή του, να έχει ίδιες ευκαιρίες στη ζωή του με τον καθένα.

Επίσης πιστεύουμε πως η πρόοδος μιας κοινωνίας στην ελευθερία μετριέται από το πόσοι άνθρωποι έχουν ένα ευρύτερο φάσμα συγκεκριμένων επιλογών από ό,τι είχαν στο παρελθόν. Διευρύνουμε διαρκώς το φάσμα των ατομικών ελευθεριών έχοντας υπόψη το δημόσιο συμφέρον, την αλληλουχία ανάμεσα στη διπολική σύγκρουση μεταξύ της έμφασης στην ανάπτυξη και της αναδιανομής του εισοδήματος. Το πρόβλημα αυτό σήμερα σε καιρούς υπερτεχνολογίας και δυνατότητας υπερπαραγωγής αγαθών και υπηρεσιών από την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, όπου θα εργάζονται τα ρομπότ και ο άνθρωπος θα διαθέτει ολοένα περισσότερο ελεύθερο χρόνο από την καταναγκαστική εργασία, επιλύεται με τον πιο αποτελεσματικό συνδυασμό αύξησης του εισοδήματος και ανακατανομής ευκαιριών εξέλισης σε τομείς που σήμερα θεωρούνται κορεσμένοι ή και περιθωριακοί, όπως κουλτούρα, τέχνες, αλληλεγγύη, έρευνα, κάθε μορφή κοινωνικής προσφοράς που δεν θα συνδέεται με οικονομικό μέγεθος στην αγορά.

Υπάρχει πλέον η δυνατότητα να αποσυνδεθεί το "δια βίου επάγγελμα" από την οικονομική θέσπιση της κοινωνίας.

Δεν είναι αφηρημένες έννοιες ή πολιτικής φιλοσοφίας. Στον δυτικό κόσμο, μετά από δεκαετίες συνδικαλιστικών και λεγόμενων «αριστερών» συζητήσεων, η κοινωνική κινητικότητα παραμένει από τις χαμηλότερες στον δυτικό κόσμο (Πηγή: Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ). Η κοινωνική κινητικότητα δεν διεγείρεται με τον περιορισμό της στη στατική αναδιανομή του εισοδήματος, με επιδόματα ανεργίας και εισοδήματα πείνας, αλλά με την εφαρμογή μιας δυναμικής ανακατανομής ευκαιριών και, λίγο αργότερα, με τη ισχυροποίηση της κοινωνίας των κινήτρων για επιλογή κοινωνικής εργασίας βάσει αξίας. Με μια λέξη, αξιοκρατία, σε αυτή τη χώρα που απαγορεύτηκε για δεκαετίες τόσο από την αριστερά όσο και από τη δεξιά και είναι η κύρια αιτία των πτωχεύσεων παντού, σε όλες τις παραμέτρους.

Η φιλελεύθερη-δημοκρατική πολιτική προσφορά είναι πραγματικά πεπεισμένη ότι η αγορά εξακολουθεί να είναι ο καλύτερος μηχανισμός κατανομής πόρων που έχει βιώσει ποτέ ο άνθρωπος. Αλλά με δύο θεμελιώδεις επιφυλάξεις: η αγορά δεν υπάρχει στη φύση, είναι ένας κοινωνικός θεσμός, μια ανθρώπινη εφεύρεση που πρέπει να οικοδομείται και να συντηρείται συνεχώς με διορθώσεις. Από την οντολογική του ουσία είναι το αντίθετο του βιολογικού «νόμου του ισχυρότερου» της ζούγκλας, αλλά είναι όργανο οικονομικής δημοκρατίας και διεύρυνσης ευκαιριών για επιχειρήσεις και καταναλωτές.

Δεύτερον, η αγορά δεν είναι θρησκεία. Είναι ατελής, παραμορφωτική στην αυθόρμητη εξέλιξή της, προκαλεί υπερσυγκέντρωση εξουσίας του πλούτου, με την έννοια ότι δεν είναι λίγα τα πλαίσια αντιφάσεων στα οποία αποτυγχάνει και τα οποία επομένως πρέπει να αντικατασταθούν από αποτελεσματική δημόσια δράση, την υπεύθυνη οραματισμένη Πολιτική με επιστημονικά κριτήρια διαβούλευσης της πολιτείας κι όχι πια με αναμετρήσεις αντίπαλων οπαδών κομματικών ποιμνίων πίσω από ηγεμόνες ποιμένες.

Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεν επιδιώκουμε την εύκολη συναίνεση του πιασάρικου συνθήματος, αλλά καλλιεργούμε την αδιάκριτη γοητεία του συλλογισμού. Υπάρχει μέγιστο δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα, έχουμε αντιστροφή της κοινωνικής πυραμίδας, λίγοι εργάζονται για να παράγουν πλούτο και πολλοί είναι συνταξιούχοι που τον καταναλώνουν. Σε μια τέτοια σχέση διαρκούς προοπτικής πτώχευσης, η χώρα έχει μόνο έναν δρόμο μπροστά: σταδιακή αλλά σταθερή αύξηση της αναλογίας μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων, ενεργώντας σε τρία μέτωπα: σταθεροποίηση του συνταξιοδοτικού συστήματος, αποφυγή της διαδοχής λαϊκιστικών μεταρρυθμίσεων που κυνηγούν τις ψήφους των ηλικιωμένων 50-60 ετών. Πολιτικές για την αύξηση της προσφοράς εργασίας, ενεργώντας κυρίως στα κίνητρα των νέων και των γυναικών και δημιουργώντας ένα σύστημα δια βίου κατάρτισης. Πολιτικές για τη στήριξη της ζήτησης, κυρίως μέσω της μείωσης του κόστους εργασίας και αναδιάταξη στον παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας με υψηλότερη υπεραξία παραγωγής, λόγω υψηλής κατάρτισης, έρευνας, καινοτομίας, διεπικοινωνίας.

Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να παγιδευτούμε από τη γοητεία των ολιγαρχιών ή των αυταρχικών καθεστώτων, είτε είναι Ρώσοι, Κουβανοί, Τούρκοι ή Κινέζοι. Πιστεύουμε ειλικρινά ότι η χειρότερη από τις δημοκρατίες είναι πάντα προτιμότερη από την καλύτερη των μη δημοκρατιών. Θα μπορούσε, ίσως, να φαίνεται πλεοναστικό πριν από μερικές εβδομάδες. Αλλά αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία μάς δείχνει ότι οι δύο κυρίαρχες πολιτικές προσφορές ο δυτικός φιλελευθερισμός κι ο ανατολίτικος ολοκληρωτισμός, βρίσκονται διαρκώς σε σύγκρουση κι εμείς παίρνουμε ξεκάθαρα θέση υπέρ της αυτοδιάθεσης των λαών να διαλέγουν οι ίδιοι πού θέλουν να ανήκουν χωρίς να φοβούνται, χωρίς να εξαρτάται η τύχη τους από τον απειλητικό εισβολέα γείτονα.

Τα τελευταία μεταπολιτευτικά χρόνια στην Ελλάδα κυλίσαμε γρήγορα από τον κρατικό συντηρητισμό της δεξιάς στον ταξικό λαϊκισμό της αριστεράς. Αυτός ο διπολισμός επέφερε προπαγανδιστική έξαρση του πολιτικού λόγου σε επίπεδο σλόγκαν υποσχέσεων προς αφελείς ψηφοφόρους, άσχετους κι αδιάφορους για την πολιτική, υποταγμένους στη μια ή στην άλλη ομάδα συμφερόντων για καθαρά ιδεοληπτικούς λόγους, χωρίς καμιά συνείδηση της τύχης της χώρας στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Λέμε όχι στον εύθραυστο διπολισμό των αντιμαχόμενων σλόγκαν και ναι στην (επαν)οικοδόμηση μιας πολιτικής κουλτούρας και στην απαραίτητη παιδεία, εκπαίδευση των πολιτών στη χρήση της δημοκρατίας με αυτοοργάνωση λαϊκών συνελεύσεων παντού, σε ομοσπονδιακού τύπου εξουσίες, όπου οι αποφάσεις πρώτα λαμβάνονται κοντά στον πολίτη επειδή τον αφορούν άμεσα και μετά γίνονται αντικείμενο αποφάσεων ανώτερων επιτελικών οργάνων διακυβέρνησης. Ποτέ το αντίστροφο, ποτέ δεν επιβάλουμε από το κέντρο στην περιφέρεια αυταρχισμούς ηγεσίας.

Ο αθηνοκεντρισμός της εξουσίας στην Ελλάδα αποτελεί ένα τέρας που καταβροχθίζει τους Έλληνες στο όνομα του κεντρικού, επιτελικού κράτους. Επείγει η παραγωγή μιας νέας δημοκρατικής άρχουσας τάξης από τα κάτω, από τις λαϊκές ανοιχτές συνελεύσεις, αντάξια του ονόματος και στην κουλτούρα.

Εμείς οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε παρά μόνο τις αλυσίδες του αποτυχημένου συντηρητικού, ιδεοληπτικού, παραδοσιακού διπολισμού δεξιάς κι αριστεράς. Αλλά έχουμε να κερδίσουμε μια ζωντανή, εύρωστη, υγιή χώρα σε μια Ευρώπη ισχυρή, δίκαιη, φάρο της παγκόσμιας αλληλεγγύης και διαπολιτισμού.