Η αντικατάσταση Πατούλη με Χαρδαλιά

Σίμος Ανδρονίδης 09 Αυγ 2023

Η Νέα Δημοκρατία και προσωπικά ο πρόεδρος του κόμματος και πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, πριν από λίγες ημέρες, έλαβαν μία δύσκολη απόφαση, αίροντας την υποστήριξης τους προς το πρόσωπο του νυν Περιφερειάρχη Αττικής Γιώργο Πατούλη, μετά το ηθική τάξεως ζήτημα[1] το οποίο ανέκυψε, επιλέγοντας αντ’ αυτού, να υποστηρίξουν για την θέση του Περιφερειάρχη τον νυν υφυπουργό Άμυνας Νίκο Χαρδαλιά.

Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως έχουμε να κάνουμε ουσιαστικά με μία δύσκολη αλλαγή αρχικής απόφασης, καθότι η Νέα Δημοκρατία είχε ήδη ανακοινώσει τα πρόσωπα που θα στηρίξει για τις Περιφέρειες της χώρας με το όνομα του Γιώργου Πατούλη να είναι μεταξύ των επιλεχθέντων προσώπων.

Πέραν αυτού, η αλλαγή της αρχικής απόφασης, καθίστατο δύσκολη, και λόγω του ό,τι ο Γιώργος Πατούλης[2] διατηρούσε αρκετές πιθανότητες για την επανεκλογή του, έχοντας να επιδείξει έργο σε αρκετούς τομείς αρμοδιότητας της Περιφέρειας, συμβάλλοντας στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του ‘πρώτου κύματος’ της πανδημικής κρίσης την άνοιξη του 2020, στην διαμόρφωση μίας εναλλακτικής κουλτούρας ως προς την διαχείριση των απορριμμάτων, στην επιτυχημένη υλοποίηση mega projects (βλέπε το γήπεδο της ποδοσφαιρικής ομάδας της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια), που μπορούν να αλλάξουν την εικόνα μίας περιοχής.

Και, στην διαπραγμάτευση, για λογαριασμό Δήμων του Λεκανοπεδίου της Αττικής, με τους αρμόδιους ευρωπαϊκούς φορείς, με στόχο την προσέλκυση κονδυλίων για την πραγματοποίηση έργων ανάπλασης.

Ποιοι μπορεί να είναι όμως οι λόγοι που ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η ηγετική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας αποφάσισαν να υποστηρίξουν τελικά την υποψηφιότητα του Νίκου Χαρδαλιά, ο οποίος επιστρέφει δυναμικά στο πολιτικό προσκήνιο για πρώτη ίσως φοράς με τέτοιον τρόπο μετά το 2021-2021, όταν και ενεπλάκη με την πολιτική διαχείριση της πανδημίας και δευτερευόντως, με το έργο αναβάθμισης της Πολιτικής Προστασίας; Ο πρώτος παράγοντας άπτεται της προϊούσας αυτοδιοικητικής εμπειρίας που διαθέτει ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας.

 Ή αλλιώς, διαφορετικά ειπωμένο, του ισχυρού αυτοδιοικητικού προφίλ που διαθέτει, εφόσον υπήρξε επί αρκετά έτη δήμαρχος Βύρωνα και εκλεγμένος περιφερειακός σύμβουλος Αττικής, έχοντας διατελέσει παράλληλα και Γενικός Γραμματέας στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.

Και, το πλέον ενδεικτικό στοιχείο είναι το γεγονός πως αυτό το αυτοδιοικητικό προφίλ δεν ήρθη σχεδόν καθόλου την τελευταία τετραετία (2019-2023), παρά το γεγονός πως αξιοποιήθηκε από τον πρωθυπουργό σε καίριες θέσεις, καλούμενος να διαχειριστεί τόσο μία υγειονομική κρίση με πολλαπλές κοινωνικές και όχι μόνο, προεκτάσεις, όσο και μία σύντομης διάρκειας ‘μεγα-κρίση’ το καλοκαίρι του 2021, όταν οι φωτιές σε Αττική και σε Εύβοια δοκίμαζαν διαρκώς τις συναισθηματικές αντοχές του ιδίου και άλλων μελών της κυβέρνησης, καθώς και τις διαχειριστικές τους ικανότητες.[3]

Ήταν την άνοιξη του 2020 που απέκτησε το προσωνύμιο ‘Nick Hard,’[4] λόγω της ανθεκτικότητας του, του σθένους με το οποίο υποστήριζε τις αποφάσεις που λάμβανε, της αυστηρής προσήλωσης του στο διαχειριστικό-συντονιστικό-επιτελικό σκέλος, ώστε οι επιστήμονες, μεταξύ αυτών και ο Σωτήρης Τσιόδρας, να μπορέσουν να κινηθούν απρόσκοπτα και χωρίς περιορισμούς. Ο δεύτερος παράγοντας που εντοπίζουμε δεν αποκλίνει από τις ως άνω αναφορές μας.

Ως προς αυτό, ο Νίκος Χαρδαλιάς επελέγη για την θέση του υποψήφιου Περιφερειάρχη Αττικής, λόγω των θετικών αποτελεσμάτων που επέδειξε ως αρμόδιος για την διαχείριση της πανδημίας και των lockdown, στο εγκάρσιο σημείο όπου κατάφερε να αναδείξει εκείνη την περίοδο, κάποιες από τις ‘αρετές’ του επιτελικού κράτους που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται μετά την εκλογική επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας στις βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019.

 Λόγω της θετικής συνεισφοράς του στην οργάνωση της εμβολιαστικής εκστρατείας, εκεί όπου δεν δίστασε να τεθεί εκούσια σε δεύτερο πλάνο, προκειμένου να αναλάβουν πρωτοβουλίες επιστήμονες (γιατροί) και άλλοι πολιτικοί.

Της συμβολής του στην ανασυγκρότηση και αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας που επί θητείας του από υπηρεσία αναντίστοιχη των πολλαπλών προκλήσεων, μετατράπηκε σε οιονεί αυτόνομη δομή με συντονιστικό και στρατηγικό χαρακτήρα, όντας η αιχμή του επιτελικού κράτους στην αντιμετώπιση κρίσεων. Για τα παραπάνω, θεωρήθηκε πως ‘αφού τα κατάφερε σε αυτά τα πεδία, γιατί να μην δοκιμαστεί και να μην τα καταφέρει και στην Περιφέρεια Αττικής;’

Ο τρίτος παράγοντας έχει να κάνει με το ό,τι με την επιλογή του Νίκου Χαρδαλιά ο πρωθυπουργός μπορεί να καταδείξει πειστικά πως τάσσεται υπέρ ενός νέου και καθαυτό υβριδικού μοντέλου σχετικά με τα πρόσωπα που θα κληθούν να υπηρετήσουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο;

Σημαίνει πως ένα επιλεγόμενο πρόσωπο για μία τέτοια σημαντική θέση όπως αυτή του Περιφερειάρχη Αττικής[5] πρέπει να έχει και το απαραίτητο αυτοδιοικητικό προφίλ και παραστάσεις, αλλά και ικανότητες που έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα της καθημερινής ενασχόλησης του με δύσκολα και σύνθετα πεδία που άπτονται των λειτουργιών του κεντρικού κράτους.

Και, ένας τέταρτος παράγοντας που συνετέλεσε στην επιλογή του, είναι το ό,τι έχει αποδειχθεί ικανός στην διαχείριση πολυπληθούς ανθρώπινου δυναμικού, κερδίζοντας κάθε φορά το καλύτερο δυνατό από συνεργάτες και υπαλλήλους. Από την στιγμή που προκρίθηκε η αντικατάσταση Πατούλη, η υποψηφιότητα του Νίκου Χαρδαλιά, είναι η πιο κατάλληλη.

 

[1] Πιο συγκεκριμένα, ο Περιφερειάρχης Αττικής και πρώην δήμαρχος του Αμαρουσίου, απαθανατίστηκε να χορεύει σε εκδήλωση στο Ζάππειο, σε μία περίοδο όπου μαίνονταν μεγάλες πυρκαγιές σε περιοχές της Αττικής. Υπό αυτό το πρίσμα, στον Γιώργο Πατούλη καταλογίστηκε, όχι μόνο η έλλειψη συναισθηματικής και πολιτικής κατανόησης της κατάστασης ως ‘έχει,’ αλλά, και έλλειψη ηγεσίας και ηγετικής πυγμής, καθότι θα έπρεπε, ακόμη και αν δεν βρίσκονταν στους χώρους εκδήλωσης των πυρκαγιών, να καθοδηγεί τους αρμόδιους υπαλλήλους και τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας, φροντίζοντας για την καλύτερη δυνατή συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων, της Πυροσβεστικής και της Περιφέρειας. Όπως τονίζει σχετικά με την έννοια της ευθύνης που εδώ μπορεί να είναι πολιτική-διοικητική (ο παραιτηθείς υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νότης Μηταράκης είχε άλλου τύπου ευθύνες, αφενός μεν λόγω του ότι ως υπουργός διέθετε περισσότερες και κυρίως πιο σημαντικές αρμοδιότητες από ό,τι ο Περιφερειάρχης, και, αφετέρου δε, λόγω του ότι έχει την δυνατότητα λήψης αποφάσεων που μπορεί να επηρεάσουν αισθητά και σημαντικά περισσότερους πολίτες από ό,τι οι αποφάσεις του Περιφερειάρχη οι οποίες βέβαια δεν στερούνται σημασίας), η Κορίν Πελλυσόν, αναφερόμενο στο έργο του Γάλλου φιλοσόφου Εμμανουήλ Λεβινάς, «το υποκείμενο ορίζεται από την ευθύνη, που δεν δηλώνει μια υποχρέωση ούτε την υπακοή σε έναν έξωθεν κανόνα αλλά μια υπαγόρευση προερχόμενη από τον άλλον η οποία με θίγει, με μετατοπίζει, αλλάζει την αυτοσχεσία μου». Την κρίσιμη στιγμή δηλαδή, ο Γιώργος Πατούλης ως αρμόδιος ‘άρχων’  που βρίσκονταν σε έναν άλλο χώρο και σε ένα άλλο mood, έχοντας, σαφώς προσωρινά, ‘διαγράψει’ από το μυαλό του τις πυρκαγιές, δεν προσδιορίστηκε από την «ευθύνη», που καλεί, που υπαγορεύει, «θίγει» και «μετατοπίζει», λέγοντας ‘Η θέση μου είναι αλλού. Δίπλα σε αυτόν που αντιμετωπίζει μία δύσκολη κατάσταση. Δίπλα σε αυτόν που προσπαθεί με κάθε τρόπο να σβήσει την φωτιά. Δίπλα στον αστυνομικό και τον υπάλληλο της Περιφέρειας που φωνάζουν ‘απομακρυνθείτε έγκαιρα.’ Δηλώνοντας ‘Είμαι δίπλα σας, ακόμη και νοητά, καθιστώντας το αξίωμα μου ‘εργαλείο’ για να αναδείξω στην επιφάνεια την προσπάθεια σας.’ Είναι κάτι παραπάνω από προφανές πως ο πρωθυπουργός και τα ηγετικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, θα προτιμούσαν, την συνειδητά αφωνία από πλευράς του Περιφερειάρχη, παρά την έκθεση του με τον τρόπο που αυτό συνέβη, αποδεικνύοντας την σημασία που αποδίδουν σε θέματα ηθικής τάξης και συμπεριφοράς, μετά το σημείο τομής που ακούει στο όνομα ‘Τέμπη.’ Όλα πλέον, φιλτράρονται και αξιολογούνται διαφορετικά. Βλέπε σχετικά, Πελλυσόν, Κορίν., ‘Για να κατανοήσουμε τον Λεβινάς,’ Μετάφραση: Φαράκλας, Γιώργος, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2022, σελ. 121.

[2] O Περιφερειάρχης Αττικής πέτυχε να αξιοποιήσει το διαθέσιμο «δυναμικό κινητοποίησης» (mobilization potential), για να παραπέμψουμε στην ανάλυση του Klandermans, συγκροτώντας ισχυρές αυτοδιοικητικές συμμαχίες, και επενδύοντας σε ένα μοντέλο ηγεσίας (μέχρι την στιγμή του ζεϊμπέκικου), τύπου ‘Σας στηρίζω, μην διστάζετε να λάβετε αποφάσεις και δη δύσκολες αποφάσεις.’  Βλέπε και, Klandermans, B., ‘Motivations to action,’ στο: Della Porta, Donatella., & Diani, Mario., (επιμ.), ‘The Oxford Handbook of Social Movements,’ Oxford, Oxford University Press, 2015.

[3] Θεωρούμε πως όσον αφορά τον Νίκο Χαρδαλιά, έχει παραγνωριστεί από αρκετούς πολιτικούς άλλων κομμάτων και όχι μόνο, από την μία πλευρά η ικανότητα του να επηρεάζει το «πεδίο της δημόσιας πολιτικής», σύμφωνα με τη διατύπωση της Φανής Κουντούρη, παρά το ότι δεν ήσαν και δεν είναι αρχηγός πολιτικού κόμματος (ας το κρατήσουμε αυτό), και, από την άλλη, η ικανότητα του να καθορίζει αυτός την θεματολογία, δίχως να τελεί σε προηγούμενη συνεννόηση με τον πρωθυπουργό. Βλέπε και, Κουντούρη, Φανή., ‘ΜΜΕ και Δημόσια Προβλήματα. Καταστολείς ή διεγέρτες; Άμεσες και έμμεσες επιρροές στην πολιτική θεματολογία και τη δημόσια πολιτική,’ 2015, Διαθέσιμο στο: 02_chapter_04.pdf

[4] Ουσιαστικά, το ‘Nick Hard’ είναι ένα έξυπνο γλωσσικά λογοπαίγνιο εμπνευσμένο από την σειρά ταινιών ‘Die Hard’ με πρωταγωνιστή τον Αμερικανό ηθοποιό Bruce Willis. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν έχουμε να κάνουμε με μία απλή αναπαράσταση του Νίκου Χαρδαλιά ως Χολιγουντιανού αστέρα και ως σύγχρονου ‘Bruce Willis’ της πολιτικής, αλλά, για την ‘μετάγγιση’ ιδιοτήτων (ας μην πούμε ‘οικειοποίηση’, που έχει ο Bruce Willis ως πρωταγωνιστής των ταινιών δράσης ‘Die Hard’: Όπως το πρόσωπο που υποδύεται, έτσι και ο Νίκος Χαρδαλιάς καθίσταται αρκούντως σκληρός, έτοιμος και ικανός να αντιμετωπίσει και την πιο μεγάλη δυσκολία, και τον πιο δύσκολο ‘εχθρό.’ Όπως το πρόσωπο που υποδύεται ο Bruce Willis, έτσι και ο υφυπουργός Άμυνας μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ανεξαρτήτως κόστους. Και αν κόστος για τον κινηματογραφικό ήρωα σημαίνει θάνατος, τότε για τον Νίκο Χαρδαλιά σημαίνει ‘κανένα ενδιαφέρον για το τι θα πουν και θα πράξουν οι άλλοι, αυτοί που βρίσκονται εκτός.’ Όπως ο κινηματογραφικός ήρωας έτσι και αυτός είναι ολιγόλογος και ετοιμόλογος, ‘μέγας εχθρός’ της αδράνειας, και ικανός να επιδείξει ευαισθησία και κατανόηση όταν οι συνθήκες το απαιτούν.

[5] Ο Γιώργος Πατούλης διέθετε και διαθέτει αμιγώς αυτοδιοικητικά χαρακτηριστικά, ενώ το πρόσωπο που διεκδίκησε την Περιφέρεια Αττικής το 2014 και ηττήθηκε από την Ρένα Δούρου, ήτοι ο Γιώργος Κουμουτσάκος, κατά βάση διέθετε πολιτικό προφίλ, κάνοντας μία αξιοπρεπή προσπάθεια απέναντι σε μία υποψήφια που πριν τον Ντόναλντ Τραμπ ακόμη, αυτο-προσδιορίζονταν ως η βασική ‘αντι-κατεστημένη’ υποψήφια.  Που αν δεν ‘κερδίσει η ίδια, τώρα, για λογαριασμό της Αριστεράς, δεν θα το καταφέρει κανείς άλλος τα επόμενα χρόνια.’  Βλέπε και, Georgiadou, V., Kafe, A., Nezi, S., Pierides, C., ‘Plebiscitarian Spirit in the Square. Key Characteristics of the Greek Indignants,’ International Journal of Politics, Culture and Society, 32, 1, 2019.