Τα μοντέλα ερμηνείας της εκλογικής συμπεριφοράς, ανεξαρτήτως του βάρους που καθένα αποδίδει στα κοινωνικό-δημογραφικά χαρακτηριστικά των ψηφοφόρων, στις εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας, στη συγκριτική αξιολόγηση της ηγεσίας ή στην απήχηση των προεκλογικών εκστρατειών των κομμάτων, αφήνουν πάντα χώρο για την επίδραση των συμβολισμών και της πολιτικής ιστορίας. Στην ελληνική περίπτωση, η απουσία ταξικών διαιρέσεων και η μάλλον οριζόντια επίδραση της εκάστοτε οικονομικής συγκυρίας, είτε της ανάπτυξης της προδικτατορικής περιόδου, είτε της αύξησης των κρατικών παροχών της δεκαετίας του 1980, είτε της πρόσφατης ύφεσης, στον πληθυσμό, διευρύνουν το περιθώριο επίδρασης των συμβολισμών στις εκλογικές προτιμήσεις. Από την πλευρά των πολιτικών πρωταγωνιστών, η επίκληση ιστορικών συμβολισμών αποτελεί εργαλείο προσέλκυσης νέων ή, πιο συχνά, ενεργοποίησης παλαιών ψηφοφόρων τους, συνθήκη που εντείνει τη σημασία της ιστορίας. Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, πριν από έναν ακριβώς χρόνο, και η κυβερνητική πορεία του, στους πρώτους δώδεκα μήνες, περιγράφονται συχνά μέσα από το πρίσμα των συμβολισμών, κάτι που και το ίδιο το κόμμα δεν αμφισβητεί προσδιορίζοντας τις νίκες του και τις κυβερνήσεις του με αναφορά στην «ελπίδα», στη «δικαίωση» ή, απλούστερα, στην «Αριστερά». Πώς όμως ακριβώς προσλαμβάνει η κοινή γνώμη τους επιδιωκόμενους αυτούς συμβολισμούς;
Σε πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης της εταιρείας ProRata, ζητήθηκε από τους ερωτώμενους να επιλέξουν το ιστορικό γεγονός που συνδέεται κατά τη γνώμη τους στενότερα με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015. Οι απαντήσεις που κυριάρχησαν δε σχετίζονται με βαθύτερες στον χρόνο, και μάλλον επιδιωκόμενες από τον ΣΥΡΙΖΑ, αναφορές στη μετεμφυλιακή διαίρεση «Δεξιάς-Αριστεράς», όπως για παράδειγμα η επιτυχία της ΕΔΑ στις εκλογές του 1958 (μόλις 3% των απαντήσεων), ή ακόμα και στην αντί-δικτατορική δράση, όπως αυτή για παράδειγμα καθρεφτίζεται στη συλλογική μνήμη μέσω της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (απάντηση που επέλεξε μόνο το 6% των ερωτώμενων). Ένα σημαντικό ποσοστό εκλογέων (28%) επέλεξε να συνδέσει τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 με αυτήν του ΠΑΣΟΚ του 1981, συνειρμός μάλλον απευκταίος για τον ΣΥΡΙΖΑ, πλην όμως δηλωτικός του περιεχομένου που αποδίδεται στην έννοια της «Αριστεράς» από μεγάλα τμήματα του εκλογικού σώματος. Ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ προσλαμβάνεται μεν ως η ιστορική συνέχεια της Αριστεράς, η οποία ωστόσο έχει αναβαπτιστεί μέσα από το «παπανδρεϊκό» ΠΑΣΟΚ, σημάδι που δείχνει να είναι εντονότερο και για λόγους χρονικής εγγύτητας.
Όμως σχεδόν οι μισοί εκλογείς (47%) συνέδεσαν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ με την πιο πρόσφατη πολιτική ιστορία και συγκεκριμένα με το «κίνημα των πλατειών» του 2011. Το εύρημα αυτό μαρτυρά ότι η πλειοψηφία αποδίδει στη εκλογική αυτή νίκη έναν περισσότερο συγκυριακό, και σαφώς αποσυνδεδεμένο από την ιστορία της Αριστεράς, χαρακτήρα. Αν και ο ΣΥΡΙΖΑ σε καμία περίπτωση δεν αποποιείται τη στήριξη που προσέφερε στο κίνημα των «Αγανακτισμένων», είναι προφανές ότι η αποκλειστική σύνδεση της νίκης του με την οργή και τον αντί-κομματισμό των αυθόρμητων αντιδράσεων της πρώτης περιόδου των Μνημονίων υπολείπεται των πολιτικών προσδοκιών του. Ένας τέτοιος συμβολισμός, πρώτον, στερείται του αναγκαίου ιστορικού βάθους που παραδοσιακά εξασφαλίζει μακράς διάρκειας εκλογική κυριαρχία σε ένα εκλογικό σώμα με διάχυτο συναισθηματισμό. Κατά δεύτερον, καθίσταται ανατρέψιμος αφής στιγμής η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ τελικά αποδέχτηκε τη συνέχιση της δανειακής συμφωνίας της χώρας, η απόρριψη της οποίας είχε αποτελέσει το ενοποιητικό στοιχείο του «κινήματος των πλατειών».
Η κρισιμότητα της συγκυρίας της οικονομικής κρίσης σίγουρα δικαιολογεί τη σύνδεση της περυσινής εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ με τα πλέον σύγχρονα ιστορικά γεγονότα. Επιπλέον, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο συμβολισμός των «Αγανακτισμένων» δύναται να συντηρηθεί με την κατάλληλη τακτική υπενθύμισης του συμβόλου, την οποία η κυβέρνηση Τσίπρα δείχνει να επιχειρεί μέσω των αλλεπάλληλων εκλογικών αναμετρήσεων και της καλλιεργούμενης αντιπαράθεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, η ισχνή σύνδεση της νίκης και της διακυβέρνησής ΣΥΡΙΖΑ με την ιστορία και τους ανθρώπους της Αριστεράς μαρτυρά πως η συχνά επιχειρούμενη επίκληση συμβόλων του παρελθόντος από στελέχη αυτού δεν είναι επιτυχής.