ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση: όταν μιλάμε για “κέντρο”, “μεσαίο χώρο” και τα συναφή, συνήθως αναφερόμαστε στην πολιτική χωροταξία και εξαιρετικά σπάνια στην κοινωνική διαστρωμάτωση. Υπό την έννοια αυτή, ο προσδιορισμός των μεσαίων στρωμάτων γίνεται κατά κανόνα με γνώμονα τι ψήφισαν, καθώς το κοινωνικό προφίλ τους θεωρείται περίπου δεδομένο. Αν σταθούμε σ? αυτή και μόνο την προσέγγιση, οι – περιζήτητοι αυτή την περίοδο – κεντροαριστεροί δεν ενδιαφέρει αν είναι φτωχοί, πλούσιοι, εργαζόμενοι ή άνεργοι. Είναι αυτοί που δεν ψήφισαν, απλώς, Σαμαρά ή Τσίπρα…
ΕΙΝΑΙ, ΟΜΩΣ, έτσι; Ας δοκιμάσουμε να κοιτάξουμε λίγο πίσω.
Σύμφωνα με την αντίληψη που επικράτησε σε όλη τη μεταπολίτευση και παγιώθηκε την οκταετία διακυβέρνησης της χώρας από τον Κ. Σημίτη, κεντρώοι ή κεντροαριστεροί ήταν οι πολίτες που διαμόρφωσαν χαρακτηριστικά μετριοπάθειας και γοητεύθηκαν από την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Καθώς είχαν μάλιστα το προνόμιο να ανέβουν από τους πρώτους στο τρένο της ανάπτυξης και να απολαύσουν τις “ανέσεις” του, διαμόρφωσαν ένα νέο κοινωνικό status και ασπάστηκαν τα συναινετικά προτάγματα και τις ιδεολογίες της τεχνοκρατίας.
ΚΑΙ, ΥΣΤΕΡΑ, ήρθε το μνημόνιο… Η ανθηρή μέχρι τότε μεσαία τάξη που αιμοδοτούσε εκλογικά το ΠΑΣΟΚ και στήριζε την κατανάλωση, είδε το κοινωνικό της όνειρο να σωριάζεται. Ακόμα περισσότερο κι από τους μη έχοντες “πού την κεφαλήν κλίναι”, ο λαός του μεσαίου χώρου υπέστη το σοκ της μετάβασης σε μια εποχή στερήσεων και δυσπραγίας, απηνούς υπερφορολόγησης και οικονομικών αδιεξόδων.
ΑΥΤΟΣ Ο ΧΩΡΟΣ, λοιπόν, που απετέλεσε την πρώτη ύλη των πειραματισμών του Βερολίνου, της Κομισιόν και του ΔΝΤ, δεν είναι πλέον πολιτικά ενιαίος. Ένα τμήμα του, ελπίζοντας σε “αποκατάσταση”, προσανατολίστηκε προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ένα άλλο φοβούμενο τα χειρότερα, ακούμπησε στη ΝΔ. Απέμεινε ένα τρίτο, ουσιαστικά ανέστιο, να βολοδέρνει μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ.
ΤΟ ΤΜΗΜΑ αυτό, εκτιμούν οι “προεστοί” του χώρου, μπορεί να αποτελέσει το πρόπλασμα μιας νέας μεγάλης κεντροαριστεράς. Είναι ένα στοίχημα. Για να μη χαθεί, ωστόσο, δεν απαιτούνται μόνο νέα ονόματα και ενδεχομένως νέοι αρχηγοί. Χρειάζονται καθαρά λόγια, αίσθηση της στιγμής και του γεγονότος ότι ο χώρος χτυπήθηκε από καταιγίδα, καθαρές σχέσεις και ακόμα καθαρότερες πολιτικές γραμμές. Με εκκλήσεις του τύπου “πάμε σαν άλλοτε”, απλώς δεν πρόκειται να πάμε πουθενά…