Στόχος των άρθρων που παρουσιάζονται από σήμερα στη Μεταρρύθμιση, είναι η κατάθεση στη δημόσια συζήτηση στοιχείων για τον σχεδιασμό συγκεκριμένων πολιτικών για την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, με ζητούμενο την βιώσιμη ανάπτυξη. Βιώσιμη, με την διττή έννοια: μια ανάπτυξη δηλαδή ικανή να αυτοσυντηρείται, αλλά και να διασφαλίζει την αειφορία των πόρων, σε συνδυασμό με την ευημερία της κοινωνίας, τόσο στο ορατό μέλλον, όσο και αργότερα, όταν οι επόμενες γενιές θα διαχειρίζονται την κοινή μας μοίρα.
.
Ξεκινώ με ορισμένες λιτές αναφορές στα αίτια της σημερινής βαθιάς κρίσης της ελληνικής οικονομίας και στην προβληματική “θεραπεία λιτότητας” που επιβλήθηκε, τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου (το γράφω με κεφαλαίο, επειδή πολύ σύντομα ο νότος της Ευρώπης είναι πολύ πιθανό να καταστεί διακριτό υποκείμενο εντός της ΕΕ, αυτή είναι όμως μία άλλη κουβέντα), για να περιγράψω -όπως φυσικά το αντιλαμβάνομαι προσωπικά- τι έχει συμβεί.
.
Οι πολιτικές που εφαρμόζονται είναι βαθιά άδικες ως προς την κατανομή των βαρών, βαθιά αντι-ανθρώπινες, αναποτελεσματικές (αν ήταν αποτελεσματικές δεν θα άλλαζαν κάθε 6μηνο) και το χειρότερο, παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και ιδιαίτερα το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή και ασφαλή ζωή, με βάναυσο τρόπο.
.
Αντιγράφω από την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών, ένα ιστορικό κείμενο της διεθνούς κοινότητας, που αποτέλεσε την βάση για την εγκαθίδρυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στα δικαιικά συστήματα των κρατών, φυσικά και στην Ε.Ε..
.
[Προοίμιο] Επειδή η αναγνώριση της αξιοπρέπειας, που είναι σύμφυτη σε όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, καθώς και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων τους αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο.
.
.
[Άρθρο 1] Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.
.
.
[Άρθρο 22] Κάθε άτομο, ως μέλος του κοινωνικού συνόλου, έχει δικαίωμα κοινωνικής προστασίας. Η κοινωνία, με την εθνική πρωτοβουλία και τη διεθνή συνεργασία, ανάλογα πάντα με την οργάνωση και τις οικονομικές δυνατότητες κάθε κράτους, έχει χρέος να του εξασφαλίσει την ικανοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων που είναι απαραίτητα για την αξιοπρέπεια και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
.
.
[Άρθρο 25] Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του, υγεία και ευημερία, και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες. Έχει ακόμα δικαίωμα σε ασφάλιση για την ανεργία, την αρρώστια, την αναπηρία, τη χηρεία, τη γεροντική ηλικία, όπως και για όλες τις άλλες περιπτώσεις που στερείται τα μέσα της συντήρησής του, εξαιτίας περιστάσεων ανεξαρτήτων της θέλησής του.Το κείμενο της Διακήρυξης
.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύεται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. (τελευταία επικαιροποίηση το 2010), όπου πρώτο-πρώτο άρθρο είναι η Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια: Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται. Ολόκληρο το κείμενο
.
Η συνταγή λοιπόν των “θεραπειών” των “άρρωστων” οικονομιών, πέταξε στον κάδο των απορριμμάτων θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, και έτσι σε ένα ούτως ή άλλως Failed State, όπως είναι η Ελλάδα, μάζες αδυνάμων, εν τη απουσία μηχανισμών κοινωνικής πρόνοιας και υποστήριξης, πετάχτηκαν κυριολεκτικά στα σκουπίδια. Χωρίς κανένα ίχνος ανθρωπισμού, οι εκπρόσωποι των επίσημων δανειστών μας, αξίωσαν επανειλλημένως περικοπές επί αδίκων και δικαίων, επιλέγοντας να εφαρμόσουν βαθιά υφεσιακές πολιτικές, προκειμένου να επιτύχουν την λεγόμενη «εσωτερική υποτίμηση», προκειμένου με έναν μαγικό τρόπο μια βαθιά παρασιτική οικονομία να μετατραπεί γρήγορα σε μια καλολαδωμένη παραγωγική μηχανή, με διεθνή ανταγωνιστικότητα… Πράγματι, η εσωτερική υποτίμηση στην υπερφουσκωμένη ελληνική οικονομία, ήρθε, αλλά μόνο για μισθούς, συντάξεις και χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Οι τιμές των αγαθών και υπηρεσιών, όμως, ελάχιστα υποτιμήθηκαν. Έτσι, συνυπολογιζόμενης της έξτρα φορολόγησης παντού, οι συνολικές απώλειες της αγοραστικής δύναμης της πλειοψηφίας του κοινωνικού σώματος (μικρά και μεσαία εισοδήματα), αγγίζει ή και υπερβαίνει το 50%!
.
Όταν συμβαίνει κάτι τόσο ακραίο σε ένα αποτυχημένο κράτος που δεν διαθέτει μηχανισμούς κοινωνικής στήριξης, πέραν ενός επιδόματος ανεργίας 12μηνης διάρκειας και σε μια κοινωνία με πολύ χαμηλό δείκτη οργανωμένης κοινωνικής αλληλεγγύης, το αποτέλεσμα δεν είναι απλώς ένα «σοκ φτώχειας», αλλά πολύ χειρότερα, ένα πραγματικό σοκ αδυναμίας κάλυψης ζωτικών αναγκών από ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Με συνέπειες επιτεινόμενης ανθρωπιστικής καταστροφής, σε μεγέθη που ακόμη δεν έχουν καταμετρηθεί αξιόπιστα.
.
Επί της μεθόδου που εφαρμόσθηκε έχουν γραφεί πολλά, το χειρότερο είναι ότι μία πολιτική και οικονομική ένωση φέρθηκε σε ένα ισότιμο μέλος της -τουλάχιστον με όσα αναφέρουν οι συνθήκες- ως παρία, ως πολίτη δεύτερης κατηγορίας, του αφαίρεσε πρακτικά (με την διαρκή απειλή χρεωκοπίας) τη δυνατότητα να έχει λόγο στις αποφάσεις και καταστρέφοντας 50 χρόνια κοινοτικού κεκτημένου επέβαλε ’’λύσεις’’ που παραβιάζουν πολλά άρθρα του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. Αυτές οι καταστάσεις είναι κατάντια για την Ευρώπη.
.
Φυσικά, κατάντια ήταν και η ύπαρξη και λειτουργία εντός των κόλπων της Ε.Ε. επί χρόνια, ενός «κράτους-λωποδύτη», με Greek Statistics, γενικευμένη διαφθορά και υπουργούς κλέφτες, είτε με την πραγματική έννοια (που έκαναν κρατικές προμήθειες εξασφαλίζοντας μεγάλες μίζες), είτε με την έννοια των μαζικών πελατειακών διορισμών, χωρίς μάλιστα αξιοκρατία, ή των διορισμών «εκλεκτών» σε κάποια από τις 20.000 «θέσεις-φιλέτο» που είχε δημιουργήσει το πολιτικό σύστημα για να διορίζει τη νομενκλατούρα του με υψηλούς μισθούς (θέσεις ευθύνης, διοικητικά συμβούλια σε ΔΕΚΟ και εκατοντάδες άχρηστους φορείς, επιτροπές υπουργείων κοκ). Οι ληστρικές αυτές συμπεριφορές, εκτίναζαν το έλλειμμα στους προϋπολογισμούς, εκτοξεύοντας τα έξοδα του δημοσίου στο ζενίθ, σωρεύοντας χρέη.
.
Επιβαρυντικά σε αυτήν την θλιβερή πορεία του σύγχρονου ελληνικού κράτους, λειτούργησαν οι εγχώριες τράπεζες. Ενταγμένες, όπως και όλες οι τράπεζες διεθνώς, στην λογική του καπιταλισμού-καζίνο, λειτούργησαν ως μηχανές κέρδους στα χρόνια της μεγέθυνσης, αδιαφορώντας πλήρως αν οι δανειοδοτήσεις τους σε επενδύσεις και κατανάλωση υποστήριζαν μια υγιή πορεία για την ελληνική οικονομία, ή αν διόγκωναν μια παρασιτική οικονομία, προετοιμάζοντας το έδαφος για την τελική σφοδρή πρόσκρουση στον τοίχο των αδιεξόδων, όταν έφτασε η ώρα του κοψίματος της παροχής δανείων από τις διεθνείς αγορές.
.
Μετά την κρίση της Lehman Brothers, μάλιστα, οι ελληνικές τράπεζες έκαναν ό,τι και οι τράπεζες άλλων χωρών: μετατόπισαν μεγάλο μέρος της χασούρας στο κρατικό χρέος και συμπίεσαν ασφυκτικά τους δανειολήπτες, οι οποίοι όμως, με τις υφεσιακές πολιτικές, βρέθηκαν σε αδυναμία ή μεγάλη δυσκολία να αποπληρώνουν τα χρέη τους με τα θηριώδη επιτόκια που τους είχαν δανείσει οι ελληνικές τράπεζες. Το όλο σκηνικό μοιάζει με παιχνίδι μπουρζουάδων σε χαρτοπαικτική λέσχη: όταν χάνουν μεγάλο μέρος του κεφαλαίου τους, τα ζάμπλουτα χαρτόμουτρα αρνούνται να βάλουν άλλα χρήματα στο παιχνίδι και προχωρούν σε … δραστικές κινήσεις: βγάζουν τα κουμπούρια και παίρνουν με την βία τα ελάχιστα χρήματα που έχουν στις τσέπες τους τα γκαρσόνια, οι γκρουπιέρηδες, οι θυρωροί, ακόμη και τα χαμίνια του πεζοδρομίου με το πενιχρό χαρτζιλίκι…
.
Ένα εξαιρετικά αποκαλυπτικό και μη διαψευσθέν μέχρι στιγμής ρεπορτάζ για τις πραγματικές αιτίες και την «μηχανική» της κρίσης χρέους, δημοσιεύθηκε στην El Pais πριν από λίγες ημέρες. Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι τράπεζες διαφεντεύουν τις ζωές όλων μας, έχοντας υπαλληλοποιήσει ακόμη πανίσχυρες -θεωρητικά- κυβερνήσεις, όπως η γερμανική. Μια κυβέρνηση που άρπαξε την ευκαιρία -σύμφωνα πάντοτε με το ρεπορτάζ- να θέσει στο στόχαστρο με δήθεν «παιδαγωγικές» πολιτικές τον Νότο και ιδίως την Ελλάδα, μεταφέροντας την παγκόσμια εστίαση σε μια οικονομία πρακτικά ασήμαντων μεγεθών, για να απειλήσει με κατάρρευση την παγκόσμια οικονομία και στο μεταξύ να καλύψει τα μεγάλα τοξικά απόβλητα των γερμανικών τραπεζών που από την κρίση της Lehman Brothers «εκτέθηκαν» με χασούρα 800 δισεκατομμυρίων ευρώ. Έτσι, κερδίζοντας χρόνο και έχοντας τη δυνατότητα κεντρικών χειρισμών, οι γερμανικές τράπεζες κατάφεραν να ξεφορτωθούν μεγάλο μέρος από το τοξικό φορτίο. Οι Έλληνες όμως εξαθλιώνονται…
.
Η «παλιοκατάσταση», θα πουν οι αισιόδοξοι, τώρα πέρασε. Υπάρχει τρόπος να ανακάμψει σε νέες, υγιείς βάσεις η ελληνική οικονομία; Πριν από λίγα χρόνια, η απάντηση στο ερώτημα θα ήταν εύκολη. Σήμερα όμως…
.
.
(συνέχεια στο επόμενο)
.
.
.
* Ο Γιάννης Σακιώτης είναι Πολιτικός επιστήμων – διεθνολόγος, Διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου, με ειδίκευση σε θέματα περιβαλλοντικής πολιτικής και αειφόρου ανάπτυξης. Έχει συμμετάσχει ενεργά ως συντάκτης σε περιοδικές εκδόσεις (Γεωτρόπιο, Νέα Πολιτική, Νέα Οικολογία, Οικοτοπία, Δαίμων της Οικολογίας, Nέα Κοινωνιολογία), σε πολιτικούς χώρους της Αριστεράς, του Κέντρου και της Οικολογίας και σε ΜΚΟ για το περιβάλλον και την κοινωνία (Οργάνωση Γη). Εργάζεται σε διεθνή οργανισμό.Το παραπάνω κείμενο εκφράζει αυστηρά προσωπικές απόψεις του αρθρογράφου.