Φαίνεται πως υπάρχει μεγάλος προβληματισμός για το τι πρέπει να γίνει για το Ελληνικό οικονομικό πρόβλημα.
Ως μη ειδικός, θα θέσω ορισμένα ερωτήματα που οι φίλοι μου που έχουν σπουδάσει οικονομικά μπορεί να με βοηθήσουν αλλά και να βοηθήσουν αυτούς που παίρνουν τις σχετικές αποφάσεις. Ταυτόχρονα, θα δώσω και μερικές ιδέες μου για το που πρέπει να επικεντρωθεί η προσοχή μας.
Βρισκόμαστε ενώπιον της προσπάθειας υλοποίησης του κυβερνητικού προγράμματος με κομβικό σημείο τις προγραμματικές δηλώσεις. Θεωρώ πως τώρα η συγκυρία είναι κατάλληλη διότι υπήρξαν ήδη αρκετές επαφές και διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους πιστωτές. Αρα, η κυβέρνηση που προτίθεται να παρουσιάσει και να εξειδικεύσει το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης , το οποίο έτυχε της αποδοχής μιας μεγάλης μερίδας του εκλογικού σώματος, μπορεί τώρα να το προσαρμόσει στις ιδέες, ενστάσεις, παρατηρήσεις των Ευρωπαίων πιστωτών. Ταυτόχρονα, όσο και αν φαίνεται συντηρητική άποψη, πρέπει να σταθμίσει τις ανακοινώσεις των διεθνών οίκων αξιολόγησης και να κινηθεί ώστε να διορθώσει εκείνες τις υποδείξεις των που θεωρεί σωστές υπό την προϋπόθεση ότι αυτές δεν κρύβουν σκοπιμότητες.
Οι προγραμματικές δηλώσεις θα πρέπει να αιφνιδιάσουν θετικά όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μερίδα των Ελλήνων πολιτών και όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό κρατών της Ευρωζώνης αλλά και της λοιπής ΕΕ. Πως μπορεί να γίνει αυτό;
- Οι προγραμματικές δηλώσεις πρέπει να είναι κοστολογημένες σε μεγάλο ποσοστό. Πιστεύω ότι αυτό είναι δυνατόν αφού στο προηγούμενο διάστημα έχουν υπάρξει πλείστες διαβουλεύσεις στις ομάδες εργασίας του κυβερνώντος κόμματος. Είναι δεδομένο πως οι προγραμματικές δηλώσεις θα περάσουν από τα «κόσκινα» των ειδικών του Eurogroup το οποίο θα συνέλθει ειδικά για το πρόβλημα της χρηματοδότησης της χώρας μας. Πρέπει να είναι εμφανές στις προγραμματικές δηλώσεις ότι το πρόγραμμα αυτό είναι συμβατό με τα συμφέροντα των χωρών της Ευρωζώνης. Δεν είναι βέβαιο ότι το σύνολο του Προγράμματος της Θεσσαλονίκης διαθέτει την συμβατότητα αυτή. Δεν είναι ανάγκη να υπάρχει πλήρης συμβατότητα αλλά είναι φανερό πως πρέπει να εξηγηθεί ότι ένα επαρκές μέρος του Προγράμματος θα πρέπει να υλοποιηθεί με εθνικούς πόρους. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρχει ένα εισαγωγικό κεφάλαιο το οποίο να εξηγεί τις επί μέρους συνιστώσες της χρηματοδότησης του Προγράμματος.
- Ασχέτως της όποιας προσπάθειας μας να ετοιμάσουμε ένα κατανοητό (comprehensive) πρόγραμμα με τετραετή ορίζοντα, θα πρέπει να ζητήσουμε, όπου χρειάζεται , τεχνική βοήθεια από τους ειδικούς της Ευρωζώνης όπως σε θέματα φοροδιαφυγής, ταμείων κοινωνικής ασφάλισης κ.α.
- Oι προγραμματικές δηλώσεις θα πρέπει να αποτελούν ένα είδος συμβολαίου με τον ενεργό πληθυσμό με την έννοια ότι προκαλούν μία παραίνεση σε αυτόν να συνεργήσει με αποφασιστικότητα ώστε η χώρα να πάει μπροστά. Αν δεν υπάρχει αυτό το χαρακτηριστικό, τουλάχιστον το Πρόγραμμα να μην προκαλέσει υπερβολικά μεγάλες αντιδράσεις που μπορεί τελικά να ματαιώσουν τις όποιες καλές προθέσεις. Φυσικά, δεν αναφέρομαι σε θέματα πολέμου κατά της φοροδιαφυγής, παραβατικότητας , τρομοκρατίας όπου οι αντιδράσεις αναμένονται να είναι μεγάλες.
- Oι προγραμματικές δηλώσεις θα πρέπει να αναδεικνύουν τον στρατηγικό χαρακτήρα του κράτους, το οποίο θα θέτει τα πλαίσια , τους κανόνες λειτουργίας των επιχειρήσεων και όχι του κράτους επιχειρηματία. Είναι φανερό ότι, για τα Ελληνικά δεδομένα, υπάρχουν ορισμένοι τομείς όπου η παραγωγή πρέπει να είναι κρατική υπευθυνότητα αλλά αυτό δεν πρέπει να είναι ο κανόνας. Υπάρχουν πολλά περιθώρια για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα από συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
- Δεν χρειάζεται να γίνουν άμεσα πολλές μεταρρυθμίσεις στα θέματα του τουρισμού εφόσον ήδη βρίσκεται σε καλό δρόμο.
- Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη μέριμνα στα θέματα διδασκαλίας σε όλες τις βαθμίδες καθώς και στην έρευνα και τεχνολογία. Είμαι βέβαιος ότι οι προθέσεις της κυβέρνησης είναι πολύ θετικές. Ο τομέας αυτός είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος , και τα πράγματα μπορούν να προχωρήσουν σωστά μόνο μετά από συστηματικό διάλογο σε εθνικό επίπεδο. Το θέμα αυτό πρέπει να αντιμετωπισθεί με επί της ουσίας διαπαραταξιακό τρόπο. Δεν αντέχουν τα Ελληνικά Α.Ε.Ι. πλήρεις ανατροπές και αναδομήσεις του τρόπου λειτουργίας των αν δεν έχουν μακρόπνοες προοπτικές , και αν υπάρχει κίνδυνος μία επόμενη κυβέρνηση να τα ανατρέψει πάλι.
- Η ανάπτυξη θα πρέπει να είναι ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες της προσπάθειας και , για να γίνει αυτό, θα πρέπει να υπάρξει από την αρχή κλίμα εμπιστοσύνης, κίνητρα για την επιχειρηματικότητα και ενθάρρυνση ξένων και εγχώριων επενδυτών. Είναι προφανές πως χρειάζεται μία χρυσή τομή για την αντιμετώπιση του προβλήματος του εργατικού κόστους. Θα πρέπει ο διακηρυγμένος στόχος της σημαντικής αύξησης του κατωτάτου μισθού, να υλοποιηθεί βαθμιαία , σε βάθος τετραετίας, και μόνο στο βαθμό που αντέχει η οικονομία, η επιχειρηματικότητα και ο κίνδυνος της απώλειας θέσεων εργασίας η αποθάρρυνση ίδρυσης νέων επιχειρηματικών μονάδων.
- Το θέμα των νέων προσλήψεων στο δημόσιο, πιστεύω πως η κυβέρνηση θα το χειριστεί σωστά και έτσι δεν χρειάζεται να πω νέες παραινέσεις .
- Οι Ελληνες πολίτες, τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης θα πρέπει να «βάλουν πλάτη» στην κυριολεξία ώστε να πετύχει η παρούσα κυβερνητική προσπάθεια στο θέμα της αντιμετώπισης του οικονομικού και κοινωνικού προβλήματος. Ωστόσο, η καλόπιστη κριτική πρέπει να είναι συνεχώς παρούσα και να επισημαίνονται ασταμάτητα τα λάθη και τυχόν εστίες διαφθοράς που αναπόφευκτα μπορεί να υπάρξουν στην άσκηση της κυβερνητικής καθημερινότητας.
- Τέλος, επισημαίνω πως, από την μακρά μου εμπειρία, η θέση της Ελλάδας είναι με την Ευρώπη ενώ ταυτόχρονα, για λόγους οικονομικούς και εθνικούς, πρέπει να είναι και μέσα στην Ευρωζώνη. Η τελευταία πρόταση πιστεύω πως πρέπει να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής μας , πάση θυσία.