Ανάγκη για μια θεσμική κουλτούρα Ανοικτής Διακυβέρνησης

Γιώργος Καραμανώλης 30 Νοε 2022

Η Ανοικτή Διακυβέρνηση συνδυάζει ένα σύνολο από αρχές,  πολιτικά και τεχνολογικά χαρακτηριστικά που βασίζονται στη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την συμμετοχή. Πρωταρχικός στόχος η επανατοποθέτηση των σχέσεων μεταξύ της διακυβέρνησης και των πολιτών και η ενδυνάμωση της δημοκρατίας. Ζητούμενο σήμερα ένα πλαίσιο ανοικτής διακυβέρνησης που μπορεί να προτείνει λύσεις σε μεγάλες προκλήσεις και καθημερινές πρακτικές όπως η λειτουργία του πολιτικού συστήματος και των δημοσίων υπηρεσιών, οι εργασιακές σχέσεις, η διαχείριση των δημόσιων πόρων,  εκπαίδευση, ακρίβεια, η αναγκη για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και η προστασία του περιβάλλοντος.

Η επέκταση του προγράμματος ΔΙΑΥΓΕΙΑ και η ανάρτηση των οικονομικών των κομμάτων (πρόταση του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ), θα συμβάλουν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για μεταρρυθμίσεις δημοσίου συμφέροντος. Στα τέλη του Ιουλίου – λίγες μέρες πριν απασχολήσουν τη ειδησεογραφία οι υποκλοπές – προτάθηκε από το ΠΑΣΟΚ μια ανοικτή διαδικασία τύπου Opengov (το Opengov ήταν μεταρρύθμιση της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ το 2009 για την προώθηση της συμμετοχικής διακυβέρνησης), για τον Πρόεδρο της Ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. H κατεύθυνση ηταν σαφής και ως παράδειγμα διακυβέρνησης: με ανοικτή διαδικασία να υπάρχει συμφωνία για την αξιοποίηση βιογραφικών από Ελλάδα και Εξωτερικό, απέναντι σε μια λογική μοιράσματος θέσεων και “deals κορυφης” των κομμάτων.

Βασικό στοιχείο της ανοικτής διακυβέρνησης είναι τα ανοικτά δεδομένα (open data) και η συνδιαμόρφωση. Είναι σημαντικό να ξέρουν οι πολίτες που πάνε οι φόροι τους, το αποτύπωμα των αποφάσεων που τους επηρεάζουν με δεδομένα πραγματικού χρόνου π.χ από την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Η αξιολόγηση του κυβερνητικού έργου από τους πολίτες, η εφαρμογή πρακτικών όπως ο συμμετοχικός προϋπολογισμός σε τοπικό επίπεδο και η ηλεκτρονική διαβούλευση σε ένα μεγάλο εύρος της δημόσιας διοίκησης και προγραμμάτων, όπως είναι το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης θα βοηθήσει σε αποφάσεις που προωθούν το δημόσιο συμφέρον. Στην Πορτογαλία, η διαβούλευση για το Ταμείο Ανάκαμψης δεν ήταν μια διεκπαιρεωτική διαχειριστική διαδικασία. Μέσα από οργανωμένη διαβούλευση υποβλήθηκαν χιλιάδες σχόλια. Με αυτή την λογική σχεδιάστηκε το αντίστοιχο πρόγραμμα για την κοινωνική κατοικία με 26.000 κατοικίες και με την ενεργή συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, η αντίστοιχη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης για το Ταμείο Ανάκαμψης στο opengov.gr είχε μόλις 43 σχόλια.

Ο τρόπος που θα πρέπει υλοποιούνται οι ψηφιακές μεταρρυθμίσεις μπορεί να θέσει τα τεχνολογικά θεμέλια της ζητούμενης ανοικτής διακυβέρνησης. Στοίχημα να αξιοποιηθεί η τεχνογνωσία του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας για την αντιμετώπιση προκλήσεων σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και οικονομίας μέσα από ανοιχτές διαδικασίες.

Πηγή: www.tanea.gr