Τα επιτραπέζια παιχνίδια πάντοτε με γοήτευαν. Συνδυάζουν την περιπέτεια μέσα σε ένα φαντασιακό περιβάλλον ενώ υπάρχει αγωνία και ανταγωνισμός σε λογικά πλαίσια.
Όπως και στα επιτραπέζια έτσι και στη ζωή η τύχη που εκφράζεται με το ζάρι έχει σημασία. Μεγαλώνοντας έπαιζα μετά μανίας επιτραπέζια κι άλλα επιτραπέζια παιχνίδια όπου εκτός από την τύχη χρειαζόσουν και στρατηγική αν ήθελες να νικήσεις.
Γιατί όμως σας μιλάω για επιτραπέζια παιχνίδια.
Σαν σήμερα το 1935, πριν ακριβώς 90 χρόνια κυκλοφόρησε το γνωστό σε όλους μας MONOPOLY. Μέχρι σήμερα εκτιμάται ότι το έχουν παίξει πάνω από 750 εκατομμύρια άνθρωποι. Η βασική του ιδέα απλή : Αγοράζεις ιδιοκτησίες, χτίζεις σπίτια ή ξενοδοχεία και εισπράττεις ενοίκια. Στόχος να ελέγξεις ολόκληρη την πόλη χρεοκοπώντας τους αντιπάλους σου. Μέσα σε λίγα λεπτά μαθαίνεις τους κανόνες, αλλά χρειάζεσαι στρατηγική και τύχη για να νικήσεις.
Όπως σε όλα τα παιχνίδια ο τυχαίος παράγοντας είναι τα ζάρια ενώ οι κάρτες Τύχης/Κοινής Ωφελείας που τραβάς σε συγκεκριμένα τετράγωνα προσθέτουνε ένταση κάνοντας κάθε παρτίδα απρόβλεπτη.
Παίζοντας το συνειδητοποιούσαμε μερικές αλήθειες. Ότι από ένα σημείο κι έπειτα αν σε πάρει από κάτω και δεν έχεις αγορασμένα και χτισμένα οικόπεδα και δεν εισπράττεις ενοίκια από τους παίκτες που πέφτουν πάνω τους, ο οικονομικός σου θάνατος είναι βέβαιος. Αντίστοιχα μετά από ένα σημείο η υπερσυγκέντρωση οικοπέδων με σπίτια και ξενοδοχεία στα χέρια ενός παίκτη τον καθιστούν ανίκητο.
Επίσης επειδή σε κάθε γύρο μόλις περνάει ένας παίκτης από την αφετηρία παίρνει ένα συγκεκριμένο ποσό χρήματων όσο εξελίσσεται το παιχνίδι και τα οικόπεδα έχουν πουληθεί και χτιστεί το κόστος των ενοικίων που πρέπει να καταβάλεις περνώντας από αυτά ανεβαίνει. Η ζωή ακριβαίνει.
Κάθε προσπάθεια όμως να αυξηθεί το ποσό των χρήματων που μοιράζονται, γιατί κάναμε και τέτοια πειράματα κοινωνικής δικαιοσύνης σαν ενήλικες παίκτες , στο τέλος το μόνο που κάνει είναι να αυξήσει και να επιταχύνει τον ανταγωνισμό αφού η αγορά των οικοπέδων των οποίων οι τιμές είναι σταθερές γίνεται πιο εύκολη.
Το MONOPOLY δεν είναι ένα παιχνίδι που εκθειάζει τον σκληρό καπιταλισμό. Είναι περισσότερο ένας καθρέφτης της πραγματικότητας έστω σε απλοποιημένη μορφή. Γι αυτό άλλωστε τα οικόπεδα είναι χωρισμένα σε διαφορετικές συνοικίες διαφορετικού κόστους
Για την ιστορία το MONOPOLY είναι μετεξέλιξη ενός άλλου παιχνιδιού με την ονομασία «Το παιχνίδι του σπιτονοικοκύρη» που κυκλοφόρησε το 1904. Στόχος του να αποδείξει με απλό τρόπο πώς τα μισθώματα πλουτίζουν τους ιδιοκτήτες ακινήτων και κάνουν φτωχότερους τους ενοικιαστές Η επιτυχημένη κυκλοφορία του του ΜONOPOLY τα χρόνια της μεγάλης ύφεσης μετά το Κραχ του 1929 κατά πολλούς εξηγείται σαν μια φαντασιακή διαφυγή σε μια συνθήκη που όλοι εύχονταν τα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Κυρίως όμως αυτό που μου έχει μείνει παίζοντας παρτίδες του παιχνιδιού είναι η διαχείριση των συναισθημάτων τόσο στην χασούρα όσο και στην κερδοφορία. Όταν μάλιστα είναι απέναντί σου ένας φίλος σου ή τα αδέλφια σου, ε τότε ο έλεγχος των μύχιων συναισθημάτων σου είναι διδακτικός.
Κι αν για τα παιδιά το παιχνίδι είναι μηχανισμός ενσωμάτωσης της πραγματικότητας για τους μεγάλους είναι μια διαφυγή από αυτήν.
Πολλά όμως από αυτά που διαπιστώσαμε παίζοντας είναι αλήθειες της πραγματικής ζωής. Μια από αυτές είναι η πλάνη του τυπώματος περισσοτέρου χρήματος, όπως όταν αποφασίζαμε με δημοκρατικό τρόπο να αυξήσουμε τα χρήματα που περνάμε στην αφετηρία.
Όσο για την καταπολέμηση της απληστίας που υποτίθεται εκθειάζει το παιχνίδι, αυτή είναι μια δύσκολη δουλειά για τους γονείς και ξεκινάει από νωρίς . Στηρίζεται στην συνειδητοποίηση από τα παιδιά και τους εφήβους ότι το περισσότερο, το μεγαλύτερο ή το πιο φανταχτερό δεν είναι αυτοσκοπός. Κάτι που δυστυχώς το βλέπουμε σήμερα να προβάλλεται σαν αξία.
Σχόλιο στην εκπομπή Καθρέφτης του Χρήστου Μιχαηλίδη στο ErtnewsRadio 105,8 της ΕΡΤ
Μεταδίδεται 20.00-21.00 Δε- Πα