Η καταγραφή της ιστορικής διαδρομής ενός κράτους δεν αφορά μόνο το παρελθόν του. Αφορά πρωτίστως το παρόν και το μέλλον του. Από την άποψη αυτή η επέτειος των 200 χρόνων από την ίδρυση του ελληνικού κράτους μας έδωσε μια μοναδική ευκαιρία να μην περιοριστούμε σε εορταστικές-πανηγυρικές εκδηλώσεις αλλά να σκύψουμε με μεγαλύτερη προσοχή σε μια πλούσια και πολυκύμαντη ιστορική διαδρομή που οδήγησε τη χώρα μας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία του 1821 στην Ευρωπαϊκή Ένωση του 2021. Μια διαδρομή που αποδεικνύεται άλλοτε θριαμβευτική και άλλοτε επώδυνη.

Αυτή η διαδοχική εναλλαγή της νίκης με την ήττα - ή και το ανάποδο - συνιστά το διαρκώς επαναλαμβανόμενο ελληνικό ιστορικό φαινόμενο με το οποίο καταπιάνεται η τηλεοπτική σειρά «Καταστροφές και θρίαμβοι», βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του ακαδημαϊκού Στάθη Καλύβα. Προφανώς η ιστορική έρευνα του Στάθη Καλύβα αλλά και των καταξιωμένων καθηγητών που συμμετέχουν στο ντοκιμαντέρ, δεν καταγράφει το σύνολο των γεγονότων που σφράγισαν τους δύο αιώνες ζωής του Ελληνικού κράτους και, όπως είναι φυσικό, δεν καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των απόψεων των ειδικών που ασχολήθηκαν με την περίοδο αυτή ή και με τμήματά της. Άλλωστε, δεν πρόκειται για το «κλείσιμο» της δύσκολης και πολύπλοκης συζήτησης αλλά για τη συνέχισή της μέσα από τις διαφορετικές οπτικές που βλέπουν το φως της δημοσιότητας.

Η θετική συμβολή της σειράς «Καταστροφές και θρίαμβοι», όπως φάνηκε από την αρχή της προβολής της, έγκειται στο γεγονός ότι, για πρώτη ίσως φορά σε μια σειρά ιστορικού περιεχομένου με τόσο μεγάλη δημοσιότητα, αμφισβητείται ανοιχτά ο «εθνικός» μας μύθος. Ότι δηλαδή οι θρίαμβοί μας οφείλονται αποκλειστικά στις αρετές των Ελλήνων ενώ για τις καταστροφές φταίνε οι συνωμοσίες των ξένων και μόνον. Αποδεικνύεται από τα γεγονότα ότι οι ξένες συμμαχικές δυνάμεις είχαν συχνά καθοριστική συμβολή στους θριάμβους αλλά και ότι πολλές από τις καταστροφές οφείλονται στον εθνικό διχασμό και τον μεγαλοϊδεατισμό των Ελλήνων. Όταν οι μύθοι φτάνουν να υποκαταστήσουν τα πραγματικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν, γίνονται τροχοπέδη για το μέλλον της χώρας.

Η άλλη μεγάλη, ανοιχτή ακόμα, πληγή στην ιστορική διαδρομή του Ελληνικού κράτους είναι ο διχασμός που ρίζωσε πριν ακόμα από την επίσημη ανακήρυξή του. Ένας διχασμός που διαπέρασε σαν κόκκινη κλωστή τους δύο αυτούς αιώνες, προκαλώντας συνεχείς εσωτερικές συγκρούσεις, τον αδελφοκτόνο εμφύλιο, τη στρατιωτική χούντα αλλά και το πρόσφατο δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην Ενωμένη Ευρώπη. Η διχαστική αντιπαράθεση πέρασε αυτόματα και στην ιστορική αποτύπωση των γεγονότων εξ αιτίας της διαφορετικής ερμηνείας τους από τους, κάθε φορά, νικητές και ηττημένους.

Η ιστορία όμως δεν μπορεί να γράφεται με στόχο τη δικαίωση της μιας ή της άλλης πλευράς, παραμένοντας αιχμάλωτη ιδεοληψιών και προκαταλήψεων. Γι αυτό άλλωστε, και όσο μεγαλύτερη χρονική απόσταση μεσολαβεί από τα γεγονότα τόσο περισσότερο αποδεσμεύεται η ιστορική έρευνα από τον υποκειμενισμό των μελετητών της. Ωστόσο, μια κοινή προσέγγιση με παρόντες ακόμα πολλούς από τους πρωταγωνιστές των τελευταίων δεκαετιών μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη δημιουργία κλίματος συνεννόησης και συναίνεσης στην Ελλάδα της νέας εποχής. Από την άποψη αυτή, η σειρά «Καταστροφές και θρίαμβοι», όπως και ανάλογες σύγχρονες ιστορικές προσεγγίσεις, θα αποδειχθούν ασφαλώς πολύτιμες.

Πηγή: www.tanea.gr