Τις παραμονές της συνάντησής του με τον Βλαδίμηρο Πούτιν, ο Πετρό Ποροσένκο, υπέγραψε διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής (Ράντα) της Ουκρανίας και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών στις 26 Οκτωβρίου, με στόχο την ανανέωση της σύνθεσης του Κοινοβουλίου της χώρας και την αναβάπτιση της κεντρικής εξουσίας με μία νωπή λαϊκή εντολή.
Στη νέα Βουλή θα πρέπει κανονικά να εκλεγούν 438 βουλευτές και όχι 450 που προβλέπει το Σύνταγμα της χώρας, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο επικεφαλής της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής της χώρας Μιχαήλ Οχεντόβσκι. Οι εκλογές θα διεξαχθούν με βάση ένα μικτό σύστημα, σύμφωνα με το οποίο 225 βουλευτές θα εκλεγούν από τα κομματικά ψηφοδέλτια και 213 από τις μονοεδρικές περιφέρειες όπου ισχύει το πλειοψηφικό σύστημα. Κατά τον ίδιο, εκλογές για την ανάδειξη βουλευτών «από τις προσωρινά κατεχόμενες περιοχές της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης δε θα πραγματοποιηθούν», αφήνοντας ωστόσο να εννοηθεί πως δεν αποκλείει την περίπτωση συμπληρωματικών εκλογών σε αυτές τις περιφέρειες αργότερα. Οι εκλογές θα στοιχίσουν περίπου 1 δισεκατομμύριο γκρίβεν, δηλαδή περίπου 6 εκατομμύρια ευρώ.
Προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Ουκρανίας, επιδιώκει να απαλλαγεί από ένα πλήθος βουλευτών, τους οποίους μια σχολή σκέψης (που κυριαρχεί σήμερα στην πολιτική σκηνή της χώρας) θεωρεί ως «πέμπτη φάλαγγα» αφού, κατά τη γνώμη τους, είναι στενά συνδεδεμένοι με το αποσχιστικό κίνημα των ανατολικών περιοχών της χώρας. «Οι εκλογές, δήλωσε ο Ποροσένκο στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter, είναι ο καλύτερος τρόπος εξιλασμού. Πολλοί βουλευτές οι οποίοι συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της Βουλής ή θεωρούνται μέλη της είναι αν όχι άμεση χορηγοί και συνεργάτες, τότε τουλάχιστον οπαδοί των μαχητών του αποσχιστικού κινήματος και δεν είναι μυστικό ότι η «πέμπτη φάλαγγα» αποτελείται από δεκάδες δήθεν λαϊκούς αντιπροσώπους».
Στο σημείο αυτό θα ήταν σκόπιμο να παραθέσουμε την παρατήρηση που έκαναν πολλοί σχολιαστές εκατέρωθεν των συνόρων μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Πρόκειται για ένα ιστορικό ανάλογο που έχει τη δική του συμβολική μα και βαθιά πολιτική σημειολογία. Στις 24 Ιανουαρίου 2005 την παραμονή της συνάντησής του στη Μόσχα με τον Βλαδίμηρο Πούτιν, ο τρίτος κατά σειρά εκλεγείς πρόεδρος της χώρας Βϊκτωρ Γιούσενκο είχε υπογράψει το διάταγμα με το οποίο διόριζε την Γιούλια Τιμοσένκο ως εκτελούσα χρέη πρωθυπουργού και το ανακοίνωσε δημόσια, κυριολεκτικά στη σκάλα του αεροσκάφους. Αυτή τη φορά, ο πέμπτος εκλεγείς πρόεδρος της Ουκρανίας, στις 25 Αυγούστου, την παραμονή της συνάντησής του με τον ρώσο ομόλογο του, υπέγραψε το διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Το δημοσιοποίησε μάλιστα μέσω του προσωπικού του λογαριασμού σε σελίδα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι προφανές ότι οι ουκρανοί πολιτικοί θέλουν με κάθε τρόπο να δείξουν την ανεξαρτησία τους, αλλά και τη διάθεση τους για ισότιμες συνομιλίες με τον βόρειο γείτονά τους. Επιπλέον, ο Γιούσενκο τότε, μετά την πρώτη «πορτοκαλί επανάσταση» στην πλατεία Μεϊντάν, είχε νικήσει τον υποστηριζόμενο από τη Ρωσία Γιανουκόβιτς, ενώ τώρα, ο Ποροσένκο διαδέχτηκε τον Γιανουκόβιτς μετά τα πρόσφατα γεγονότα και πάλι στην πλατεία Μεϊντάν.
Βαδίζοντας προς τις εκλογές η Ουκρανία, έχει να αντιμετωπίσει ένα ρευστό πολιτικό σκηνικό που περισσότερο θυμίζει κινούμενη άμμο, παρά ένα πολιτικό σύστημα που θα μπορούσε να ασχοληθεί με την σταθεροποίηση της κατάστασης και τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης. Επιπλέον, η εν εξελίξει «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» στις ανατολικές περιοχές της χώρας, (ουσιαστικά πρόκειται για εμφύλιο πόλεμο, με ανυπολόγιστες προς το παρόν συνέπειες), είναι μια βαθιά αιμορραγούσα πληγή που επιβαρύνει τα μέγιστα την έτσι κι αλλιώς κατεστραμμένη αυτή χώρα.
Τι προσδοκά όμως από τις εκλογές ο Πετρό Ποροσένκο; Πέραν της απαλλαγής του από την «πέμπτη φάλαγγα» όπως την αποκάλεσε, η μεγαλύτερη του ελπίδα είναι να δημιουργηθεί ένας κυβερνητικός συνασπισμός που θα τον στηρίξει ως πρόεδρο.
Αξίζει τον κόπο λοιπόν να ιχνηλατήσουμε και να χαρτογραφήσουμε αυτό το σαν κινούμενη άμμο πολιτικό σκηνικό της Ουκρανίας.
Το Κόμμα των Περιφερειών, του πρώην προέδρου Γιανουκόβιτς, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα επιβιώσει με τη μορφή που είχε ως σήμερα και δε θα βρίσκεται στην επόμενη Βουλή. Πολλοί βουλευτές του, μετά την φυγή του Γιανουκόβιτς το εγκατέλειψαν, ενώ άλλοι διστάζουν να εκφράσουν την υποστήριξη τους προς αυτό. Παρόλα αυτά τρεις σημαντικοί παράγοντες της χώρας θέλουν να ενισχύσουν την παρουσία του και είναι αυτοί που καλούνται «να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά» και να ανασυνθέσουν το κομματικό παζλ. Πρόκειται για τον ολιγάρχη Ρινάτ Αχάντοφ, τον πρώην προσωπάρχη της προεδρίας επί Γιανουκόβιτς Σεργκέι Λεβότσκιν και το στέλεχος του κόμματος Σεργκέι Τιγκίπκο. Ο καθένας από αυτούς έχει τη δική του προσωπική ατζέντα, δεν αποκλείεται όμως, διαπιστώνοντας πως οι προοπτικές δεν είναι ευοίωνες, να ενώσουν τις δυνάμεις τους.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και μία ακόμη περίπτωση ολιγάρχη που θέλει να βγει από τη σκιά, όπου δρούσε μέχρι σήμερα, στο προσκήνιο. Πρόκειται για τον επικεφαλής της Περιφερειακής Διοίκησης του Ντιεπροπετρόφσκ Ίγκορ Κολομοΐσκι, ο οποίος όλο το προηγούμενο διάστημα προτιμούσε να δρα μέσω διαφόρων λόμπι που χρηματοδοτούσε αφειδώς, ωστόσο, αμέσως μόλις ανέλαβε επίσημη κρατική θέση και υπέκυψε στον «πειρασμό της εκτελεστικής εξουσίας», αποφάσισε πως ήρθε η στιγμή να επιχειρήσει με δικό του πολιτικό οργανισμό.
Το μεγάλο μειονέκτημα του Κόμματος των Περιφερειών και του νεόκοπου Κολομοΐσκι είναι ότι οι εκλογές αυτές θα διεξαχθούν χωρίς την παραδοσιακή δεξαμενή ψήφων της Κριμαίας, αλλά και των περιοχών της ανατολικής Ουκρανίας, όπου τη στιγμή που γράφονταν οι γραμμές αυτές, διεξάγονται λυσσαλέες μάχες.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας αντιμετωπίζει ακόμη περισσότερα προβλήματα. Οι ανατολικές περιοχές της χώρας, όπου είχε τη μεγαλύτερη του δύναμη αυτή τη στιγμή θεωρούνται «περιοχή της αντιτρομοκρατικής επιχείρησης» κατά τις αρχές του Κιέβου και δε θα συμμετάσχουν στις επικείμενες εκλογές. Ταυτόχρονα, αρκετά σημαίνοντα στελέχη και βουλευτές του το έχουν εγκαταλείψει εξαιτίας της μονολιθικής πολιτικής της ηγεσίας του, όπως ισχυρίζονται, ενώ δε διαθέτει πλέον κοινοβουλευτική ομάδα. Τέλος, στις αρχές Σεπτεμβρίου θα ξεκινήσει η δίκη για την απαγόρευση της δράσης του, πράγμα όμως που θα δοκιμάσει τις σχέσεις της Ουκρανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο άλλο άκρο του πολιτικού φάσματος, το κόμμα «Ελευθερία» του Ολέγκ Τιαγνιμπόκ, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Δύο χρόνια κοινοβουλευτικής παρουσίας του κόμματος ήταν αρκετά για να χάσει ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων του. Αυτό οφείλεται ότι την επομένη των προηγούμενων εκλογών, το κόμμα αυτό «ξέχασε» όλες, κυριολεκτικά, τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Στη συνέχεια, έχασε το δικό της momentum κατά τη διάρκεια των γεγονότων στις αρχές αυτού του χρόνου στην πλατεία Μεϊντάν, όπου δεν μπόρεσε να τεθεί επικεφαλής του κινήματος, αλλά υπερφαλαγγίστηκε από το «Δεξιό τομέα» που ανέλαβε να εκπροσωπήσει την ουκρανική ακροδεξιά, παρόλο που ο τελευταίος ασθμαίνει στις δημοσκοπήσεις, κινούμενος μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.
Ερωτηματικό τίθεται ως προς την εκλογική συμπεριφορά του Ριζοσπαστικού Κόμματος του Ολέγκ Λιασκό, το οποίο, προς μεγάλη έκπληξη όλων, κατέλαβε την τρίτη θέση στις προεδρικές εκλογές του περασμένου Μαΐου. Και στην περίπτωση αυτή όμως, σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν οι ανατολικές περιοχές της χώρας και η εξέλιξη της «αντιτρομοκρατικής επιχείρησης», στην οποία συμμετέχει ο ίδιος ο Λιασκό με ένα τάγμα μισθοφόρων που σχημάτισε και χρηματοδοτεί ο ίδιος. Θα πρέπει να σημειώσουμε όμως ότι το μέχρι χθες πλεονέκτημα αυτού του κόμματος, εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε μοιραίο μειονέκτημα και αυτό δεν είναι άλλο από τον προσωποπαγή χαρακτήρα του. Είναι προφανές ότι μια αποκλιμάκωση της βίας και μια διαδικασία ειρήνευσης στις ανατολικές περιοχές της χώρας θα οδηγήσει, αναπόφευκτα, και στη μείωση της δημοτικότητας του πολιτικού – πολέμαρχου.
Απεναντίας, το κόμμα που κατέλαβε την τέταρτη θέση στις προεδρικές εκλογές «Η θέση των πολιτών» δείχνει να έχει προσαρμοστεί στη διαφαινόμενη «μεταπολεμική εποχή» και έχει μια πιο προσεγμένη ρητορική με έμφαση στις αξίες που αναφέρονται στο πρόγραμμα του.
Οι κομματικοί δεινόσαυροι, όπως το κόμμα «Πατρίδα» της Γιούλιας Τιμοσένκο δεν κινδυνεύει με πολιτική εξαφάνιση. Βέβαια, θα πρέπει και αυτό να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, όπου θα είναι ένα από τα πολλά κόμματα του πολιτικού σκηνικού και ότι δεν πρόκειται να ξαναζήσει στιγμές πολιτικού θριάμβου. Η πρώην πρωθυπουργός με τη βοήθεια του νυν Αρσένι Γιατσενιούκ, έχει πραγματοποιήσει αθόρυβα μια μεγάλη κομματική εκκαθάριση, με στόχο να παρουσιάσει ανανεωμένο ψηφοδέλτιο, ωστόσο παραμένει άγνωστο μέχρι αυτή τη στιγμή αν ο νυν πρωθυπουργός της χώρας θα καταλάβει μία από τις πρώτες θέσεις του ψηφοδελτίου, παρά το γεγονός ότι το κόμμα δήλωσε πως αυτόν θα υποστηρίξει για νέο πρωθυπουργό.
Το μεγάλο ερωτηματικό όμως ήταν και παραμένει τι θα γίνει με «το κεντρικό κόμμα της χώρας» και ποια θα είναι η εκλογική του συμπεριφορά. Το ζήτημα όμως είναι το κόμμα αυτό προς το παρόν δεν υπάρχει. Ο υποψιασμένος αναγνώστης όμως μαντεύει ότι πρόκειται για το κόμμα του νυν προέδρου Πετρό Ποροσένκο. Αναφερόμαστε, φυσικά, σε ένα κόμμα – φάντασμα, γνωστό και ως «Αλληλεγγύη» που υποστηρίζει τον Ποροσένκο και το οποίο σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα δημοσκοπήσεις μπορεί να συγκεντρώσει μέχρι και το 28% των προτιμήσεων των εκλογέων. Πολιτικοί αναλυτές της χώρας δεν αποκλείουν μια ιδιότυπη συμμαχία με το κόμμα του Βιτάλι Κλιτσκό, ο οποίος όμως ανέλαβε δήμαρχος του Κιέβου. Σύμφωνα με πληροφορίες, όλος ο κομματικός μηχανισμός του κόμματος αυτού έχει τεθεί στη διάθεση του προέδρου Ποροσένκο, πράγμα που, κατά πάσα πιθανότητα, θα επηρεάσει και τη μελλοντική διαμόρφωση των πολιτικών του θέσεων. Επιπλέον, η ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων της Ουκρανίας δείχνει ότι τις εκλογές κερδίζει εκείνος που «βασιλεύει» στην πρωτεύουσα της χώρας.