Δεν είναι πρωταπριλιάτικο ψέμα ότι σήμερα το απόγευμα η Αθήνα ετοιμάζεται να ξαναζήσει τα απόνερα των μεγάλων συγκεντρώσεων. Κλειστό το Σύνταγμα, κλειστοί οι σταθμοί του μετρό και ο δακτύλιος ασφαλείας γύρω από το Ζάππειο δύσκολα προσπελάσιμος, λόγω της άτυπης συνόδου των υπουργών οικονομικών.
Αιτία οι προαναγγελθείσες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας από το ΚΚΕ τον ΣΥΡΙΖΑ, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και από συνδικαλιστικές οργανώσεις. Θα μου πείτε, τόσες συγκεντρώσεις έχουν γίνει στην πόλη, τώρα μια πάνω μια κάτω δεν αλλάζει και τίποτα. Ακόμη κι αν γίνουν και μερικά επεισόδια, για να πάρουν πλάνα τα ξένα κανάλια και να μεταδώσουν στο εξωτερικό την ελληνική οργή για το μνημόνιο, πάλι δεν ιδρωνει το αυτί μας. Έχουν γίνει και χειρότερα στην πόλη, πάλι αρχή της τουριστικής περιόδου.
Βέβαια, γνωρίζουμε ότι αυτό που θα δει ο ξένος τηλεθεατής δεν είναι ακριβώς έτσι. Θα δει συνηθισμένες για τα δικά μας πράγματα συγκεντρώσεις, και, κατά τα ειωθότα, διασπασμένες ανάλογα με το ποιος προσκαλεί. Κάποτε είχε κι αυτό σημασία. Ήταν ένας μάλλον αθώος κομματικός τσαμπουκάς. Η πυκνότητα κι ο αριθμός των γραμμών των διαδηλωτών έδειχνε και την κομματική επιρροή. Κυρίως στα της Αριστεράς. Σήμερα αυτό μάλλον έχει πια εξατομικευτεί και περισσότερο κρίνεται από τις αναρτήσεις στο facebook και από τους followers στο twitter.
Αλλάζει, άλλωστε, σιγά-σιγά το αγωνιστικό lifestyle και στην Ελλάδα. Πιο αργά και πιο ντεμοντέ, ακόμη, σε σχέση με το αντίστοιχο ιταλικό ή το ισπανικό. Το δείχνουν και οι τηλεοράσεις Στην Ισπανία θα δεις στους δρόμους, όπως και στην Ιταλία, και πολλούς νέους που χαμογελούν που κάνουν πράγματα, έχουν μουσικές, έχουν μεταμφιέσεις. Εκεί εχουν μάθει ότι το παιχνίδι είναι πρωτίστως τηλεοπτικό. Η προβολή πλέον δε συγκινείται, δεν καθορίζεται από τη μάζα, από τον όγκο. Σήμερα ο κόσμος μας είναι τόσο μεγάλος, που το τι είναι πραγματικά μαζικό χάνει το νόημά του. Η προβολή, ο χρόνος στην τηλεόραση, καθορίζεται όλο και περισσότερο από τα σκηνοθετικά ευρήματα των διαδηλωτών. Ή από την ένταση των συναισθημάτων, αλλά σ? έναν κόσμο όπου τα συναισθήματα εκφράζονται με χιλιάδες νέους τρόπους, ούτε το συναίσθημα τελικά μπορεί να διεγείρει τους τηλεοπτικούς δέκτες. Το εύρημα είναι πλέον το μέσο και στην περίπτωση των «φέμεν» είναι και μηνυμα.
Στην Ελλάδα οι διαδηλώσεις είναι ακόμη βουτηγμένες σε μια σχεδόν επαγγελματική οργή. Κυρίως από μεγαλύτερες ηλικίες. Που μέχρι και κρυφοκαμαρώνουν για τις μικρότερες ηλικίες όταν σπάνε ό,τι βρουν στους δρόμους.
Παρόλα αυτά, ακόμη και στην εμφάνισή τους οι διαδηλωτές είναι σήμερα πιο πολύχρωμοι. Πάει το χακί τζάκετ ή η πουκαμίσα και τα ντοκ μάρτενς ή οι ελβιέλες από το Μοναστηράκι. Το αγωνιστικό lifestyle τουλάχιστον στιλιστικά έχασε την ομοιομορφία του. Διαβάζω αυτές τις μέρες ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, της συναδέλφου Κατερίνας Σχινά για το πλεκτό. Για την ακρίβεια για τον πολιτισμό του πλεκτού. Ξέρεις, βελονάκι μία από την καλή και μία από την ανάποδη. Αυτός είναι ο τίτλος «Καλή και ανάποδη, ο πολιτισμός του πλεκτού», από τις εκδόσεις Κίχλη. Με την Κατερίνα είμαστε πάνω κάτω ίδια γενιά. Αναφερόμενη στο στιλιστικό εκείνης της εποχής, των αγωνιστικών ’80s γράφει: «Φορούσα κελεμπίες από την Υεμένη και σιγκούνια από την Ήπειρο». Ή ινδικές φούστες θα συμπλήρωνα.
Μόνο οι παλαιότεροι των διαδηλώσεων τηρούν ακόμη κάποια ομοιομορφία. Αλλά αυτή δεν είναι πάντα η μοίρα των παλαιότερων; Τότε, την εποχή του αγωνιστικού life style, υπήρχαν άνθρωποι που τους χαιρετούσε η μισή διαδήλωση. Ολόκληροι μηχανισμοί. Ποιος δεν θυμάται τον Φελέκη; Που ακόμη νομίζω δηλώνει παρών, αλλά αναγνωρίζεται από όλο και λιγότερους. Σήμερα, σε πολύ μικρότερες διαδηλώσεις σχεδόν όλοι αδιαφορούν. Περισσότερο παρέες, παρά κοινή ζωή. Τότε οι διαδηλώσεις διαμεσολαβούνταν από τις κομματικές οργανώσεις γειτονιάς και από άλλες ενδιάμεσες, από πληθώρα ενδιάμεσων κομματικών συλλογικοτήτων. Ήταν έξοδος η διαδήλωση με όλη τη σημασία της λέξης. Είχε κι αυτή το δικό της infotainment. Ακόμη και μετά από επεισόδια, σε ταβέρνες συναντιόμαστε.
Μου αρέσει που η Κατερίνα Σχινά απομυθοποιεί εκείνη την εποχή. Γιατί τη γνωρίσαμε από την καλή, τώρα τη ζούμε κι από την ανάποδη. Όπως ακριβώς και στο πλέξιμο… Προκύπτει κάτι αρραγές, μία από την καλή και μία από την ανάποδη.