Το ελληνικό σύστημα υγείας ταξινομείται μεταξύ των χειρότερων στην ΕΕ και τον ΟΟΣΑ, είτε βάσει της αξιολόγησης των πολιτών (Euro Barometer, 2016) είτε βάσει των τυποποιημένων δεικτών για τις υπηρεσίες υγείας (Euro Health Consumer Index, 2017).
Στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς έχουμε εκπονήσει μια συνολική μελέτη για την αναδόμηση του συστήματος υγείας και την αναδιοργάνωση της λειτουργίας του. Οι βασικές προτάσεις είναι οι εξής:
- Επικέντρωση του Υπουργείου Υγείας στις επιτελικές του αρμοδιότητες και απεμπλοκή από την καθημερινή διοίκηση και λειτουργία των νοσοκομείων.
- Δημιουργία νέου ΕΣΥ ως Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (ΕΣΥ ΝΠΔΔ) και υπαγωγή σ’ αυτό των κρατικών νοσοκομείων και των μονάδων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, με τη μορφή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
- Συγκέντρωση των δημόσιων πόρων υγείας (κρατική χρηματοδότηση και ασφαλιστικές εισφορές) στον ΕΟΠΥΥ και αξιοποίηση των μοναδικών χαρακτηριστικών του για τον επηρεασμό της δράσης όλων των δημόσιων και ιδιωτικών προμηθευτών υπηρεσιών υγείας.
Οι προτεινόμενες αλλαγές δεν θα χρειαστούν πρόσθετη κρατική χρηματοδότηση. Αντίθετα, η επιτυχής εφαρμογή τους θα αυξήσει την παραγωγική δυναμικότητα του ΕΣΥ από το 60% σήμερα στο 90% μετά τις αλλαγές. Επιπλέον, η αναμενόμενη βελτίωση της λειτουργίας των δημόσιων νοσοκομείων θα προκαλέσει σημαντική αύξηση των εισροών από την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά.
Όσον αφορά στο δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα του τομέα υγείας της χώρας, την επιβάρυνση των νοικοκυριών με ιδιωτικές δαπάνες υγείας που ανέρχονται στο 40% των συνολικών δαπανών υγείας, έχουμε προτείνει την συγκρότηση ενός καινοτόμου σχήματος Σύμπραξης Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) μεταξύ του ΕΟΠΥΥ και του Ιδιωτικού Τομέα. Η σύμπραξη αυτή προτείνεται να δομηθεί με βάση το αντίστοιχο ΣΔΙΤ που εφαρμόζεται στο Γαλλικό σύστημα υγείας, για την ασφάλιση των ιδιωτικών δαπανών υγείας.
Στον τομέα της υγείας, το αντικείμενο του ΣΔΙΤ μεταξύ του ΕΟΠΥΥ και του ιδιωτικού τομέα αφορά στην από κοινού εκπόνηση και τιμολόγηση ασφαλιστικών πακέτων υπηρεσιών υγείας που θα καλύπτουν τις ιδιωτικές δαπάνες υγείας των πολιτών, οι οποίες ανέρχονται σήμερα στα 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Καλύπτουν τις πάσης φύσεως δαπάνες που δεν καλύπτει ο ΕΟΠΥΥ και, επομένως, πληρώνονται από τους πολίτες για νοσοκομειακή περίθαλψη, για διαγνωστικές εξετάσεις, για ίδια συμμετοχή στα φάρμακα και ιατρικά υλικά, για «φακελάκια», κλπ.
Η ασφαλιστική κάλυψη των ιδιωτικών δαπανών υγείας των πολιτών θα είναι προαιρετική και συμπληρωματική προς την υποχρεωτική ασφάλιση υγείας που προσφέρει ο ΕΟΠΥΥ. Για την μεγαλύτερη δυνατή κάλυψη του πληθυσμού πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης Υγείας καθώς και τα δίκτυα πωλήσεων των ασφαλιστικών εταιρειών (στη Γαλλία ασφαλίζεται προαιρετικά το 93% του πληθυσμού, με κρατική επιδότηση του ασφαλίστρου για φτωχούς, ανέργους, χρονίως πάσχοντες).
Τα ετήσια ασφάλιστρα των εναλλακτικών πακέτων καλύψεων θα κυμαίνονται μεταξύ των 100 και 400 ευρώ. Εκτιμάται ότι εάν ασφαλιστεί το 40% έως 50% του πληθυσμού, τα συνολικά έσοδα θα προσεγγίσουν τα 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ και αυτά θα κατευθυνθούν κυρίως στις δημόσιες δομές υγείας. Ο τελικός στόχος του προτεινόμενου ΣΔΙΤ είναι να μειωθεί η επιβάρυνση των νοικοκυριών για ιδιωτικές δαπάνες υγείας από το σημερινό 40% στο 15%. Η επίτευξη του στόχου αυτού είναι απόλυτα εφικτή εάν τηρηθούν οι προδιαγραφές των σχετικών μελετών και επιδιωχθεί ένα μίνιμουμ πολιτικής συναίνεσης.
Συμπερασματικά, με την εφαρμογή του συνόλου των προτεινόμενων παρεμβάσεων ο ΕΟΠΥΥ, σε συνεργασία με το ΕΣΥ ΝΠΔΔ, θα επηρεάσουν καθοριστικά την λειτουργία των νοσοκομείων του ΕΣΥ, με συνέπεια την δραστική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Αυτό δεν ήταν δυνατόν να γίνει στα 40 χρόνια της Μεταπολίτευσης διότι ουσιαστικά το ΕΣΥ εξυπηρετούσε τις πολιτικές επιδιώξεις των κομμάτων και των ομάδων συμφερόντων και όχι τα συμφέροντα των ασθενών.
Εάν το Εθνικό Σύστημα Υγείας αποπολιτικοποιηθεί, μέσω των παρεμβάσεων που προτείνονται εδώ, τότε σύντομα θα ξεπεράσει το επίπεδο υπηρεσιών των ιδιωτικών νοσοκομείων, όπως συμβαίνει με τα δημόσια νοσοκομεία σε όλη την Ευρώπη. Το γεγονός αυτό θα προκαλέσει την προσέλκυση σημαντικών εισροών από την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά, η οποία σύντομα θα προσεγγίσει τα 800 εκατομμύρια ευρώ σε ασφάλιστρα υγείας. Αυτή η νέα ροή πρόσθετων πόρων στο ΕΣΥ θα είναι σταθερή διαχρονικά, καθώς οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες θα έχουν βρει μια αξιόπιστη εναλλακτική έναντι των ολιγοπωλιακών καταστάσεων που αντιμετωπίζουν με τα ιδιωτικά νοσοκομεία τα τελευταία 30 χρόνια.
Τα ποσά αυτά θα πολλαπλασιαστούν εάν υλοποιηθεί με επιτυχία η προτεινόμενη Σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με βάση το Γαλλικό μοντέλο, για την ασφάλιση των ιδιωτικών δαπανών υγείας.
Οι πρόσθετες εισροές στο ΕΣΥ θα προσεγγίσουν σύντομα τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς καμία επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα στο διπλασιασμό των αμοιβών των γιατρών και του λοιπού νοσηλευτικού προσωπικού, με αποτέλεσμα οι ίδιοι οι εργαζόμενοι να έχουν ισχυρά κίνητρα για την υποστήριξη των αλλαγών που θα δημιουργήσουν ένα νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας, στο οποίο θα είναι υπερήφανοι να εργάζονται.