Ασφυκτική είναι πλέον η κατάσταση στην Κρήτη σε σχέση με τις μεταναστευτικές ροές που έχουν αυξηθεί με γεωμετρική πρόοδο το τελευταίο διάστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι χθες, Κυριακή, σημειώθηκε αριθμός ρεκόρ αφίξεων προσφύγων/μεταναστών από τα παράλια της Λιβύης, με 959 άτομα να αποβιβάζονται μέσα σε μία ημέρα.
Η μεταναστευτική πίεση από τη Λιβύη προς την Κρήτη δεν είναι ένα νέο φαινόμενο αλλά εντείνεται σταδιακά από τον Σεπτέμβριο του 2023, οπότε και ξεκίνησαν να εμφανίζονται οι πρώτες ροές. Από έναν μέσο όρο 120 αφίξεων τον μήνα, οι αριθμοί αυξήθηκαν ραγδαία, φτάνοντας τους 528 τον Φεβρουάριο του 2024. Η χρονιά έκλεισε με μέσο όρο 400 αφίξεων μηνιαίως και συνολικά με 4.820 αφιχθέντες.
Η κλιμάκωση συνεχίστηκε το 2025, με τις αφίξεις να ανέρχονται ήδη σε 7.124 άτομα έως και τις 30 Ιουνίου, σύμφωνα με τα στοιχεία του Λιμενικού. Ιδιαίτερα ο Ιούνιος κατέγραψε νέο ρεκόρ με 2.564 αφίξεις σε έναν μήνα. Όπως είχε αναφέρει χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, σε επιστολή της προς τους 27 στα τέλη Ιουνίου, «οι παράνομες διελεύσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση προέρχονται πλέον κατά 93% από τη Λιβύη».
Λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης και της ασφυκτικής πίεσης στο νησί, με εντολή του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, από τα τέλη Ιουνίου, πλοία του Πολεμικού Ναυτικού επιχειρούν πλέον σε διεθνή ύδατα, στα 12 ναυτικά μίλια από τις λιβυκές ακτές, προκειμένου να συνδράμουν ενεργητικά στην αποτροπή των ροών, αλλά η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά δύσκολη.
Ανάμεσα σε άλλα, με στόχο τη συνεργασία της Βεγγάζης, ο υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε με τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ την Κυριακή. Η ελληνική προσπάθεια συνεχίζεται με την επίσκεψη του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνου Πλεύρη την Τρίτη στη Λιβύη. Ο κ. Πλεύρης θα συνοδεύει τον Επίτροπο Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ Μάγκνους Μπρούνερ. Στόχος της αποστολής στην οποία λαμβάνουν μέρος και οι υπουργοί Εσωτερικών Ιταλίας και Μάλτας είναι η διπλωματική διαχείριση του φαινομένου και η εξεύρεση κοινής ευρωπαϊκής λύσης.
Ο κ. Πλεύρης, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, μεταβαίνει στη Λιβύη αναζητώντας συνεργασία επί της ουσίας με τις αρχές της χώρας προκειμένου να γίνεται αποτροπή. Εξάλλου, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, δεν έχει καμία συμμετοχή - συμβολή, κατά τη διαδικασία σύλληψης και μεταγωγής των παράνομα εισελθόντων προσφύγων/μεταναστών, έως και τη στιγμή που θα μεταφερθούν στις δομές του υπουργείου, όπου και πραγματοποιείται η καταγραφή και η ταυτοποίησή τους.
Τι αλλάζει στη χορήγηση ασύλου για τους Σύρους πολίτες
Η έναρξη του εμφύλιου πολέμου στη Συρία, αποτέλεσμα της εξέγερσης στο πλαίσιο της Αραβικής 'Ανοιξης το 2011, προκάλεσε λίγους μήνες αργότερα μαζικές ροές προσφύγων με χιλιάδες να παίρνουν την απόφαση βρισκόμενοι στο έλεος των λαθροδιακινητών να κάνουν το δύσκολο ταξίδι της Μεσογείου, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον.
Η Ελλάδα, τότε βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα άνευ προηγουμένου δυσανάλογο κύμα μεταναστευτικών αφίξεων και συνολικά, όλα αυτά τα χρόνια, προχώρησε στη χορήγηση περισσότερων από 147.000 καθεστώτων πρόσφυγα σε Σύρους πολίτες. Σήμερα, διαμένουν στις δομές του Εθνικού Συστήματος υποδοχής, 5.600 Σύροι και αποτελούν μαζί με τους Αφγανούς τις δύο μεγαλύτερες εθνοτικές ομάδες αιτούντων άσυλο, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.
Έξι μήνες μετά την πτώση του καθεστώτος 'Ασαντ, διαφαίνεται μια αλλαγή στη διαχείριση των αιτήσεων ασύλου που υποβάλλονται στη χώρα μας από τους πολίτες της Συρίας. Ειδικότερα, εκδόθηκαν οι πρώτες αρνητικές αποφάσεις για αιτούντες προερχόμενους από τη Συρία, κατόπιν συνεκτίμησης των λόγων φυγής και των προσωπικών χαρακτηριστικών των ατόμων που είχαν αιτηθεί άσυλο. Συγκεκριμένα, σε άτομα που ασπάζονται το μουσουλμανικό σουνιτικό δόγμα, είναι μονήρεις άνδρες, μη ευάλωτοι και διαθέτουν υποστηρικτικό δίκτυο στη Δαμασκό είναι πιθανό υπό προϋποθέσεις να απορριφθεί το αίτημα ασύλου και εν συνεχεία να εκκινήσει η διαδικασία επιστροφής τους.
Έτσι, η Ελλάδα γίνεται το δεύτερο κράτος-μέλος που ξεκινά, μετά την Κύπρο, να εκδίδει αρνητικές αποφάσεις για Σύρους πολίτες.
Μετά την πρώση 'Ασαντ και την εγκαθίδρυση νέας κυβέρνησης στη Συρία είχε ληφθεί η απόφαση να παγώσουν οι διαδικασίες μέχρι νεωτέρας, προκειμένου να υπάρξουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση στη χώρα και να δημιουργηθεί μια σταθερότητα. Για το λόγο αυτό, μέχρι πρότινος, οι μοναδικές αρνητικές αποφάσεις ασύλου που αφορούσαν Σύρους είχαν να κάνουν με αιτούντες που συνιστούσαν κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια τάξη της χώρας ή είχαν διαπράξει κάποιο ποινικό αδίκημα κακουργηματικού χαρακτήρα. Τώρα, κρίνεται ότι τα δεδομένα έχουν αλλάξει.
Η Ελλάδα, εφαρμόζοντας μια αυστηρή αλλά δίκαιη μεταναστευτική πολιτική, διαμορφώνει ένα νέο status quo ως προς τη διαχείριση των παράνομων αφίξεων, αναφέρουν πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, παραπέμποντας και στο νέο νομοσχέδιο που αναμένεται να έρθει στη Βουλή προς ψήφιση το προσεχές διάστημα.
Εξάλλου, πρόθεση της Αθήνας είναι να επανεξετάσει τα χορηγηθέντα προσφυγικά καθεστώτα σε Σύρους πολίτες σε βάθος μηνών και να ανακαλεί για όσα από αυτά έχουν εκλείψει οι λόγοι χορήγησής τους.
Σε δήλωσή του στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» την Κυριακή, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου τονίζει: «Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία προχώρησε στο πάγωμα της εξέτασης των αιτημάτων ασύλου από Σύρους πολίτες, καθώς και στην προσεκτική επανεξέτασή τους, δείχνοντας έτσι ότι δεν πρόκειται να ανεχθούμε την κατάχρηση της Διεθνούς Προστασίας. Πριν από λίγες ημέρες, μάλιστα, εκδόθηκαν οι πρώτες αρνητικές αποφάσεις για αιτούντες προερχόμενους από τη Συρία, αφού συνεκτιμήθηκε ο λόγος της φυγής τους σε συνδυασμό με τα προσωπικά τους χαρακτηριστικά. Έτσι, η Ελλάδα γίνεται το δεύτερο κράτος-μέλος που ξεκινά, μετά την Κύπρο, να εκδίδει αρνητικές αποφάσεις για Σύρους πολίτες».