Η ανάγκη για μια θεμελιώδη, πολυεπίπεδη μεταρρύθμιση για τη διασφάλιση καλύτερης υγείας για τους πολίτες της χώρας είναι το κεντρικό συμπέρασμα της εκδήλωσης του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη με τίτλο «Η υγεία στην ψηφιακή εποχή: άλμα στο μέλλον για καλύτερη υγεία στο παρόν».
Την εκδήλωση προλόγισε η Πρόεδρος του Δικτύου Άννα Διαμαντοπούλου παρουσιάζοντας το γενικό πλαίσιο και τα κρίσιμα διακυβεύματα της υγείας στην ψηφιακή εποχή. Τόνισε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη της χώρας σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Όπως υπογράμμισε, «ο ψηφιακός μετασχηματισμός της υγείας δεν είναι ένα “πρότζεκτ” πληροφορικής αλλά μια εθνικής σημασίας στρατηγική για την καταπολέμηση των ανισοτήτων και καλύτερη υγεία για όλους». Τόνισε δε εμφατικά ότι “είναι καιρός από το επαναστατικό ΕΣΥ του ‘81 να πάμε στο ΕΣΥ-ΝΕ, στο ΕΣΥ της Νέας Εποχής, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες του 21ου αιώνα”. Εάν δεν πάμε σε μια μεγάλη μεταρρύθμιση δεν μπορεί το ΕΣΥ να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις.
Ο κεντρικός ομιλητής κ. Ηλίας Μόσιαλος, καθηγητής Πολιτικής Υγείας στο London School of Economics, μίλησε για τις παγκόσμιες τάσεις που επηρεάζουν την υγειονομική περίθαλψη και για τις νέες προκλήσεις στη χάραξη πολιτικής υγείας: την κλιματική αλλαγή, τη μετανάστευση, και την πολυνοσηρότητα, αλλά και την ανάγκη για πολιτικές απαντήσεις σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσμιο επίπεδο, την κατανόηση των ορίων των συστημάτων υγείας, τη βελτίωση της αποδοτικότητας και τη μείωση των ανισοτήτων. Τόνισε ότι η φροντίδα υγείας δεν είναι πάντα αποτελεσματική και υπογράμμισε την ύπαρξη πολλών ανισοτήτων. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η ανάλυση δεδομένων, οι διαρκείς αξιολογήσεις και παρεμβάσεις -των οποίων το αποτέλεσμα και αυτό θα αξιολογείται-, μπορούν να οδηγήσουν σε λιγότερες ανισότητες και καλύτερη εξατομικευμένη υγεία.
Ο κ. Μόσιαλος τόνισε την αξία της Πρόληψης και αναφέρθηκε στις επιλογές πολιτικής για το μέλλον ενός σύγχρονου ΕΣΥ. Σχολίασε την υποχρηματοδότηση της υγείας στην Ελλάδα αλλά και στη σημασία της ορθής κατανομής των διαθέσιμων πόρων.
Οι ομιλητές συμφώνησαν όσον αφορά την μεγάλη υπόσχεση που συνιστά ο ψηφιακός μετασχηματισμός για καλύτερη υγεία για όλους στο μέλλον. Έδωσαν έμφαση στη διαμόρφωση ενός νέου τοπίου που απαιτεί ένα νέο πρότυπο διακυβέρνησης, νέο πρότυπο αλληλεπίδρασης του πολίτη με το σύστημα παροχής υγείας, νέο τρόπο παροχής της φροντίδας.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αφορά απλώς την ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών αλλά μια «νέα λογική» σε όλες τις λειτουργίες του συστήματος υγείας και στην αλληλεπίδραση των πολιτών με το σύστημα. 50 χρόνια μετά την ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας στη χώρα μας απαιτείται μια βαθιά τομή, ένα νέο ΕΣΥ που θα ενσωματώνει τη ραγδαία αναπτυσσόμενη βιοϊατρική τεχνολογία και θα κεφαλαιοποιεί τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης και των μεγάλων δεδομένων πραγματικού κόσμου. Στη συζήτηση, υπογραμμίστηκε η ανάγκη επένδυσης στο ανθρώπινο δυναμικό με αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την ενσωμάτωση νέων ειδικοτήτων και στην ανάγκη αλλαγής του μοντέλου εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Οι ομιλητές συμφώνησαν ότι έχουν γίνει βήματα στη χώρα μας, αλλά η εξέλιξή μας υπολείπεται άλλων χωρών και το χάσμα μεγαλώνει. Το ΕΣΥ πρέπει να αλλάξει, για να μπορεί να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Η εισαγωγή της τεχνητής νοημοσύνης θα αλλάξει τον τρόπο που οι πολίτες διαχειρίζονται την πληροφορία στην υγεία και τον τρόπο που αλληλεπιδρούν με το σύστημα υγείας. Η προσέγγιση πρέπει να είναι ανθρωποκεντρική και δυναμική με επίκεντρο την πρόληψη και οδηγό τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.
Κατά κοινή ομολογία των ομιλητών, η Ελλάδα έχει πολλές αδυναμίες στο πεδίο του ψηφιακού μετασχηματισμού στην υγεία. Μερικά από τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τη συζήτηση υψηλού επιπέδου ήταν πως, απαιτείται ένας οδικός χάρτης και στοχοθεσία για την ψηφιακή μετάβαση, πολιτικές για το ανθρώπινο κεφάλαιο, πολιτική για τα δεδομένα και ενσωμάτωσή τους στη λήψη αποφάσεων, ενσωμάτωση κοινωνικοοικονομικών δεδομένων στον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας-ΑΗΦΥ, και θεσμικό πλαίσιο για τη χρήση τους. Απαραίτητες κρίνονται επίσης, πολιτικές για την κάλυψη του «ψηφιακού χάσματος» (δηλ. των ανισοτήτων στη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας), αξιολόγηση της επίδρασης της ΤΝ στη συμπεριφορά σε ζητήματα υγείας και τη ζήτηση υπηρεσιών υγείας.
Ο κάθε ομιλητής συνεισέφερε στη συζήτηση από την οπτική γωνία του επιστημονικού του πεδίου και της εμπειρίας του. Ο κ. Ηλίας Κυριόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας στο London School of Economics and Political Science (LSE), μίλησε για το τι είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην υγεία, ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την επίτευξή του, πώς αλλάζει η παροχή φροντίδας υγείας ως συνέπεια του ψηφιακού μετασχηματισμού, αλλά και ποιες είναι οι επιπτώσεις του στην ευρύτερη επίδοση του συστήματος υγείας. Ο κ. Κώστας Αθανασάκης, Οικονομολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης των Τεχνολογιών Υγείας, στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και Visiting Fellow στο LSE Health επικεντρώθηκε στην επίδραση που μπορεί να έχει ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην υγεία στη σχέση του πολίτη με το σύστημα υγείας αλλά και πώς αναμένεται να διαμορφωθεί η σχέση αυτή στο μέλλον.
Ο κ. Ιωάννης Κωτσιόπουλος, Γενικός Διευθυντής Pharma Innovation Forum (PIF), πρώην Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, αναφέρθηκε αφενός στις μεταρρυθμίσεις του Υπουργείου Υγείας με στόχο την εναρμόνιση με τις απαιτήσεις της εποχής (ηλεκτρονική συνταγογράφηση, μητρώα ασθενών, Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας, κλπ.) που είναι σε εξέλιξη και αφετέρου στο διαμορφούμενο ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο που προδιαγράφει η εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Χώρου Δεδομένων Υγείας. Επίσης, ανέλυσε τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν, όπως η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση του κοινού. Στη συνέχεια πήρε τον λόγο ο κ. Κωνσταντίνος Καούρας, Υπεύθυνος Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων & Νομικός Σύμβουλος στην Our Future Health, το μεγαλύτερο κλινικό ερευνητικό πρόγραμμα του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος είχε σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του εταιρικού προγράμματος προστασίας των δεδομένων των 2 εκατομμυρίων εθελοντών του προγράμματος σε συνεργασία με την εθνική αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Ο κ. Καούρας εξήγησε πως τα δεδομένα υγείας αποτελούν, στην πράξη, βασικό μοχλό για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας, της πρόληψης, της περίθαλψης και της οικονομικής ανάπτυξης. Ο εκπρόσωπος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, κ. Νίκος Δέδες, εστίασε στην καθοριστική σημασία της ενεργού συμμετοχής των ασθενών. Η ισότιμη πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες και η διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασθενών αποτελούν θεμέλια για ένα βιώσιμο, ανθρωποκεντρικό και δημοκρατικό σύστημα υγείας. Είναι αναγκαία η συμπερίληψη των ασθενών στον σχεδιασμό και την αξιολόγηση των ψηφιακών εργαλείων, υπογράμμισε.
Το βίντεο της εκδήλωσης