Η απειλή της κλιματικής αλλαγής γίνεται όλο και πιο έντονη, με καύσωνες, πλημμύρες, λειψυδρία, πυρκαγιές κ.α. Αναγκαίο μέτρο για το μετριασμό της είναι η κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προσφέρουν άφθονη παραγωγή, η οποία όμως είναι διαλείπουσα, αφού παράγουν μόνο όταν φυσάει ή έχει ήλιο. Για να αποτελέσουν λοιπόν ικανοποιητική λύση, είναι αναγκαίο να αποθηκεύεται η ενέργεια.

Η τεχνολογία προσφέρει λύσεις ενεργειακής αποθήκευσης. Πολλά υπόσχεται η παραγωγή πράσινου υδρογόνου με ηλεκτρόλυση νερού αλλά χρειάζονται τεχνολογικές βελτιώσεις για να μειωθεί σημαντικά το κόστος. Οι μπαταρίες έχουν πλέον προσιτό κόστος, αλλά μάλλον σύντομη διάρκεια ζωής και πρέπει να εισάγονται από τα λίγα κράτη που τις κατασκευάζουν. Σε χώρες με ορεινό ανάγλυφο, όπως η Ελλάδα, τα υδροηλεκτρικά έργα, που είναι δοκιμασμένη τεχνολογία, μπορούν να αποθηκεύσουν ενέργεια με αντλησιοταμίευση. Υπάρχει αξιόλογη τεχνογνωσία, έχουν δε κατασκευασθεί στην χώρα μας και λειτουργούν αποδοτικά επί δεκαετίες πολλά υδροηλεκτρικά έργα, με υψηλό βαθμό ασφάλειας καθόσον δεν έχουν σημειωθεί σοβαρά ατυχήματα θραύσης φράγματος, όπως έχουν συμβεί σε άλλες χώρες. Δύο σταθμοί αντλησιοταμίευσης έχουν ενσωματωθεί από χρόνια στο ελληνικό σύστημα, στα υδροηλεκτρικά φράγματα Σφηκιάς του ποταμού Αλιάκμονα και Θησαυρού του ποταμού Νέστου.

Κάποιες μέρες ή ώρες, οι ανεμογεννήτριες ή τα φωτοβολταϊκά παράγουν πολλή ηλεκτρική ενέργεια που πλεονάζει στο ηλεκτρικό δίκτυο, όταν δεν υπάρχει αρκετή ζήτηση για να την καταναλώσει. Το έργο αντλησιοταμίευσης αποτελείται από δύο υδατικούς ταμιευτήρες σε διαφορετικό υψόμετρο και μπορεί να απορροφήσει την πλεονάζουσα ενέργεια, αντλώντας νερό από τον κάτω ταμιευτήρα προς τον πάνω. Όταν το ηλεκτρικό δίκτυο χρειασθεί ενέργεια, την παίρνει με πτώση νερού από τον πάνω στον κάτω ταμιευτήρα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, το υδροηλεκτρικό έργο αντλησιοταμίευσης αποθηκεύει ενέργεια και, όταν χρειασθεί, την αποδίδει.

Το 2012 ολοκληρώθηκε σχετικό ερευνητικό έργο του ΕΜΠ. Μελετήθηκαν 28 πιθανά αντλησιοταμιευτικά έργα σε περιοχές της Ελλάδας με ευνοϊκή γεωμορφολογία, εκ των οποίων τα 22 σε ταμιευτήρες υδροηλεκτρικών έργων της ΔΕΗ. Πολλά είναι ιδιαίτερα οικονομικά, γιατί αξιοποιούν υπάρχοντες ταμιευτήρες, χρειάζεται μόνον η κατασκευή ενός απλού αντλιοστασίου για την άντληση, αξιοποιώντας τμήματα των ήδη λειτουργικών έργων, όπως σήραγγες εκτροπής, εκκενωτές πυθμένα και υδροληψίες. Η παραγωγή ενέργειας από το αντληθέν νερό, γίνεται με υπάρχοντα μηχανήματα, ενώ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι ελάχιστες. Παραδόξως όμως, η οικονομική αποδοτικότητα των έργων αντλησιοταμίευσης θεωρήθηκε οριακή! Ο υπολογισμός αγνοούσε το γενικότερο όφελος από την λειτουργία ενός ηλεκτρικού συστήματος ισορροπημένου, με παραγωγή που δεν επιβαρύνει το κλίμα.

Η Ελλάδα έχει πολύ υψηλό δυναμικό παραγωγής φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας με ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά, την δε τελευταία δεκαετία η παραγωγή αναπτύχθηκε ραγδαία. Η παραγωγική έκρηξη ήταν αναμενόμενη αλλά οι αρμόδιοι επέδειξαν απαράδεκτη αδράνεια στον τομέα της αποθήκευσης. Εφόσον οι δυνατότητες αντλησιοταμίευσης είχαν μελετηθεί αξιόπιστα και αναλυτικά από το 2012, θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει άμεσα η κατασκευή των  πλεονεκτικότερων έργων, ώστε τώρα να είναι σε λειτουργία. Σήμερα, ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά παράγουν περίσσεια φθηνής ενέργειας, την οποία αδυνατεί να εκμεταλλευθεί το ηλεκτρικό σύστημα. Το πρόβλημα της πλεονάζουσας ενέργειας γίνεται όλο και οξύτερο και, σε απάντηση, κάποιοι δυστυχώς προτείνουν να επιβραδυνθεί η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, ενώ άλλοι προτιμούν την εκτεταμένη χρήση εισαγόμενων μπαταριών. Αναγκαστικά βέβαια, η επείγουσα ανάγκη αποθήκευσης ξαναθυμίζει την ξεχασμένη λύση της αντλησιοταμίευσης και ένα σχετικό πρόγραμμα άρχισε πρόσφατα να συζητείται. Ωστόσο, μοιάζει να μην ακολουθεί αντικειμενικά κριτήρια. Επικρατούν, όπως φαίνεται, πολιτικοί υπολογισμοί, ευνοώντας έργα στα πρώην ορυχεία λιγνίτη, αντί να δοθεί προτεραιότητα στα φθηνά έργα που αξιοποιούν  υπάρχοντες υδροηλεκτρικούς ταμιευτήρες.

Πηγή: www.tanea.gr