Τώρα που μπήκαμε κι επισήμως σε προεκλογική περίοδο, χρήσιμο είναι να κάνουμε διάκριση ανάμεσα σε αυτά που πλασάρονται ως θέσφατα από τα κόμματα κι εκείνα που υπαγορεύει η πολιτειακή τάξη.
Μύθος πρώτος: "Όλα κρίνονται στις πρώτες κάλπες". Αυτό που ισχύει είναι ότι, αν υπάρξουν δεύτερες κάλπες, αυτές είναι που θα κρίνουν και το ποιος και το πώς και ενδεχομένως, με ποιους συνδυασμούς και μέσα από ποιες συνεννοήσεις θα κυβερνηθεί η χώρα. Οι πρώτες εκλογές δεν είναι μεν "τεστ" -είναι αυτοτελείς εκλογές με πραγματικό κι όχι εικαζόμενο αποτέλεσμα- αλλά, εφόσον δεν δώσουν (όπως είναι εξαιρετικά δύσκολο να δώσουν) είτε αυτοδυναμία είτε κυβέρνηση συνεργασίας, δεν είναι και καθοριστικές. Σε αυτό οδηγεί το σύστημα απλής αναλογικής, με το οποίο θα διεξαχθούν οι πρώτες εκλογές και το οποίο επέλεξε η προηγούμενη κυβέρνηση ακριβώς για να καταστήσει πιο δυσχερή και την αυτοδυναμία και την κυβερνησιμότητα. Συντελεί επίσης -και αυτή είναι μια κρίσιμη ιδιαιτερότητα των εκλογών της 21ης Μαΐου- και η εκ προτέρων γνώση ότι, αν υπάρξουν δεύτερες εκλογές, αυτές θα διεξαχθούν υπό πλειοψηφικό σύστημα, που διευκολύνει και την αυτοδυναμία και την κυβερνησιμότητα και τις (λογικές) συμπράξεις. Συνεπώς, η διαρκώς επαναλαμβανόμενη φράση- σύνθημα του Πρωθυπουργού "η πρώτη κσλπη θα δείξει ποιος θα κυβερνήσει" θα πρέπει, από θεσμική άποψη, να διαβαστεί μόνο ως έκκληση να του δοθεί μελλοντική αυτοδυναμία.
Μύθος δεύτερος: "Η κυβέρνηση των ηττημένων". Θεσμικά δεν υπάρχει αυτή η έννοια, αφού η μόνη διάκριση που μπορεί να γίνει, για να ληφθεί, και αφού ληφθεί, ψήφος εμπιστοσύνης είναι ανάμεσα σε μονοκομματική και σε πολυκομματική κυβέρνηση. Η δεύτερη μπορεί να πάρει τη μορφή κυβέρνησης συνεργασίας επί τη βάσει κοινού προγράμματος ή συμμετοχής προσώπων από πολλά κόμματα. Σε καμία, ωστόσο, περίπτωση θα κυβερνούν "ηττημένοι": Το εκλογικό αποτέλεσμα καθορίζει τη σειρά των κομμάτων και το συσχετισμό των δυνάμεων, και εφόσον αυτός ο συσχετισμός οδηγήσει μέσω συμπράξεων, κάποιους στην εξουσία, δηλαδή η Βουλή τους δώσει ψηφο εμπιστοσύνης, αυτοί θα είναι, σε κοινοβουλευτικό πολίτευμα, "νικητές". Ο χαρακτηρισμός "κυβέρνηση των ηττημένων" είναι, με θεσμικά λόγια, μια πιθανή εκδοχή της μη αυτοδυναμίας και όχι μια αρνητική ή απονομιμοποιητική εξέλιξη.
Μύθος τρίτος: "Ο λαός εκλέγει Πρωθυπουργό" (και άρα, υπονοείται, αυτός να είναι αυτομάτως ο αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος ή τουλσχιστον εκ των προτέρων γνωστός). Σε κοινοβουλευτικό πολίτευμα, το εκλογικό σώμα ψηφίζει κόμματα, των οποίων βέβαια ηγούνται πρόσωπα, και όχι απευθείας πρόσωπα για συγκεκριμένες θέσεις. Αν το κόμμα που έλθει πρώτο, συγκεντρώνει μόνο του την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τότε αυτό έχει το πρώτο κσι τον τελευταίο λόγο για τον Πρωθυπουργό -που θα είναι κατά πάσα βεβαιότητα, αλλά όχι κατά συνταγματική αναγκαιότητα, ο αρχηγός του. Σε αντίθετη περίπτωση, τον Πρωθυπουργό "βγάζει", μέσα σπό τη συνταγματική διαδικασία των διερευνητικών εντολών και την πολιτική διαδικασία των συνεννοήσεων και συγκλίσεων, η Βουλή, δια της ψήφου εμπιστοσύνης. Ενόψει του ότι και οι δυο παραπάνω διαδικασίες λαμβάνουν χώρα μετά τις εκλογές, δεν μπορεί να προεικασθεί το αποτέλεσμά τους, άρα ούτε να είναι αναγκαστικά γνωστό, την ώρα της ψήφου, το πρόσωπο του μελλοντικού Πρωθυπουργού. Τα "ή εγώ ή αυτός" μπορεί να οδηγούν σε συγκρίσεις, που κάποιοι ενδεχομένως θεωρούν ότι τους συμφέρουν, δεν προκύπτουν, όμως, ούτε από το Σύνταγμα, ούτε από τη λογική των θεσμών.
Πηγή: www.kreport.gr