Καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση της βιωνόμενης πραγματικότητας από τους πολίτες παίζουν ο πολιτικός παραλογισμός, που διαπερνά την διαχείριση της κοινωνικής δυναμικής με την αξιοποίηση του ορθολογισμού και της επιστημονικής γνώσης όχι για την πραγμάτωση του ανθρώπινου και του κοινωνικού συμφέροντος αλλά για την προώθηση του ατομικού και του συστημικού συμφέροντος (λειτουργικότητα και οικονομική απόδοση των κοινωνικών συστημάτων π.χ. οικονομικό, υγείας κ.λ.π. χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι παραγόμενες ανισότητες) τόσο στο επίπεδο διακυβέρνησης όσο και στο χώρο της αντιπολίτευσης και η διαφθορά , η οποία πλέον αποτελεί δομικό στοιχείο του συστήματος κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας, ενώ παράλληλα εργαλειοποιείται από τα κόμματα για την αποκόμιση εκλογικού οφέλους.
Είναι δε ακατανόητο ότι τα κόμματα και το πολιτικό προσωπικό δεν συνειδητοποιούν, ότι αυτές οι συνθήκες οδηγούν στην αποστασιοποίηση των πολιτών από την πολιτική και το πολιτικό σύστημα και στην αναζήτηση διεξόδων σε εναλλακτικές προτάσεις, οι οποίες υπερβαίνουν την κυρίαρχη πολιτική οπτική στις διάφορες εκδοχές της.
Η καθημερινά βιωνόμενη πραγματικότητα είναι αποκαλυπτική. Η κυβέρνηση και η αξιωματική αντιπολίτευση, δηλαδή Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ, αντιπαρατίθενται στη Βουλή και στον δημόσιο διάλογο γενικότερα σε σχέση με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ χρεώνοντας το σε «κομματόσκυλα» ή στην συγγενική σχέση των οικογενειών των προέδρων τους με τους καταγγελλομένους, οι οποίοι παράνομα αποκόμισαν τεράστιο οικονομικό όφελος με επιδοτήσεις, χωρίς να πληρούν τις προϋποθέσεις. Η τοξική ηθικολογία είναι κυρίαρχη στον εκφερόμενο πολιτικό λόγο και αναδεικνύει τον παραλογισμό του πολιτικού συστήματος. Παράλληλα αποκρύπτεται η διαφθορά, που διαπερνά τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και την κοινωνική λειτουργία. .
Όμως κανένα από αυτά τα δυο κόμματα δεν καταθέτει προτάσεις για την ανάπτυξη ουσιαστικού πολιτικού διαλόγου και την αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτίων της διαφθοράς, η οποία αποτελεί πλέον δομικό στοιχείο της ελληνικής κοινωνικής πραγματικότητας.
Το ίδιο ισχύει και για τα άλλα κόμματα. Συνολικά το πολιτικό σύστημα ηθολογεί και τόσο τα κόμματα όσο και το πολιτικό προσωπικό αλληλοκατηγορούνται. Δεν αναζητούνται επίσης πέρα από τα πολιτικά και τα κοινωνικά αίτια, που διαμορφώνουν συνθήκες θετικές για την ευδοκίμηση της διαφθοράς, τα οποία σχετίζονται με το σύστημα κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας και τα πρότυπα, που έχουν υποκαταστήσει αξίες με συνεκτικό ηθικό φορτίο, οι οποίες δεν παράγονται πλέον στο πλαίσιο της συμβίωσης των πολιτών στις τοπικές κοινωνίες.
Με αυτά τα δεδομένα γίνεται εμφανές, ότι το πολιτικό σύστημα κινείται με οπτική παραλογισμού και υποσκάπτει την πορεία του προς το μέλλον. Ήδη αναπτύσσεται δυναμική οικοδόμησης εναλλακτικών προτάσεων, οι οποίες εδράζονται στην προώθηση του ανθρώπινου και του κοινωνικού συμφέροντος χωρίς την συμμετοχή ακόμη και πολιτικών προσώπων, που προέρχονται από τα συστημικά κόμματα.
Ο πολιτικός παραλογισμός και η διαφθορά γίνονται ακόμη πιο εμφανή, αν ληφθούν υπόψη από το ένα μέρος οι πανηγυρισμοί για την εκλογή του έλληνα υπουργού οικονομικών στην θέση του προέδρου του Eurogroup, η οποία ερμηνεύεται ως αναγνώριση της θετικής οικονομικής πορείας της χώρας, αν και οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται και το ποσοστό του πληθυσμού, που απειλείται από την φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, αυξάνεται.
Η βιωνόμενη πραγματικότητα από τους πολίτες διαπερνάται από επικίνδυνες ανισορροπίες σε σχέση με την κοινωνική συνοχή και σε άλλους τομείς. Η παραβατικότητα των ανήλικων, για παράδειγμα, ακολουθεί επικίνδυνη ανοδική πορεία και αποκτά πιο βίαια χαρακτηριστικά. Και όμως δεν αναζητούνται τα γενεσιουργά αίτια στις κοινωνικές συνθήκες και τις αξίες, που τις διαπερνούν, αλλά χρεώνονται στους γονείς κυρίως. Η εκλογή του Έλληνα υπουργού ως προέδρου του Eurogroup δεν θα λύσει το πρόβλημα, δείχνει όμως τις πολιτικές προτεραιότητες.
Εκείνο που θα συνέβαλε στην αντιμετώπιση του, είναι η διαμόρφωση κοινωνικών συνθηκών, οι οποίες δεν εργαλειοποιούν τον άνθρωπο στο πλαίσιο της διεκπεραίωσης των διάφορων ρόλων με στόχο την προώθηση του συστημικού οικονομικού συμφέροντος, αλλά δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την οικοδόμηση της κοινωνικής συνοχής. Αυτό βέβαια στις σύγχρονες μαζοποιημένες κοινωνίες δεν είναι εφικτό, εάν δεν γίνουν ριζικές αλλαγές στο σύστημα κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας, οι οποίες θα έχουν επιπτώσεις και στον τρόπο ζωής και γενικότερα στις ισχύουσες κοινωνικές ισορροπίες.
Αυτή η προοπτική κοινωνικών ανατροπών βέβαια δεν συμπορεύεται με την διαφθορά, που διαπερνά το σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων και θεσμών, στο πλαίσιο του οποίου καθοριστικό ρόλο παίζει ο πολιτικός φορέας διαχείρισης κυβερνητικής εξουσίας. Θετικό όμως είναι, ότι άρχισε ήδη να συνειδητοποιείται από τους πολίτες, πως η ακολουθούμενη πορεία οδηγεί σε αδιέξοδες ανισορροπίες. Δεν είναι τυχαίο το ξεκίνημα οικοδόμησης κοινωνικών κινημάτων, τα οποία στοχεύουν στην εναλλακτική πολιτική διαχείριση της δυναμικής της εξέλιξης (π.χ. αγρότες και κοινωνική ενεργοποίηση με αφετηρία την τραγωδία στα Τέμπη).
Μπορεί να γίνουν άμεσα η υπέρβαση του πολιτικού παραλογισμού και η ριζική αντιμετώπιση της διαφθοράς; Το πολιτικό σύστημα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που έχει σήμερα, σε συνδυασμό με την διαφθορά, που διαπερνά την διαχείριση της κοινωνικής δυναμικής και την μη λήψη αποφάσεων σε λειτουργικό χρόνο δεν φαίνεται ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και στην ταχύτητα διεκπεραίωσης των αναγκαίων δράσεων, που προϋποθέτει αυτός ο στόχος.
Η κινηματική δυναμική όμως, που αναπτύσσεται στο κοινωνικό πεδίο, θα μπορούσε να δρομολογήσει την ενεργοποίηση της κοινωνίας πολιτών για την επίτευξη αυτού του στόχου. Δείγματα αυτής της προοπτικής άρχισαν να είναι ορατά με την δυναμική, που αναπτύχθηκε με αφετηρία την τραγωδία στα Τέμπη και στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων τον Δεκέμβριο του 2025 αποτυπώνουν την αμφισβήτηση της οπτικής διαχείρισης της εξέλιξης τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αντιπολίτευση. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Opinion Poll το 73% των ερωτηθέντων πιστεύει, ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν έχει την βούληση να «φτάσει το μαχαίρι στο κόκκαλο» στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενώ το 53,1% δηλώνει, ότι δεν είναι ικανοποιημένο από κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης.
Παράλληλα είναι εμφανές, ότι ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών είναι θετικό σε μια νέα πολιτική οπτική, η οποία έχει ουσιαστικό περιεχόμενο και προσανατολισμό και «ανοίγει» διαφορετική προοπτική για το μέλλον με σημείο αναφοράς το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον. Το πιστοποιούν τα ευρήματα δημοσκόπησης της MRB, σύμφωνα με τα οποία το 31,8% θα ψήφιζε ένα νέο κόμμα με αρχηγό την πρόεδρο του συλλόγου των συγγενών των θυμάτων στα Τέμπη Μαρία Καρυστιανού.