«Επέτειος, σήμερα, της ίδρυσης τον Δεκέμβριο του 1967 του Ρήγα Φερραίου, -μας θυμίζει ο Θάνος Χ. Καψάλης: "Της οργάνωσης που εκτός της προσφοράς της στον αντιδικτατορικό αγώνα λειτούργησε στα χρόνια της μεταπολίτευσης - παρά τους περιορισμούς της ιδεολογίας τους οποίους, το μητρικό κόμμα προσπάθησε, χωρίς να καταφέρει να υπερβεί - ως ένα μεγάλο δημοκρατικό σχολείο».
Κι εγώ θυμάμαι κάτι που είχα γράψει παλιότερα -με αφορμή το θάνατο του αξέχαστου Σταύρου Τσακυράκη:
«Με αφορμή το θάνατο του Σταύρου Τσακυράκη γράφονται και πολλά για το «Ρήγα», τους «Ρηγάδες» και τις «ιδιαιτερότητες» τους σε σχέση με τις άλλες οργανώσεις. Τα περισσότερα ιδιαιτέρως –τώρα πια- εκθειαστικά. Ας πω λοιπόν κι εγώ την άποψη μου: όσοι οργανωθήκαμε στο «Ρήγα Φεραίο» -και σε συνέχεια στο ΚΚΕ Εσωτερικού- ούτε πιο έξυπνοι ήμασταν, ούτε πιο ευαίσθητοι, ούτε πιο μορφωμένοι, ούτε «βλέπαμε μακρύτερα». Αν κάτι μας συνένωνε ήταν ότι ήμασταν υπερβολικά «ανήσυχοι». Δε χωρούσαμε στις δεδομένες μέχρι τότε «αλήθειες» τις Αριστεράς -και δε μας χωρούσαν. Μας στένευαν, μας ενοχλούσαν. «Το ενοχλητικότερο ήταν πως επέμενε να γράφει την αλήθεια με άλφα κεφαλαίο», που λέει κι ο Αναγνωστάκης. Αλλά αυτή ακριβώς η «ανησυχία» μας ήταν και το αδύνατο σημείο μας, ως οργάνωση και ως κόμμα. Από εκεί προέρχονταν οι ατέρμονες συζητήσεις, τα ψιλοκοσκινίσματα κάθε απόφασης και κάθε άποψης, και βέβαια οι διάφορες συγκρούσεις –μέχρι και διασπάσεις. Ήταν μ’ άλλα λόγια ένας χώρος που διαρκώς το «ατομικό», η «προσωπικότητα» και η «γνώμη», διεκδικούσαν τη θέση τους απέναντι στο «ομαδικό», την «απόφαση», τη «γραμμή». Το πόσο και με ποιους τρόπους, μέσα στην πορεία του χρόνου, καταλάγιασαν ή όχι αυτές οι «ανησυχίες» είναι υπόθεση του καθενός».
Ή, όπως γράφει ο Θάνος Καψάλης πάλι: «Κι ήταν όλοι οι απόφοιτοί του, άξιοι του σχολείου στο οποίο εφοίτησαν; Προφανώς και όχι. Γι΄αυτό μην κάνετε το λάθος να κρίνετε τον Ρήγα από τους αποφοίτους αυτούς. Γυρίστε απλώς τον χρόνο 50 χρόνια πίσω, και θέστε στον εαυτό σας το ερώτημα: Πόσο αυτονόητα, και πόσο αποδεκτά, ήταν τότε, τα μαθήματα που προσέφερε το «πρόγραμμα σπουδών» του Ρήγα στους μαθητές του; Κι όταν το απαντήσετε, θα καταλάβετε γιατί πολλοί, είμαστε τόσο ευγνώμονες στο σχολείο που μας δίδαξε τα πρώτα πολιτικά μας γράμματα».
«Περσινά, ξινά σταφύλια», μπορεί να πει κάποιος. Μπορεί. Όταν όμως κάποιοι επιμένουν «να γράφουν την αλήθεια με άλφα κεφαλαίο», και να καθυβρίζουν χθεσινούς συντρόφους τους ως «μεταμελημένους αριστερούς», με την ίδια λογική που κάποτε τους έβριζαν ως "προδότες του κινήματος", το «ανοιχτό σχολείο» του Ρήγα μοιάζει να παραμένει επίκαιρο -για ορισμένους, τουλάχιστον.
(Και ένα παλιότερο αφιέρωμα στο Ρήγα Φεραίο από τη Dim/art )