Ζητείται ωριμότητα στις σχέσεις με Λιβύη

Θόδωρος Τσίκας 31 Ιουλ 2025

Η επίσημη Ελλάδα έχει κάνει ένα σοβαρό λάθος, που το πληρώνουμε. Έβαλε όλα τα κεράσια της στο καλάθι του Χαφτάρ, αγνοώντας την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης (επειδή είναι “φιλο-τουρκική”). 

1. Η λογική “ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου” δημιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις στην ελληνική εξωτερική πολιτική. Ο αυτοδιορισμένος “στρατάρχης” είναι μια σκοτεινή προσωπικότητα, που κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου, λαθρεμπόριο, σοβαρότατα οικονομικά εγκλήματα, όχι μόνο στη Λιβύη αλλά και στις ΗΠΑ. 

Οι συνομιλίες με τον Χαφτάρ θα ήταν καλό να μην γίνονται σε υψηλό πολιτικό επίπεδο. Δεν πρέπει να δοθεί η εντύπωση, ότι η Ελλάδα ή η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζουν μια παράνομη, αποσχιστική διοίκηση (της “ανατολικής Λιβύης”). Εμείς, επειδή έχουμε και το πρόβλημα με την αυτο-αποκαλούμενη “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου”, πρέπει να είμαστε διπλά προσεκτικοί. 

2. Η Λιβύη δεν έχει αποσύρει την υπογραφή της από το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, ούτε και η Τουρκία. Το τουρκο-λιβυκό Σύμφωνο είναι “εκεί”. Εμείς ορθώς δεν το αναγνωρίζουμε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ισχύει για τους υπογράφοντες. 

Από την άλλη πλευρά, είναι θετικό ότι στα 6 χρόνια που ισχύει το Σύμφωνο, δεν έχει γίνει προσπάθεια να εφαρμοστεί επί του πεδίου. Υπάρχει μόνο σε δηλώσεις, χάρτες κ.α. Επίσης λίγο καιρό πριν, η Λιβύη έδωσε στην δημοσιότητα χάρτες θαλασσίων οικοπέδων για έρευνα σε περιοχές που δεν ενοχλούν την Ελλάδα. Αυτό πρέπει να κατοχυρωθεί και να διευρυνθεί, μέχρι να βρεθεί λύση με το τουρκο-λιβυκό Σύμφωνο. 

3. Στο κείμενο ρηματικής διακοίνωσης που κατέθεσε η λιβυκή πλευρά στον ΟΗΕ, υπάρχουν δύο θετικά στοιχεία. Σε ένα σημείο αναφέρεται ότι το θέμα είναι “αντικείμενο άλυτης διαφοράς”. Άρα λέει ότι υπάρχει θέμα προς συζήτηση, τουλάχιστον διμερώς. Σε άλλο σημείο επισημαίνεται ότι “η διαφορά πρέπει να επιλυθεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων”. Συνεπώς υπάρχει δρόμος που μπορεί να διανυθεί. 

Απαιτούνται ουσιαστικές διαβουλεύσεις της Ελλάδας με την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης, που είναι αυτή που εδρεύει στην πρωτεύουσα Τρίπολη. Αν δεν μπορέσουμε να καταλήξουμε, να προετοιμάσουμε προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

4. Αυτά είναι σημαντικό να γίνουν το γρηγορότερο δυνατόν. Όχι “στον κατάλληλο χρόνο”, ή μετά ... τις εκλογές στη Λιβύη, όπως ακούγεται από κάποιες πλευρές ! Έτσι αργούσαμε και πριν χρόνια, απαιτώντας επί καθεστώτος Καντάφι -την ανέφικτη- πλήρη “επήρεια” (100%) της Γαύδου σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Στο κενό που υπήρχε, μας προέκυψε το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.

Με αυτήν την υπερβολική και μαξιμαλιστική λογική, μέχρι να κατατεθεί το τουρκολιβυκό Σύμφωνο δεν είχαμε κατορθώσει να συμφωνήσουμε για οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης -ΑΟΖ, με κανέναν από τους θαλάσσιους γείτονες μας (Τουρκία, Αίγυπτο, Λιβύη, Ιταλία, Αλβανία).

5. Αφορμή της διαμαρτυρίας της Λιβύης ήταν η προκήρυξη από την Ελλάδα διεθνούς διαγωνισμού για έρευνες στα διεθνή ύδατα ανάμεσα στην Κρήτη και την Λιβύη. Όμως αυτή η ενέργεια της Ελλάδας είναι μονομερής, καθώς δεν έχουμε υπογράψει διμερή συμφωνία που είναι απαραίτητη για υπάρξει ΑΟΖ. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει εκμετάλλευση σε μη οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα.  

Για να υπάρξει ΑΟΖ και οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, απαιτείται συμφωνία με τις χώρες που έχουν αντικριστές ακτές. Εν προκειμένω με τη Λιβύη. Η μονομερής κατάθεση γεωγραφικών “συντεταγμένων”, που ορίζουν θαλάσσιες περιοχές στα διεθνή ύδατα, δεν επιτρέπεται. Άρα η διακρατική συμφωνία ή η δικαστική προσφυγή είναι μονόδρομος.  

Πηγή: www.efsyn.gr