Σκέψεις για τον πόλεμο

Μιχάλης Κυριακίδης 15 Μαρ 2022

Κανείς  λογικός άνθρωπος δεν φανταζόταν πριν μερικά χρόνια πως θα βιώναμε μέσα στην Ευρώπη τον 21ο αιώνα έναν εφιαλτικό πόλεμο. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, που η ισορροπία του τρόμου που δημιουργήθηκε τις δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έληξε με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου…

Και, όμως, αποδείχτηκε για άλλη μια φορά πως η Ιστορία δεν μας διδάσκει, ή τουλάχιστον όχι όλους.

Μπορεί η Δυτική Ευρώπη να δημιούργησε την ΕΟΚ και στη συνέχεια την ΕΕ, δίνοντας την υπόσχεση πως οι δημοκρατίες δεν θα πολεμούν μεταξύ τους, αλλά θα συνεργάζονται  για να δημιουργήσουν ένα ευρωπαϊκό οικοδόμημα ελευθερίας και ειρήνης.

Αλλά, αυτό συνέβη στη … μισή Ευρώπη.

Η κατάρρευση  της Σοβιετικής Ένωσης, έδειξε πως πολλές εθνότητες- λαοί  που ζούσαν υπό καταπίεση για δεκάδες χρόνια, αγωνίζονται ακόμη και σήμερα για την αυτοδιάθεσή τους… Τόσο επί Σοβ. Ένωσης, όσο και σήμερα υπάρχει ο  ρωσικός σωβινισμός, που αυτές τις ημέρες δείχνει το απεχθές και εφιαλτικό πρόσωπό του στην Ουκρανία.

Ο πόλεμος που διεξάγει σήμερα ο Πούτιν στην Ουκρανία, στηρίζεται στην ίδιο φαντασιακό στοιχείο που επικρατούσε και την εποχή της επικράτησης του κομμουνισμού στη Σοβιετική Ενωση.Αυτό της μεγάλης Ρωσίας.

Ήδη το 1980, ο Κορνήλιος Καστοριάδης έγραφε: «Η μόνη «Ιδεολογία» που μένει, ή που μπορεί να μείνει ζωντανή στη Ρωσία είναι ο μεγαλο-ρωσικός σωβινισμός. Το μόνο φαντασιακό στοιχείο που διατηρεί μια ιστορική αποτελεσματικότητα είναι το εθνικό – ή αυτοκρατορικό φαντασιακό στοιχείο»(Κ.Καστοριάδης, Μπροστά στον πόλεμο,μετ. Ζωή Χριστοφίδου Καστοριάδη, εκδ. Imago, σελ.31).

« Η Ρωσία είναι αφιερωμένη στην παρασκευή του πολέμου γιατί δεν ξέρει και δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο»(ό.π.σελ. 256).

Εξάλλου, έχουμε τα παραδείγματα, της επέμβασης στην Ουγγαρία (1956), στην Τσεχοσλοβακία (1968), το Αφγανιστάν (1979) και πρόσφατα με επικεφαλής τον Πούτιν την Τσετσενία, την Γεωργία, την Κριμαία…

Ο  Βλαντιμίρ Πούτιν συνεχίζει να υπηρετεί  την φαντασίωση της μεγάλης αυτοκρατορικής Ρωσίας και ως σκληρός και κυνικός δικτάτορας που είναι, δεν ενδιαφέρεται ούτε για τις ζωές των αθώων που ανήκουν στη χώρα των εχθρών του, αλλά ούτε για τις ζωές των δικών του στρατιωτών.

Ωστόσο, το αδύνατό του στοιχείο είναι το ίδιο που είχαν όλοι οι ηγεμόνες- μεγαλομανείς δικτάτορες. Απομονωμένοι από την πραγματικότητα, παύουν να σκέφτονται ορθολογικά, υπερεκτιμούν τις δυνατότητές τους και υποεκτιμούν τις δυνατότητες των αντιπάλων τους.

Αν πχ ο Χίτλερ σκεφτόταν ορθολογικά, και υπολόγιζε τόσο την δύναμη, αλλά και την διάθεση των λαών της Ευρώπης να αντιταχθούν στα σχέδιά του, ίσως δεν θα είχε αποτολμήσει να ξεκινήσει τον καταστροφικό Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Πούτιν σήμερα έκανε το ίδιο ιστορικό στρατηγικό λάθος.  Υπερεκτίμησε τις δυνατότητες του ρωσικού στρατού, και υποεκτίμησε τις αποφασιστικότητα του ουκρανικού λαού να υπερασπισθεί την πατρίδα του. Υποεκτίμησε ακόμη  τις αντιδράσεις της Δύσης, θεωρώντας πως είναι διασπασμένη και πως οι κυρώσεις θα ήταν οι συνήθεις, αδύναμες που δεν θα είχαν σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας του.

Ο Πούτιν έκανε λάθος υπολογισμούς, όπως κάθε ηγεμόνας αποκομμένος από την πραγματικότητα. Ο ουκρανικός λαός δείχνει μεγάλη γενναιότητα και υπερασπίζεται την πατρίδα του και ο πρόεδρος Ζελένσκι απέδειξε πως είναι ένας ηγέτης που δεν το έβαλε στα πόδια, αλλά βρίσκεται με τον λαό του και τον εμψυχώνει, ρισκάροντας τη ζωή του.

Η Δύση σε αντίθεση με αυτό που φανταζόταν ο Πούτιν  εμφανίστηκε ενωμένη και πιο δυνατή από πριν.

Και γι’ αυτό το λόγο ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι ήδη χαμένος.

Θα χάσει τον πόλεμο της Ουκρανίας, ακόμη και εάν κατακτήσει κάποιες πόλεις...Και το κόστος του πολέμου για αυτόν είναι τεράστιο. Τεράστιο είναι το κόστος και για τον ρωσικό λαό, που  για άλλη μια φορά καταδικάζεται στην απομόνωση και στη φτώχεια.

Ο Πούτιν θα μείνει στην Ιστορία ως ένας ακόμη δικτάτορας που πριν πέσει σκόρπισε την καταστροφή.